του Δημήτρη Καζάκη

Εξακολουθούν όλοι και μιλάνε για ναυάγιο ανοικτά της Πύλου, ενώ πρόκειται για έγκλημα και μάλιστα οργανωμένο: Από τη μια το επίσημο αφήγημα μας λέει ότι επρόκειτο για αναπόφευκτο ναυάγιο, όπου λόγω υπερφόρτωσης το λιμενικό έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε. Και από την άλλη, το ναυάγιο οφείλεται όχι απλά σε ανικανότητα του λιμενικού, αλλά και στην έλλειψη «νόμιμης διόδου» προκειμένου οι μετανάστες να μπορούν να εισέρχονται στη χώρα, χωρίς να θαλασσοπνίγονται.

Και οι δυο εκδοχές αρνούνται συστηματικά να μιλήσουν για τον καθοριστικό ρόλο του υπερεθνικά οργανωμένου εγκλήματος. Λες και πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό. Λες και οι μετανάστες φτάνουν στις ακτές της Λιβύης, ή της Τουρκίας από μόνοι τους και ύστερα επιλέγουν ελεύθερα με ποιο σαπιοκάραβο θα μεταφερθούν σε ευρωπαϊκό έδαφος. Όπως περίπου συμβαίνει στην ταινία Μανταλένα: «Άλλος με τη βάρκα μας!»

Γιατί λοιπόν κανένας δεν επικεντρώνεται στο προφανές; Πώς γίνεται να ανοίγεται στη Θάλασσα ένα σαπιοκάραβο, πρώην αλιευτικό, χωρίς διακριτικά και σημαία, φορτωμένο με εκατοντάδες ανθρώπους; Πώς γίνεται να κυκλοφορεί ελεύθερα για εκατοντάδες μίλια ανοιχτής θάλασσας χωρίς κανένας να το έχει εντοπίσει; Πώς γίνεται να φεύγει από ένα λιμάνι, το Τομπρούκ, το οποίο βρίσκεται – όπως λέγεται και γράφεται – υπό το έλεγχο φυλάρχων και διακινητών, χωρίς να υπάρχει κανενός είδους έλεγχος όλων των σκαφών από και προς το συγκεκριμένο λιμάνι από τις ένοπλες δυνάμεις και το λιμενικό της Λιβύης, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, στόλοι των οποίων επιχειρούν στο Λιβυκό πέλαγος.

Γιατί όλα αυτά δεν αποτελούν αντικείμενο ενεργειών της κυβέρνησης και έντονου προβληματισμού των επιλεγόμενων ΜΜΕ και κομμάτων; Είναι φυσιολογικά όλα αυτά και θα πρέπει να μας απασχολήσει μόνο το πώς έγινε η έρευνα και διάσωση ανοιχτά της Πύλου;

Καταρχάς, οι ελληνικές αρχές απέδειξαν όντως ότι είναι παντελώς ανίκανες – το πιθανότερο κατόπιν άνωθεν πολιτικής εντολής – να διενεργήσουν τα προβλεπόμενα εντός ΑΟΖ. Προσπαθούν να μας πείσουν – ακόμη και οι επίσημοι εκπρόσωποι του λιμενικού – ότι έτσι και τους τύχει υπερφορτωμένο σαπιοκάραβο δουλεμπόρων – χωρίς μάλιστα διακριτικά και σημαία – είναι αδύνατον να επέμβουν.

Πρόκειται για παγκόσμια πρωτοτυπία, μιας και τόσο ο Διεθνής Οργανισμός Ναυσιπλοΐας (IMO), όσο και άλλοι διεθνείς οργανισμοί που συνεργάζονται για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος στις ανοιχτές θάλασσες έχουν εκπονήσει εκατοντάδες αναλυτικές οδηγίες και workshops για το πώς οι εθνικές αρχές διεξάγουν αποτελεσματικό έλεγχο, αποτροπή με ταυτόχρονη προστασία της ανθρώπινης ζωής, ακόμη και σε σκάφη που κινδυνεύουν να βυθιστούν λόγω υπερφόρτωσης ανθρώπων (boat people).

Δεύτερο, φαίνεται ότι είμαστε η μοναδική χώρα στον κόσμο που θεωρούμε ότι μετά τα χωρικά ύδατα των 6 μιλίων ξεκινούν τα «διεθνή ύδατα». Και μάλιστα η φυσική και πολιτική ηγεσία του λιμενικού χρησιμοποιεί τον όρο «διεθνή ύδατα» ως άλλοθι, ή δικαιολογία μη επέμβασης. Πρόκειται για πρωτοφανής άρνηση αστυνόμευσης, εποπτείας και άσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων στην ΑΟΖ της Ελλάδας, σύμφωνα πάντα με τους κανόνες του Δικαίου της Θάλασσας.

Η Ιταλία, η Αλβανία, η Λιβύη και ειδικά η Τουρκία δεν θα μπορούσαν να περιμένουν πιο πειστική παραίτηση της Ελλάδας από τα κυριαρχικά της δικαιώματα στις θαλάσσιες ζώνες της και από κανόνες του Δικαίου της Θάλασσας. Φανταστείτε λοιπόν τι μαγειρεύεται στο παρασκήνιο ειδικά για την ιδιωτικοποίηση των δικαιωμάτων εποπτείας, έρευνας και διάσωσης στις θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας και ειδικά στο Αιγαίο.

Τρίτο, σε κανέναν δεν κάνει εντύπωση το γεγονός ότι το σαπιοκάραβο των δουλεμπόρων μπόρεσε να φύγει υπερφορτωμένο χωρίς σημαία και διακριτικά από ένα από τα πιο σημαντικά και στρατηγικής σημασίας λιμάνια της Λιβύης και της βόρειας Αφρικής, το Τομπρούκ. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της λιβυκής κυβέρνησης, την οποία αναγνωρίζει και ενισχύει με κάθε μέσο τόσο η ΕΕ, όσο και το ΝΑΤΟ, το συγκεκριμένο λιμάνι δεν βρίσκεται υπό τον έλεγχο ούτε του λιμενικού της, ούτε των ενόπλων δυνάμεών της. Και το εύλογο ερώτημα που τίθεται είναι γιατί το συγκεκριμένο λιμάνι, που, σύμφωνα με τις επίσημες αρχές, ελέγχεται από τζιχαδιστές, φυλάρχους και κυκλώματα του οργανωμένου εγκλήματος, δεν τελεί τουλάχιστον υπό ναυτικό αποκλεισμό από το Λιβυκό λιμενικό και τις ένοπλες δυνάμεις;

Γιατί συνεχίζει να λειτουργεί ομαλότατα όχι μόνο με σαπιοκάραβα, σαν αυτό των δουλεμπόρων που βούλιαξε ανοιχτά της Πύλου, αλλά με την υποδοχή ακόμη και τάνκερ για την μεταπώληση – προφανώς – λαθραίου πετρελαίου; Μάλιστα οι ελληνικές κυβερνήσεις θα είχαν να μάθουν πολλά, αν τυχόν ερευνούσαν τους Έλληνες πλοιοκτήτες που κατά κόρον χρηματοδοτούν τα κυβερνώντα κόμματα.

Να θυμίσουμε ότι ανοιχτά επιχειρούν δυνάμεις του ΝΑΤΟ, των ΗΠΑ και της ΕΕ, σε συνεργασία με interpol, αλλά και άλλων διεθνών αστυνομικών αρχών με σκοπό – υποτίθεται – την αντιμετώπιση της λαθραίας διακίνησης ανθρώπων, ναρκωτικών και όπλων. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε πώς ειδικά το Λιβυκό λιμενικό επιχορηγείται από την ΕΕ, η οποία πληρώνει και το μεγαλύτερο μέρος των μισθών των λιμενοφυλάκων της Λιβύης.

Πώς λοιπόν γίνεται και όχι μόνο το συγκεκριμένο σαπιοκάραβο, αλλά και οι ροές λαθραίας διακίνησης μεταναστών συνεχίζουν ακάθεκτες από τις ακτές της Λιβύης προς την Ιταλία κυρίως, αλλά όχι μόνο; Πώς γίνεται να μην μπορούν να εντοπιστούν πριν καν ξεκινήσουν από τα λιμάνια της Λιβύης;

Όποιες εκτιμήσεις κι αν κάνει κανείς, ένας είναι ο βασικός λόγος: τα δίκτυα του υπερεθνικά οργανωμένου εγκλήματος. Και τα δίκτυα αυτά είναι – ειδικά στις μέρες μας – τόσο αναγκαία για την παγκόσμια κυκλοφορία αγαθών, ανθρώπων, χρημάτων και όπλων, όσο και τα επίσημα υπερεθνικά δίκτυα των εφοδιαστικών αλυσίδων. Χωρίς αυτά είναι αδύνατον να λειτουργήσει ο ιμπεριαλιστικός επεκτατισμός της Δύσης και κυρίως των ΗΠΑ. Χωρίς αυτά είναι πολύ δύσκολο να ανθήσει το παγκόσμιο κύκλωμα δολαρίων από τη βιομηχανία λαθρεμπορίου ναρκωτικών, ανθρώπων, όπλων και ιδιαίτερα μετά την καταστροφή της Λιβύης και την εισβολή στη Συρία, του ογκούμενου λαθρεμπορίου υδρογονανθράκων.

Ο πακτωλός δολαριακής κυρίως ρευστότητας του υπερεθνικά οργανωμένου εγκλήματος συνιστά έναν από τους θεμέλιους λίθους της παγκόσμιας κυριαρχίας του δολαρίου. Αφετέρου, χωρίς το πυκνό δίκτυο διακίνησης ανθρώπων και όπλων, θα ήταν πολύ δύσκολο για τον αμερικανονατοϊκό ιμπεριαλισμό να χρηματοδοτεί και να εξοπλίζει στρατούς ολόκληρους ασύμμετρου, ή υβριδικού πολέμου σε τόσα μέτωπα και χώρες ανά την υφήλιο.

Με μοχλό πρωτίστως τα δίκτυα του υπερεθνικά οργανωμένου εγκλήματος τροφοδοτείται σήμερα ο μεγαλύτερος αριθμός βίαιων συγκρούσεων από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και η συνακόλουθη, διάχυτη αίσθηση ανασφάλειας σε όλο τον κόσμο, όπως διαπίστωνε το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ στις 29 Ιανουαρίου φέτος (9250η Σύνοδος). Χωρίς την ανατροφοδότηση της κατάστασης αυτής είναι αδύνατον σήμερα να εξασφαλιστεί η παγκόσμια κυριαρχία του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ και των παγκόσμιων χρηματαγορών.

Το φθινόπωρο του 2021, οι ηγέτες πολλών ευρωπαϊκών χωρών ανακοίνωσαν ότι αντιμετώπιζαν μια εντελώς νέα απειλή για την ασφάλεια: τη μετατροπή της μετανάστευσης σε όπλο. Βέβαια, όπως είναι το σύνηθες για τους ηγεμόνες της παγκόσμιας τάξης, οι δίκες τους επιδιώξεις και στρατηγικές, αποδίδονται πάντα στις σκοτεινές συνωμοσίες των αντιπάλων τους. Έτσι ένοχοι για την εργαλειοποίηση της μετανάστευσης σε όπλο ήταν τότε η Λευκορωσία και η Ρωσία. Έστω κι αν η Τουρκία και η Λιβύη χρησιμοποιούν αυτό το όπλο τουλάχιστον από το 2016 και κατόπιν σε συμφωνία με την ΕΕ.

Αν και έχει πολλαπλές χρήσεις, η εργαλειοποίηση της μετανάστευσης χρησιμοποιείται συχνά ως μέσο καταναγκασμού σε επίπεδο κράτους, για την επίτευξη ενός ευρέος φάσματος γεωπολιτικών και άλλων στόχων εξωτερικής πολιτικής που έχουν ματαιωθεί με άλλα μέσα. Η παγκοσμιοποίηση χρήματος, αγαθών και ανθρώπων, που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980 και κυριάρχησε τη δεκαετία του 1990, καλλιέργησε την ιδέα ότι τα σύνορα του έθνους-κράτους και τα ζητήματα εθνικής κυριαρχίας θα εξαφανίζονταν τελικά. Στη θέση της αποδυνάμωσης των εθνικών κρατών, θα είχαμε την ενδυνάμωση των υπερεθνικών θεσμών, αλλά και των μη-κρατικών συντελεστών της παγκόσμιας πολιτικής, όπως ήταν οι ΜΚΟ. Αυτό το πλαίσιο διευκόλυνε την επικράτηση μια φαντασιακής άποψης όπου το κράτος γίνεται τόσο αδύναμο που θα είναι ανίκανο να αντιμετωπίσει τις διεθνικές εγκληματικές ή τρομοκρατικές οργανώσεις.

Ωστόσο, η παγκοσμιοποίηση των αγορών και της πολιτικής κυριαρχίας σε βάρος της εθνικής επικράτειας, διευκόλυνε στον υπέρτατο βαθμό την μετεξέλιξη του οργανωμένου εγκλήματος τύπου μαφίας, σε υπερεθνικά οργανωμένο έγκλημα ως θεμελιώδη πυλώνα του υπερεθνικού κρατικομονοπωλιακού συστήματος εξουσίας. Αντί να αποδυναμωθεί το κράτος, ουσιαστικά οδηγήθηκε στη συνύφανση με το οργανωμένο έγκλημα ειδικά στις πιο ανεπτυγμένες χώρες με πρώτη τις ΗΠΑ, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990.

Το κράτος εργαλειοποιήθηκε από τις μονοπωλιακές ελίτ και άρχισε να χρησιμοποιεί τους παραβατικούς συντελεστές και φορείς, για να επεκτείνει την εξουσία του, να διατηρήσει την κυριαρχία του έναντι της κοινωνίας χωρίς παραχωρήσεις σ’ αυτήν και να διεξάγει λαθραίες επιχειρήσεις εναντίον αντίπαλων εθνών. Απέδειξε ότι η χρήση παράτυπων παραγόντων, ειδικά του Οργανωμένου Εγκλήματος, είναι απλώς ένα ακόμη βήμα στην εξέλιξη της κρατικομονοπωλιακής εξουσίας, του ιμπεριαλιστικού πολέμου και ένα σημαντικό εργαλείο πληρεξουσίου (by proxy) στη διεθνή γεωπολιτική σκηνή.

Ένα από τα πιο σοβαρά εργαλεία της (by proxy) ιμπεριαλιστικής πολιτικής του ανοίγματος των συνόρων, της διάλυσης των εθνικών κρατών, αλλά και βαθέματος του κοινωνικού εμφυλίου, είναι η εργαλειοποίηση της μετανάστευσης. Η συνύφανση των βασικών πολιτικών λειτουργιών, ακόμη και σε επίπεδο κυβερνώντων κομμάτων, με το δίκτυα του οργανωμένου εγκλήματος εξασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό τον βιοπολιτικό έλεγχο των πληθυσμών. Τόσο στις χώρες απ’ όπου με βία εκτοπίζονται οι μεταναστευτικοί πληθυσμοί, όσο και στις χώρες προορισμού τους.

Να γιατί κυριαρχεί αυτή η απόλυτη ομερτά σε δεξιά και αριστερά για το ρόλο του οργανωμένου εγκλήματος ειδικά στη λαθραία διακίνηση μεταναστών. Να γιατί θέλουν να μας επιβάλουν να μιλάμε μόνο για την έρευνα και διάσωση. Όχι για το απίστευτο γεγονός ότι σαπιοκάραβα φορτωμένα ως τα μπούνια με δυστυχισμένους ανθρώπους, χωρίς διακριτικά και σημαία, κυκλοφορούν ανεξέλεγκτα στις θάλασσες και της Ελλάδας.

Να γιατί οι εκπρόσωποι των κυκλωμάτων του υπερεθνικά οργανωμένου εγκλήματος, διαμέσου πρώτα και κύρια των ΜΚΟ, δεν θέλουν να ακούσουν λέξη για δουλεμπόριο και για δίκτυα δουλεμπόρων.

Να γιατί δεν πρέπει καν να τεθεί θέμα αποτρεπτικών μέτρων ενάντια σε κράτη σαν την Τουρκία και τη Λιβύη, που λειτουργούν σαν δεξαμενές αναρρύθμισης για την λαθραία μαζική διακίνηση μεταναστών από το υπερεθνικά οργανωμένο έγκλημα.

Η Ελλάδα απλά οφείλει να εγκαταλείψει τη φύλαξη των συνόρων της, το λιμενικό να εγκαταλείψει παντελώς τη αστυνόμευση και την άσκηση κυριαρχίας στις θαλάσσιες ζώνες της εθνικής επικράτειας και να ασχολείται μόνο και αποκλειστικά με την έρευνα και διάσωση προς διευκόλυνση των δουλεμπόρων.

Κι όλα αυτά στο όνομα ενός κίβδηλου, πρόστυχου ανθρωπισμού, ανάλογου μ’ εκείνου των ναζί που χρησιμοποιούσαν αμάχους ως ασπίδα για τις επιχειρήσεις τους. Έτσι και οι ιδεολογικοί και πολιτικοί εκπρόσωποι των δουλεμπόρων, πρώτα και κύρια από τις ΜΚΟ, μας ζητούν να σεβαστούμε την ανθρώπινη ζωή των θυμάτων του δουλεμπορίου, αφήνοντας ελεύθερο και ανενόχλητο το διασυνοριακό δουλεμπόριο.

Διαφορετικά την ευθύνη για τα θύματα και τους πνιγμένους θα τις έχει η φύλαξη των συνόρων και της επικράτειας από τις εθνικές αρχές. Με την ίδια ακριβώς λογική, όπως επί ναζί, την ευθύνη για τα αθώα θύματα των εκατοντάδων μαρτυρικών χώρων μαζικών αντιποίνων του ναζισμού κατά αμάχων, την είχαν οι αντάρτες και οι πατριώτες που μάχονταν εναντίον των κατακτητών.

Ο Δημήτρης Καζάκης είναι Πρόεδρος του ΕΠΑΜ και Επικεφαλής της Συμμαχίας Ανατροπής. Πρώτη δημοσίευση του άρθρου στο ιστολόγιο του Δ. Καζάκη στις 19/6/2023.