Καθώς η σύγκρουση στην Ουκρανία φτάνει στο τέλος της, πρέπει να απαντηθεί ένα μεγάλο ερώτημα: Τι θα συμβεί στους Ουκρανούς στρατιώτες που επέλεξαν να αλλάξουν πλευρά;

 του Daniel Kovalik*
μετάφραση Φλώρα Παπαδέδε

 Strategic-Culture.su, 02/07/2025

Το φθινόπωρο του 2024, πέρασα μια ημέρα με το Απόσπασμα Κριβονός[1] στο Ντονμπάς. Πρόκειται για μια στρατιωτική μονάδα εθελοντών που αποτελείται εξ ολοκλήρου από Ουκρανούς στρατιώτες που πέρασαν στην άλλη πλευρά και τώρα πολεμούν για τη Ρωσία. Πολλοί Δυτικοί θα εκπλαγούν αν μάθουν για την ύπαρξη ενός τέτοιου στρατιωτικού αποσπάσματος και τους λόγους για τους οποίους αυτοί οι στρατιώτες επέλεξαν να πολεμήσουν με την πλευρά εναντίον της οποίας πολεμούσαν αρχικά.

Φυσικά, όλοι αυτοί οι στρατιώτες έχουν τη δική τους ιστορία, αλλά υπάρχουν μεταξύ τους πολλά κοινά σημεία. Ένα ενδιαφέρον γεγονός είναι ότι αυτοί οι άνδρες βλέπουν τους εαυτούς τους ως πατριώτες, που αγωνίζονται για τη χώρα που υπήρχε κάποτε αλλά, τουλάχιστον προς το παρόν, δεν υπάρχει πια. Δηλαδή, πιστεύουν σε μια πολυεθνική και πολυθρησκευτική Ουκρανία που υπήρχε πριν από το υποκινηθέν από τη Δύση πραξικόπημα το 2014, που όμως έχει πια καταστραφεί συστηματικά από τις κυβερνήσεις του πραξικοπήματος, συμπεριλαμβανομένης της σημερινής κυβέρνησης του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος γίνεται ολοένα και πιο αντιδημοφιλής όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις και του οποίου η θητεία έληξε πριν από ένα χρόνο χωρίς να διαφαίνονται νέες εκλογές.

Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης, τα οποία κάποτε αναγνώριζαν την ύπαρξη νεοναζί στην ουκρανική κυβέρνηση και τον στρατό, τώρα προσπαθούν να παρουσιάσουν τους ισχυρισμούς για τους «ακροδεξιούς», όπως τους βάφτισαν, απλώς ως «επιχειρήματα του Πούτιν». Ωστόσο, αρκετοί από τους στρατιώτες που συνάντησα στο Απόσπασμα Κριβονός εξέφρασαν τις ανησυχίες τους για τα νεοναζιστικά στοιχεία στο Κίεβο. Πράγματι, ο ίδιος ο διοικητής της μονάδας είπε ότι εντάχθηκε στο Απόσπασμα για να πολεμήσει τον φασισμό και τον ναζισμό – ένα πολύ κοινό συναίσθημα μεταξύ του λαού του Ντονμπάς – μια περιοχή την οποία έχω επισκεφτεί τέσσερις φορές τα τελευταία τρία χρόνια.

Τις ιστορίες των μαχητών του Αποσπάσματος Κριβονός αξίζει να τις ακούσουμε με τα δικά τους λόγια, καθώς απεικονίζουν μια πολύ διαφορετική πραγματικότητα από αυτήν που παρουσιάζεται στον δυτικό τύπο. Ένας από αυτούς τους μαχητές, ο οποίος έχει το ψευδώνυμο «Σλάβος», εξήγησε:

Οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί δεν είναι εχθροί. Έχουμε κοινή ιστορία και οικογενειακούς δεσμούς. Πρέπει να πολεμήσουμε το καθεστώς στο Κίεβο που προσπαθεί να μας πει τι να κάνουμε. Το 2023, έψαχνα δουλειά σε εργοστάσιο. Μου είπαν ότι για να πιάσω δουλειά έπρεπε να πάω για εξετάσεις στο νοσοκομείο. Όταν πήγα, με επιστράτευσαν με το ζόρι στον ουκρανικό στρατό. Αυτοί που με ανάγκασαν να υπηρετήσω μου είπαν: «Τώρα έχεις δουλειά—να πολεμήσεις στο μέτωπο». Με έστειλαν στην περιοχή του Ντονιέτσκ και αποφάσισα να αλλάξω στρατόπεδο σχεδόν αμέσως χωρίς να πολεμήσω.

Ένας άλλος συναρπαστικός τύπος έχει το ψευδώνυμο «Πείνα». Δεν είναι ο τύπος του ανθρώπου που συνήθως φαντάζεται κανείς όταν σκέφτεται στρατιώτες που πολεμούν στα χαρακώματα. Και το ψευδώνυμο; Σπούδαζε στο πανεπιστήμιο και έγραφε τη διδακτορική του διατριβή για τη διαχείριση των δασών όταν επιστρατεύτηκε βίαια και στάλθηκε να πολεμήσει στο Ντονιέτσκ. Βρισκόταν σε μια οχυρωμένη περιοχή για 22 ημέρες. Εξήγησε ότι η ουκρανική στρατιωτική μονάδα του παραμελούνταν και πως είδε τους συντρόφους του να πεθαίνουν από την πείνα και την έλλειψη ιατρικής φροντίδας. Έτσι, αυτός και τρεις άλλοι σύντροφοι αποφάσισαν να αλλάξουν πλευρά και να ενταχθούν στις ρωσικές δυνάμεις. Η οικογένειά του βρίσκεται ακόμα στην ουκρανική πλευρά και ελπίζει κάποια μέρα να ξαναενωθεί μαζί της.

Ένας άλλος μαχητής διηγήθηκε μια παρόμοια ιστορία – ότι αυτός και οι σύντροφοί του στο ουκρανικό απόσπασμα με το οποίο πολεμούσε έμειναν χωρίς φαγητό για μέρες, ήταν εξαντλημένοι και ζήτησαν από τους διοικητές τους να τους αλλάξουν. Το αίτημα απορρίφθηκε. Ως εκ τούτου, αποφάσισαν να αλλάξουν στρατόπεδο και να πολεμήσουν για να τερματίσουν αυτόν τον πόλεμο και να φέρουν ειρήνη στη χώρα. Για να το κάνουν αυτό, πιστεύει, πρέπει να αλλάξουν το καθεστώς στο Κίεβο και να απαλλαγούν από τον Ζελένσκι.

Ένα από τα άλλα μέλη του αποσπάσματος, ένας νεαρός άνδρας 23 ετών, εξήγησε γιατί άλλαξε στρατόπεδο κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης. Όπως αφηγήθηκε, «Υπέγραψα συμβόλαιο εξαμήνου με τις ουκρανικές δυνάμεις για να πολεμήσω. Με έστειλαν στο Ντονιέτσκ και δεν έμεινα εκεί παρά μόνο πέντε ημέρες αφότου είδα με τα μάτια μου τον ουκρανικό στρατό να διαπράττει σφαγές εναντίον του ίδιου του λαού μας και αντιτάχθηκα σε αυτό».

Ωστόσο, ένας άλλος μαχητής εξήγησε: «Επιστρατεύτηκα στον ουκρανικό στρατό και υπηρετούσα ήδη 2,5 χρόνια όταν άλλαξα στρατόπεδο επειδή δεν καταλάβαινα γιατί έπρεπε να πολεμήσω το αδελφό γειτονικό μας κράτος. Θέλουμε ένα ειρηνικό μέλλον χωρίς βία».

Ένα άλλο ενδιαφέρον άτομο αφηγήθηκε την εξής ιστορία:

Είμαι ιστορικός. Το όνομά μου είναι Βλαντιμίρ. Γεννήθηκα στο δυτικό τμήμα της Ουκρανίας. Αγαπώ τη χώρα μου, αγαπώ την Ουκρανία. Αγαπώ τον λαό μου. Ωστόσο, άρχισα να αναρωτιέμαι αν η ουκρανική κυβέρνηση προστάτευε πραγματικά τον ουκρανικό λαό, που είναι ένας πολυεθνικός, πολυπολιτισμικός λαός. Αυτό που είδα στην Ουκρανία είναι ότι η κυβέρνηση ανάγκαζε ανθρώπους διαφορετικών θρησκευτικών και εθνοτικών ομάδων να πολεμούν μεταξύ τους… Είμαι ένας συνηθισμένος άνθρωπος. Δεν μου άρεσε ο τρόπος που στρατολογούσαν βίαια τους ανθρώπους. Τελικά, κατάλαβα ότι η ουκρανική κυβέρνηση έπαιρνε κακές αποφάσεις και κακομεταχειριζόταν τον ίδιο της τον λαό. Μια μέρα, το ουκρανικό απόσπασμα στο οποίο υπηρετούσα άρχισε να χρησιμοποιεί [παράνομες] βόμβες διασποράς που σκότωσαν τα δικά μας στρατεύματά και με τραυμάτισαν. Τα ρωσικά στρατεύματα ήρθαν να μας μιλήσουν και με έπεισαν να καταταγώ σε αυτή τη μονάδα που είχε πρόσφατα σχηματιστεί εκείνη την εποχή.

Ο Βλαντιμίρ απογοητεύτηκε πολύ όταν ο Ζελένσκι, υποκύπτοντας στις πιέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ηνωμένου Βασιλείου, αποσύρθηκε από τη Συμφωνία της Κωνσταντινούπολης τον Μάρτη του 2022, η οποία θα μπορούσε να είχε τερματίσει γρήγορα τον πόλεμο και να είχε σώσει πολλές ζωές.

Τελικά, ένας άλλος στρατιώτης μας εξήγησε: «Όταν ήμουν ήδη σε αυτή τη [ρωσική] στρατιωτική μονάδα, συμμετείχα στην εκκένωση αμάχων από τη ζώνη της σύγκρουσης. Ήμασταν υπό βομβαρδισμό εκείνη την εποχή. Ρώτησα τότε τον εαυτό μου: “Δεν βλέπουν αυτοί που μας βομβαρδίζουν ότι συμμετέχουμε σε εκκένωση αμάχων, σε μια μη στρατιωτική επιχείρηση; Σε ποιον έδωσαν όρκο αυτοί οι άνθρωποι;” Ξέρω ότι βρίσκομαι στη σωστή πλευρά. [Οι Ουκρανοί] ήξεραν τι έκαναν και ποιον βομβάρδιζαν.
Ήταν προφανές για μένα, αφού πέρασα μια μέρα με αυτό το Απόσπασμα, ότι τα μέλη του βρίσκονταν εκεί με δική τους πρωτοβουλία και ήταν χαρούμενα που πολεμούσαν στο πλευρό των Ρώσων, τους οποίους θεωρούσαν στη σωστή πλευρά του λαού και της ιστορίας.

Ξανά, αυτό το συναίσθημα αντικατοπτρίζεται γενικά και στο συναίσθημα των ανθρώπων στην περιοχή του Ντονμπάς που ψήφισαν τον Σεπτέμβριο του 2022 υπέρ της ένταξης στη Ρωσία και που τώρα δεν θα ήθελαν ποτέ να επιστρέψουν στην Ουκρανία, τουλάχιστον όχι στην Ουκρανία που διοικείται από τους ακροδεξιούς των κυβερνήσεων που προέκυψαν μετά το πραξικόπημα του 2014.

Καθώς γράφω αυτά τα λόγια, η κυβέρνηση Ζελένσκι —η οποία δεν έχει συνταγματική εξουσία δεδομένου ότι η θητεία του Ζελένσκι έληξε προ πολλού— εξετάζει το ενδεχόμενο βίαιης κατάσχεσης της περιουσίας στρατιωτών, όπως εκείνων του Αποσπάσματος Κριβονός, που αποφάσισαν να πολεμήσουν στο πλευρό των Ρώσων αδελφών τους.

Επιπλέον, η κυβέρνηση Ζελένσκι αναμφίβολα θα πιέσει στις διαπραγματεύσεις για την επιστροφή αυτών των στρατιωτών ως κρατούμενων του ουκρανικού στρατού, ο οποίος σίγουρα θα τους φυλακίσει, αν δεν τους εκτελέσει αμέσως.

Πιστεύω ακράδαντα ότι, καθώς διεξάγονται οι τρέχουσες ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, τα πολιτικά δικαιώματα και η σωματική ακεραιότητα αυτών των γενναίων στρατιωτών, οι οποίοι ενήργησαν βάσει αρχών και αληθινού πατριωτισμού, πρέπει να γίνουν πλήρως σεβαστά και να διασφαλιστούν σε οποιαδήποτε συμφωνία προκύψει.

[1] Ο Μαξίμ Κριβoνός ήταν ένας από τους ηγέτες των Κοζάκων και διοικητής των Ουκρανών αγροτών εναντίον της Πολωνολιθουανικής Κοινοπολιτείας. Για πρώτη φορά στην ιστορία του Λβιβ, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της πόλης, το σύνταγμά του κατέλαβε το Κάστρο Βισόκι Ζάμοκ, το οποίο υπερασπιζόταν μια ισχυρή Πολωνολιθουανική φρουρά. Ο Κριβονός ήταν μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες κατά τη διάρκεια της Εξέγερσης του Χμελνίτσκι το 1648.
Η Εξέγερση του Χμελνίτσκι, γνωστή επίσης ως Κοζακοπολωνικός Πόλεμος ή Εθνικοαπελευθερωτικός Πόλεμος, ήταν μια εξέγερση των Κοζάκων που έλαβε χώρα μεταξύ 1648 και 1657 στα ανατολικά εδάφη της Πολωνολιθουανικής Κοινοπολιτείας και η οποία οδήγησε στη δημιουργία ενός Κοζακικού Χετμανάτου στην Ουκρανία. Υπό την διοίκηση του αταμάνου Μπόγκνταν Χμελνίτσκι, οι Κοζάκοι της Ζαπορόζιε, συμμαχώντας με τους Τάταρους της Κριμαίας και τους Ουκρανούς αγρότες, πολέμησαν ενάντια στις Πολωνολιθουανικές δυνάμεις.
Η Εξέγερση του Χμελνίτσκι έβαλε τέλος στην κυριαρχία των Πολωνών επί του Ουκρανικού Ορθόδοξου πληθυσμού. Ταυτόχρονα, οδήγησε τελικά στην ενσωμάτωση της Ουκρανίας στο Τσαρικό Κράτος της Ρωσίας, που ξεκίνησε με τη Συμφωνία του Περεγιάσλαβ του 1654, σύμφωνα με την οποία οι Κοζάκοι ορκίστηκαν πίστη στον τσάρο διατηρώντας παράλληλα ένα ευρύ βαθμό αυτονομίας. (Σ.τ.Μ.).

* Ο Ντάνιελ Κόβαλικ αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Κολούμπια το 1993. Στη συνέχεια, εργάστηκε ως σύμβουλος για το συνδικάτο Ενωμένοι Χαλυβουργοί, AFL-CIO (USW) μέχρι το 2019.
Ενώσω εργαζόταν στην AFL-CIO, ασχολήθηκε με υποθέσεις που προέκυψαν από κατάφωρες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κολομβία και αποκάλυψε τις πρωτοφανείς δολοφονίες συνδικαλιστών στην Κολομβία.
Έχει γράψει εκτενώς για το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ για τις εφημερίδες Huffington Post και Counterpunch και έχει δώσει διαλέξεις σε όλο τον κόσμο για αυτά τα θέματα.
Είναι συγγραφέας αρκετών βιβλίων, συμπεριλαμβανομένων των «Το σχέδιο για την ανατροπή της Βενεζουέλας», «Πώς οι ΗΠΑ ενορχηστρώνουν ένα πραξικόπημα για το πετρέλαιο», το οποίο προλογίζει ο Oliver Stone, «Το σχέδιο επίθεσης στο Ιράν: Πώς η CIA και το βαθύ κράτος συνωμότησαν για να δυσφημίσουν το Ιράν» και μαζί με τον Jeremy Kuzmarov, το «Συρία: Η ανατομία μια αλλαγής καθεστώτος».

Πηγή: strategic-culture.su από το covertactionmagazine.com