Moon of Alabama
μετάφραση Φλώρα Παπαδέδε

27/11/2024

Το να περιγράψεις ένα οπλικό σύστημα ως την ανατροπή στο πεδίο της μάχης φέρει πάντα τον κίνδυνο της γελοιοποίησης. Πολλά από τα οπλικά συστήματα που παραδόθηκαν στην Ουκρανία ονομάστηκαν ανατροπείς του παιχνιδιού, αλλά δεν κατάφεραν να κάνουν καμία διαφορά στην έκβαση αυτού του πολέμου.

Γιατί λοιπόν ονόμασα τον νέο ρωσικό πύραυλο Ορέσνικ «ανατροπέα του παιχνιδιού»;

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι.

Πρώτον, ο πύραυλος με τις 36 κινητικές πολεμικές κεφαλές είναι μια απροσδόκητη απάντηση στην κατάργηση της συνθήκης για τα πυρηνικά όπλα μέσου βεληνεκούς (INF) από τις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ ήλπιζαν ότι η τοποθέτηση πυρηνικών πυραύλων στην Ευρώπη θα μπορούσε να τους δώσει πλεονέκτημα έναντι της Ρωσίας. Η Φουντουκιά (Ορέσνικ) τους αρνείται αυτό το πλεονέκτημα χωρίς να καταφεύγει σε χρήση πυρηνικών.

Οποιαδήποτε απόπειρα των ΗΠΑ να πιέσουν τη Ρωσία προς μια κατάσταση όπου θα έπρεπε είτε να κάνει παραχωρήσεις στις ΗΠΑ, είτε να προχωρήσει σε χρήση πυρηνικών, έχει ακυρωθεί.

Είναι πιο ορατό στην Ουκρανία. Κατά τη διάρκεια των δύο και πλέον ετών του πολέμου, οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν εναντίον της Ρωσίας τη στρατηγική «βράσιμο του βατράχου». Αύξαιναν τη θερμοκρασία αυξάνοντας αργά την εμβέλεια και τη φονικότητα των όπλων που παρείχαν στην Ουκρανία. Κάθε τέτοιο βήμα, η παράδοση των αρμάτων μάχης, των HIMARS, των ATACMS, το να επιτραπεί στην Ουκρανία να τα χρησιμοποιήσει σε ρωσικό έδαφος, διακηρύχθηκε ως κίνηση που υπερέβαινε τις φανταστικές ρωσικές κόκκινες γραμμές. Κάθε τέτοιο βήμα συνοδευόταν από μια προπαγάνδα που ισχυριζόταν ότι η Ρωσία εξετάζει μια πυρηνική απάντηση.

Ο στόχος ήταν να ωθήσουν τη Ρωσία σε μια κατάσταση όπου θα αναγκαζόταν είτε να κάνει παραχωρήσεις στην Ουκρανία, είτε να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα. Οι ΗΠΑ ήταν βέβαιες ότι η Ρωσία θα απείχε από το τελευταίο γιατί θα την οδηγούσε στη θέση του διεθνούς παρία. Με τα πυρηνικά όπλα θα έχανε την υποστήριξη από τους συμμάχους της στην Κίνα και πέρα ​​από αυτήν. Θα διακινδύνευε επίσης το ξέσπασμα ενός ολοκληρωτικού πυρηνικού πολέμου.

Η στρατηγική αυτή θα είχε πιθανότατα λειτουργήσει εάν η Ρωσία δεν είχε βρει μια ασύμμετρη απάντηση εναντίον της. Τώρα διαθέτει μη πυρηνικά όπλα (το σύστημα Ορέσνικ δεν θα είναι το μόνο), που της επιτρέπουν να εφαρμόσει το ισοδύναμο των πυρηνικών χτυπημάτων χωρίς τις βρώμικες παρενέργειες των πραγματικών πυρηνικών όπλων.

Η Ρωσία ανακοίνωσε ότι οι μελλοντικές αναπτύξεις Ορέσνικ θα τεθούν υπό τη διοίκηση των Στρατηγικών Δυνάμεών της – οι οποίες μέχρι στιγμής ήταν μόνο πυρηνικές. Αποτελεί σαφές σημάδι ότι αυτά τα νέα όπλα θεωρείται ότι έχουν παρόμοια στρατηγικά αποτελέσματα.

Η κινητική αντίληψη για το ωφέλιμο φορτίο του Ορέσνικ δεν είναι νέα. Η ποσότητα της καταστροφικής ενέργειας που μπορεί να προσφέρει προκύπτει από τον τύπο: Η Δύναμη ισούται με το μισό της Μάζας πολλαπλασιαζόμενη με την Ταχύτητα στο τετράγωνο (F = 1/2 m * v^2). Όντας υπερηχητικός και χτυπώντας τους στόχους με ταχύτητα 10 Mach επιτρέπει ακόμη και σε μικρούς πυραύλους χωρίς εκρηκτικά να έχουν πολύ ισχυρά, όμοια με εκρηκτικά αποτελέσματα.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, η Στρατηγική Αμυντική Πρωτοβουλία του Προέδρου Ρήγκαν περιλάμβανε αρκετές προσπάθειες εισαγωγής κινητικών όπλων. Οι «Ράβδοι του Θεού» (και αργότερα τα «Λαμπρά Βότσαλα») θεωρήθηκαν ως κινητικά βέλη που θα εκτοξεύονταν από δορυφόρους για να χτυπήσουν σοβιετικούς διηπειρωτικούς πυραύλους (ICBM):

Ένα σύστημα, που περιγράφεται το 2003 στην έκθεση της Πολεμικής Αεροπορίας των Ηνωμένων Πολιτειών, ονομάζεται Δέσμες Ράβδων Υπερταχύτητας και αποτελείται από ράβδους βολφραμίου μήκους 20 ποδιών (6,1 m), διαμέτρου 1 ποδιού (0,30 m), οι οποίες θα ελέγχονται από δορυφόρους και θα διαθέτουν ικανότητα παγκόσμιας κρούσης, με ταχύτητα πρόσκρουσης 10 Mach.

Η βόμβα θα περιέχει φυσικά μεγάλη κινητική ενέργεια επειδή κινείται με τροχιακές ταχύτητες, περίπου 8 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο (26.000 ft/s, 24 Mach) σε τροχιά και 3 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο (9.800 ft/s, 8,8 Mach) κατά την πρόσκρουση. Καθώς η ράβδος εισέρχεται ξανά στην ατμόσφαιρα της Γης, θα χάσει το μεγαλύτερο μέρος της ταχύτητάς της, αλλά η εναπομείνασα ενέργεια θα προκαλέσει σημαντική ζημιά. Ορισμένα συστήματα φέρεται να έχουν την απόδοση μιας μικρής τακτικής πυρηνικής βόμβας. Αυτά τα συστήματα προορίζονται για καταστροφείς καταφυγίων (bunker buster).

Τίποτα δεν βγήκε από αυτά. Οι προβλεπόμενοι πύραυλοι έπρεπε να είναι πολύ μεγάλοι και πολύ βαρείς για να τοποθετηθούν στο διάστημα. Το τεράστιο μέγεθος των πυραύλων, αντίστοιχο  με «τηλεφωνική κεραία», ήταν απαραίτητο γιατί θα καίγονταν κατά την υπερηχητική πτήση μέσα από την ατμόσφαιρα.

Οι μηχανισμοί διείσδυσης που χρησιμοποιεί ο Ορέσνικ είναι πολύ μικρότεροι.

Η Ρωσία φαίνεται να έχει λύσει κάποια γενικά προβλήματα φυσικής για αντικείμενα που πετούν με υπερηχητική ταχύτητα. Τον Μάρτιο του 2018, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε την εισαγωγή πολλών νέων όπλων που σχεδιάστηκαν για να διεισδύουν στην αντιπυραυλική άμυνα των ΗΠΑ. Ένα από αυτά ήταν το υπερηχητικό όχημα ολίσθησης που τώρα είναι γνωστό ως Αβανγκάρντ (Πρωτοπορία):

Η χρήση νέων σύνθετων υλικών επέτρεψε στην ομάδα πυραύλων ολίσθησης να πραγματοποιήσει μια καθοδηγούμενη πτήση μεγάλων αποστάσεων πρακτικά σε συνθήκες σχηματισμού πλάσματος. Πετάει προς το στόχο του σαν μετεωρίτης, σαν μπάλα φωτιάς. Η θερμοκρασία στην επιφάνειά του φτάνει τους 1.600–2.000 βαθμούς Κελσίου, αλλά η πυραυλική ομάδα καθοδηγείται αξιόπιστα.

… Γνωρίζουμε καλά ότι κι άλλες χώρες αναπτύσσουν προηγμένα όπλα με νέες φυσικές ιδιότητες. Έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι και εκεί είμαστε ένα βήμα μπροστά – και σε κάθε περίπτωση, στους πιο ουσιαστικούς τομείς.

Από τότε ψάχνω ποιες «νέες φυσικές ιδιότητες» ή αρχές θα μπορούσε να έχει ανακαλύψει ο Ρώσος επιστήμονας για να λύσει τα προβλήματα της καθοδηγούμενης υπερηχητικής διαδρομής μέσα σε ένα περίβλημα πλάσματος. Δεν έχω βρει τίποτα μέχρι στιγμής. Αλλά το γεγονός ότι ο Ορέσνικ χρησιμοποιεί σχετικά μικρά κατευθυνόμενα βλήματα με υπερηχητική ταχύτητα καθιστά πιθανό ότι οι νέες φυσικές ιδιότητες ή αρχές που ανακάλυψαν οι Ρώσοι έχουν εφαρμοστεί και σε αυτό το όπλο.

Μέχρι να γίνουν γνωστές αυτές οι βασικές επιστημονικές ανακαλύψεις στη Δύση, δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να κατασκευάσει όπλα που να μπορούν να αντισταθμίσουν τα χαρακτηριστικά των πυραύλων Ορέσνικ και Αβανγκάρντ.

Ο Ορέσνικ είναι, μέχρι στιγμής, ένα μη πυρηνικό όπλο με περιορισμένο βεληνεκές (5.000 χιλιόμετρα). Αλλά δεν υπάρχει τίποτα κατ’ αρχήν που να εμποδίζει τη Ρωσία να εξοπλίσει έναν διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο (ICBM) με παρόμοιες μη πυρηνικές δυνατότητες. Θα καθιστούσε πιθανά μη πυρηνικά πλήγματα από τη Ρωσία σε αμερικανικά εδάφη ή πιθανότερα σε αμερικανικές βάσεις σε τρίτες χώρες και αεροπλανοφόρα.

Όμως αυτά τα γεγονότα και οι συνέπειές τους δεν έχουν ακόμη διεισδύσει στο μυαλό των δυτικών ιθυνόντων.

Ακόμη και μετά το χτύπημα με Ορέσνικ, οι ΗΠΑ συνέχισαν να παρενοχλούν τη Ρωσία καθοδηγώντας την Ουκρανία να εκτοξεύσει πυραύλους ATACMS εναντίον στόχων στη Ρωσία. Χθες το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε, ασυνήθιστα, ότι έγιναν δύο τέτοιες επιθέσεις:

Στις 23 Νοεμβρίου, ο εχθρός εκτόξευσε πέντε επιχειρησιακούς-τακτικούς πυραύλους ATACMS, κατασκευής ΗΠΑ, ενάντια στη θέση ενός αντιαεροπορικού τάγματος S-400 κοντά στη Λοτάρεφκα (37 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Κουρσκ).

Κατά τη διάρκεια μιας μάχης εδάφους-αέρος, ένα πλήρωμα Παντσίρ[1] που προστατεύει το τάγμα κατέστρεψε τρεις πυραύλους ATACMS, ενώ δύο χτύπησαν τους προκαθορισμένους τους στόχους.

… Στις 25 Νοεμβρίου, το καθεστώς του Κιέβου εξαπέλυσε ένα ακόμη χτύπημα από οκτώ επιχειρησιακούς-τακτικούς πυραύλους ATACMS στο αεροδρόμιο του Κουρσκ – Βοστότσνυ (κοντά στο Χάλινο). Επτά πύραυλοι καταρρίφθηκαν από τα συστήματα S-400 SAM και Παντσίρ, ένας πύραυλος έπληξε τον προκαθορισμένο του στόχο.

Στρατιωτικά αυτά τα χτυπήματα είναι ασήμαντα. Ωστόσο, αποδεικνύουν ότι οι ΗΠΑ εξακολουθούν να προσπαθούν να «βράσουν τον βάτραχο» ακόμη και μετά τη φυγή του από την κατσαρόλα. Η Ρωσία έχει, σύμφωνα με τον Πούτιν, αρκετά όπλα Ορέσνικ και άλλα παρόμοια, έτοιμα προς εκτόξευση.

Ο πιθανός στόχος τέτοιων πυραύλων είναι προφανής:

Μόσχα, 21 Νοεμβρίου /TASS/. Η αμερικανική βάση πυραυλικής άμυνας στην Πολωνία θεωρείται εδώ και καιρό στόχος προτεραιότητας για πιθανή εξουδετέρωση από τις ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις, δήλωσε η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα κατά τη διάρκεια ενημέρωσης.

“Δεδομένου του επιπέδου των απειλών από τέτοιες δυτικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις, η βάση πυραυλικής άμυνας στην Πολωνία έχει από καιρό συμπεριληφθεί στους στόχους προτεραιότητας για πιθανή εξουδετέρωση. Εάν είναι απαραίτητο, αυτό μπορεί να επιτευχθεί χρησιμοποιώντας ένα ευρύ φάσμα προηγμένων όπλων”, είπε η διπλωμάτης .

Η Ρωσία έκλεισε τον εναέριο χώρο πάνω από το Καπούστιν Γιαρ μέχρι τις 30 Νοεμβρίου. Το Καπούστιν Γιαρ είναι το πεδίο δοκιμών από το οποίο εκτοξεύθηκε ο Ορέσνικ.

Καθώς δεν υπάρχει καμία άμυνα έναντι των όπλων τύπου Ορέσνικ, η Ρωσία θα μπορούσε να ανακοινώσει ένα χτύπημα στην βάση των ΗΠΑ στο Ρεντζίκοβο[2], στην Πολωνία, ημέρες ή ώρες πριν πραγματοποιηθεί. Καθώς το χτύπημα θα ανακοινωνόταν, θα ήταν συμβατικού τύπου και θα προκαλούσε ελάχιστα ή καθόλου θύματα, φαίνεται απίθανο το ΝΑΤΟ να εφάρμοζε το Άρθρο 5 και να αντεπιτίθονταν.

Κάτι τέτοιο θα συνιστούσε τη στιγμή που θα ξεκινούσε ξανά το βράσιμο του βατράχου. Όμως αυτή τη φορά, ο βάτραχος μέσα στην κατσαρόλα θα ήταν οι ΗΠΑ. Η Ρωσία, χτυπώντας τις βάσεις των ΗΠΑ στην Ευρώπη με συμβατικά μέσα, θα ανέβαζε τη θερμοκρασία μέρα με τη μέρα.

Θα τολμούσαν οι ΗΠΑ να προχωρήσουν σε χρήση πυρηνικών απέναντι σε αυτό ή θα προτιμούσαν θα αποσυρθούν από τις προσπάθειές τους να νικήσουν τη Ρωσία;

Σημειώσεις της μεταφράστριας:

[1] Το πυραυλικό σύστημα Pantsir AAMG (ρωσικά: Панцирь, ‘Ασπίδα’) είναι μια οικογένεια αυτοκινούμενων, μεσαίου βεληνεκούς πυραύλων εδάφους-αέρος και αντιαεροπορικών συστημάτων πυροβολικού. Σκοπός του είναι η προστασία πολιτικών και στρατιωτικών σημείων και περιοχών, μηχανοκίνητων στρατευμάτων μέχρι μέγεθος συντάγματος ή ως αμυντικό μέσο προστασίας των υψηλότερης βαθμίδας συστημάτων αεράμυνας όπως οι S-300/S-400.

[2] Στη βάση αυτή είναι εγκατεστημένο το σύστημα βαλλιστικής άμυνας Aegis (Aegis BMD ή ABMD) του Υπουργείου Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών που αναπτύχθηκε για την παροχή πυραυλικής άμυνας έναντι βαλλιστικών πυραύλων μικρού και μέσου βεληνεκούς.

Πηγή της αγγλόφωνης δημοσίευσης του άρθρου:  Moon of Alabama