του Σπύρου Στάλια
Οικονομολόγος Ph.D

Η απάντηση είναι πολύ απλή. Δεν έχουμε ‘λεφτά’ και αντίδοτο σε αυτό το γεγονός δεν υπάρχει. Όπου δε δεν υπάρχουν λεφτά υπάρχει γκρίνια και πολλά άλλα.

Άρα, αυτό το παράλογο πολιτικό σκηνικό θα συνεχιστεί, έστω και αν έχουμε κυβερνητική αλλαγή. Όποιο κόμμα ανέλθει στην εξουσία, ή συνασπισμός κομμάτων, δεν έχει άλλη επιλογή παρά μόνον την εφαρμογή της πολιτικής της λιτότητας, που άλλωστε την επέλεξαν.

Αυτό συνεπάγεται την συρρίκνωση της μεσαίας τάξης, αφού αυτή επιβαρύνεται με το μεγαλύτερο βάρος της λιτότητας και δημιουργεί καταστάσεις ανασφάλειας. Επίσης, λόγω της λιτότητας, αυξάνεται η  ανισότητα, και με την ανοησία της ευέλικτης αγοράς εργασίας, την συνεπακόλουθη ανεργία και την μείωση των κοινωνικών παροχών, όλα οδηγούν σε  φτωχοποίηση του Λαού. Ο λαός ήδη νοιώθει μεγάλη απογοήτευση και απότοκο αυτής της κατάστασης είναι κάτι που το ζούμε καθημερινά στην Αθήνα και στις άλλες μεγάλες πόλεις.

Την πλημμελή αστυνόμευση, τις διαλύσεις οικογενειών, την εκδήλωση βίας μέσα στην οικογένεια, εγκλήματα, αυτοκτονίες, κοινωνική βία, έξαρση της χρήσης των ναρκωτικών, την συγκρότηση συμμοριών ακόμα και ανηλίκων, αύξηση των ψυχικών ασθενειών, αύξηση των ανθρώπων που ζουν στα πεζοδρόμια, αύξηση των παιδιών που δεν πάνε σχολείο, φτωχή σίτιση των παιδιών, μέτρια παροχή παιδείας και υγείας,  έξαρση των πάσης φύσεως διακρίσεων. Η φτωχοποίηση είναι ακόμα πιο  σκληρό γεγονός που πολλές φορές, από κοινωνική ντροπή, δεν εκδηλώνεται από τους πολίτες. Τους τρώει από μέσα τους.

Δεν είναι αδικαιολόγητη λοιπόν η περιφρόνηση του λαού προς το Κοινοβούλιο, τον Προέδρο της Δημοκρατίας, την Κυβέρνηση, τα Κόμματα, ακόμα και προς την Δικαιοσύνη. Ευτυχώς έχουν μείνει στο απυρόβλητο ακόμα οι Ένοπλες Δυνάμεις και η Εκκλησία ως δύναμη παρηγοριάς και ελπίδας.

Η χώρα υπ’ αυτές τις συνθήκες δεν έχει σωτηρία.

Είναι άραγε σωστός αυτός ο ισχυρισμός;

Όταν η Χώρα μπήκε στο ευρώ (όπως και οι άλλες χώρες της ευρωζώνης), απώλεσε τα δύο κύρια “αντίδοτα” που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση κρίσεων:

Την Νομισματική Κυριαρχία, που είναι θεμελιώδης για κάθε Κράτος, αφού σε αυτή στηρίζεται η ανεξαρτησία κάθε Κράτους. Νομισματική Κυριαρχία σημαίνει τον καθορισμό του βασικού επιτοκίου και την εκτύπωση χρήματος. Η νομισματική πολιτική ασκείται πλέον κεντρικά από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) για το σύνολο της Ευρωζώνης. Αυτό σημαίνει ότι:

  • Δεν μπορούν οι Χώρες να υποτιμήσουν το νόμισμά τους για να ενισχύσουν τις εξαγωγές τους και
  • Δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη νομισματική επέκταση για να χρηματοδοτήσουν δημόσια ελλείμματα για ανάπτυξη (απαγορεύεται από τις Συνθήκες) ή να μειώσουν την αξία του χρέους μέσω πληθωρισμού.

Την Δημοσιονομική Κυριαρχία: Αν και οι εθνικές κυβερνήσεις διατηρούν τυπικά τον έλεγχο των προϋπολογισμών τους, δεσμεύονται από τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ (όπως το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης). Αυτό επί της ουσίας εκμηδενίζει την δυνατότητα των χωρών να εφαρμόζουν αντικυκλικές πολιτικές (π.χ. αύξηση δαπανών ή μείωση φόρων) για να αντιμετωπίσουν μια ύφεση.

Ποια είναι η λύση σε ένα τέτοιο μακροοικονομικό περιβάλλον;

Η χρήση του νεοφιλελεύθερου όπλου της λιτότητας.

Με την απώλεια της νομισματικής και τον περιορισμό της δημοσιονομικής ευελιξίας, η λιτότητα, δηλαδή, περικοπή δημοσίων δαπανών /αύξηση φόρων /μείωση αμοιβών /παραγωγή πρωτογενών πλεονασμάτων, έγινε το κυρίαρχο εργαλείο για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους, με στόχο τη μείωση των ελλειμμάτων. Στο πλαίσιο αυτό η χώρα υποχρεούται να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα και να εφαρμόσει εσωτερική υποτίμηση για να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των αγορών και να εξυπηρετήσει το χρέος προς τις τράπεζες.

Αλλά όπως εκ των πραγμάτων αποδεικνύεται, η εφαρμογή της λιτότητας αυτοακυρώνεται. Ακόμα και η Γερμανία, που όλο αυτό το διάστημα της χρήσης του ευρώ, επιτύγχανε πλεονάσματα, είναι, όχι γιατί διέπρεψε τόσο πολύ στο πάγωμα των μισθών των υπηκόων της, αλλά γιατί δάνειζε αφειδώς τον Νότο (τραπεζικές φούσκες που έσκασαν το 2008) για την αγορά των προϊόντων της, και έτσι τα ελλείμματα του Νότου τα μετέτρεπε σε δικά της πλεονάσματα. Εδώ πρέπει να δεχτούμε την υψηλή παραγωγικότητα της Γερμανίας αλλά οι συναλλαγές με αυτήν στο ίδιο νόμισμα, το ευρώ, διαλύει την συναλλασσόμενη χώρα. Η Ελλάδα επειδή έχει ευρώ είναι Γερμανία;

Οι περικοπές μειώνουν τη συνολική ζήτηση, οδηγώντας σε βαθύτερη ύφεση, αύξηση της ανεργίας και δυσκολία της επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων λόγω της μείωσης των εσόδων (ο “φαύλος κύκλος της λιτότητας”).

Ενώ μια χώρα με δικό της νόμισμα (όπως οι ΗΠΑ ή η Μεγάλη Βρετανία, Ρωσσία, Καναδάς, Κίνα), μπορεί να τυπώσει χρήμα για να αποπληρώσει το χρέος της (έστω και με κίνδυνο πληθωρισμού), οι χώρες της Ευρωζώνης δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα, οπότε αντιμετωπίζουν συνεχή πραγματικό κίνδυνο χρεοκοπίας.

Συνεπώς, ‘’η οικονομία, με βάση την άσκηση πολιτικών λιτότητας  μπορεί να ισορροπήσει σε κατώτατα όρια και για μεγάλο χρονικό διάστημα που δεν γνωρίζουμε αν ποτέ τελειώσει” ή όπως τόνισε ο Κέυνς ότι η οικονομία μπορεί να παραμείνει σε κατάσταση ύφεσης με υψηλή ανεργία (underemployment equilibrium), αν δεν υπάρξει κάποιο εξωγενές σοκ, δηλαδή μια αύξηση της συνολικής ζήτησης (π.χ. μέσω κρατικών δαπανών).

Συμπερασματικά: Η Ευρωζώνη καίτοι δεν είναι πολιτικά φεουδαρχία, η δομή των κινδύνων και των ωφελειών της ενιαίας αγοράς και του κοινού νομίσματος του ευρώ, αναπαράγει μια ιεραρχία μεταξύ των πιστωτών/κατόχων κεφαλαίου και των οφειλετών/εργαζομένων, η οποία επαναφέρει τις ταξικές δομές της “παλιάς Ευρώπης” της εποχής του χρυσού.

Με άλλα λόγια η χώρα μας, και οι άλλες χώρες του Νότου, είναι χώρες Υποτελείς, όχι στους Φεουδάρχες, αλλά σε μια ‘’Νέα Αριστοκρατία” που είναι οι Κάτοχοι Χρήματος/Κεφαλαίου. Αυτή η ‘Αριστοκρατία’ σχεδίασε την Ευρωζώνη (δημοσιονομικοί κανόνες, έμφαση στη σταθερότητα των τιμών) για να προστατεύει την αξία αυτών των κεφαλαίων και να διασφαλίζει την αποπληρωμή του χρέους. Επειδή δε  έχουν απρόσκοπτη πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές αγορές (ρευστότητα), επωφελούνται από τα κέρδη που προκύπτουν από την εσωτερική υποτίμηση των υποτελών οικονομιών.

Από πάνω δε από τις υποτελείς χώρες, επικρέμαται η Δαμόκλειος Σπάθη της ΕΚΤ και των Βρυξελλών, που σύμφωνα με τις ορέξεις τους, ανά πάσα στιγμή, μπορούν να αποκεφαλίσουν οποιαδήποτε χώρα. (Απλά πράγματα, αν εγώ έχω τον έλεγχο των οικονομικών της οικογενείας σου, ότι θέλω σου κάνω και τα σκυλιά δεμένα).

Οι διακηρύξεις της Δεξιάς για ανάπτυξη και κράτος δικαίου και οι άλλες κωμικές διακηρύξεις περί σοσιαλισμού της Αριστεράς είναι πελώρια ψεύδη. Δεν γίνονται αυτά με ευρώ.

Πιο απλά δεν γίνεται!

Βήμα Πρώτο: Ας αποτινάξουμε, ενωμένοι, την οικονομική σκλαβιά, που προϋποθέτει την ‘ευθανασία’ της παρούσας καθεστηκυίας τάξης.

spyridonstalias@hotmail.com