Σημείωση Ξαστεριάς: Δείτε προηγούμενη ανάλυση του Kit Klarenberg που δημοσιεύσαμε στις 24 Νοεμβρίου 2024 με τίτλο Διαρροές αποκαλύπτουν μυστικό βρετανικό στρατιωτικό πυρήνα που συνωμοτεί για “να συνεχίσει η Ουκρανία τον πόλεμο” σε μετάφραση της Φλώρας Παπαδέδε.

του Kit Klarenberg *
μετάφραση Φλώρα Παπαδέδε

Kit Klarenberg.com, 26/05/2025

Στις 23 Μαΐου, οι Times δημοσίευσαν μια εξαιρετικά ειλικρινή έρευνα σχετικά με το πώς τα στρατιωτικοποιημένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) έχουν φέρει αμετάκλητα επανάσταση στον πόλεμο του 21ου αιώνα, με τη Ρωσία να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της ριζικής αναδιάρθρωσης του τρόπου διεξαγωγής των συγκρούσεων. Εν τω μεταξύ, υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ κατανοούν έστω και αμυδρά αυτή την πραγματικότητα στο πεδίο της μάχης, πόσο μάλλον ότι έστω και ένα από αυτά λαμβάνει οποιαδήποτε σοβαρά μέτρα για να προετοιμαστεί για συγκρούσεις όπως αυτή που εξελίσσεται καθημερινά σε ολόκληρη την ανατολική στέπα της Ουκρανίας.

Το άρθρο των Times είναι μια αναφορά σε πρώτο πρόσωπο από μια επίσκεψη στα ποικίλα αρχηγεία της 93ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας του Κιέβου, που βρίσκονται σε υπόγεια εγκαταλελειμμένων κτιρίων και σπιτιών στην πόλη Κοστιαντίνιβκα (Κωνσταντίνοφκα) του Ντονιέτσκ. Είναι μια συγκλονιστική αφήγηση της πραγματικότητας του πολέμου στην εποχή των μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones), η οποία έχει «[αλλάξει] τη φυσική σύνθεση της πρώτης γραμμής, τις τακτικές του πολέμου και την ψυχολογία των στρατιωτών που πολεμούν», ενώ «έχει καταστροφικό αντίκτυπο στην υλικοτεχνική ικανότητα της Ουκρανίας».

Σε κάποια φάση, ο δημοσιογράφος των Times προειδοποιήθηκε ότι βρίσκονταν εννέα χιλιόμετρα από την πλησιέστερη ρωσική θέση, και επομένως «εντός της εμβέλειας εξόντωσης». Ένας Ουκρανός στρατιώτης, σηκώνοντας τους ώμους του, τους είπε ότι αυτή ήταν «τώρα μια εύκολη εμβέλεια για να πεθάνουν»:

«Κανένα άλλο είδος όπλου δεν έχει αλλάξει το πρόσωπο του πολέμου τόσο πολύ ή τόσο γρήγορα όσο το FPV drone[1]. Σχεδόν οποιοδήποτε όχημα σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων από το μέτωπο είναι τελειωμένο. Οτιδήποτε κινείται σε απόσταση δέκα χιλιομέτρων κινδυνεύει. Οι επιθέσεις με drone σε απόσταση 15 ή 20 χιλιομέτρων δεν είναι και τόσο ασυνήθιστες.»

Στον Χάρτη: Γραφικά από τους Times και τους Κυριακάτικους Times. Πηγή: Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου και Αμερικανικό Επιχειρηματικό Ινστιτούτο – Πρότζεκτ Κρίσιμων Απειλών

Από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος δι’ αντιπροσώπου, τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία έχουν καινοτομήσει στον τομέα των FPV drones σε πρωτοφανή βαθμό. Το Κίεβο έχει γίνει τόσο εξαρτημένο από τα drones που αποτελούν το «όπλο επιλογής» του. Ωστόσο, όπως καταγράφουν οι Times, η Ρωσία έχει πλέον αποφασιστικά «περάσει πρώτη στον αγώνα των drones, ξεπερνώντας το Κίεβο στην κατασκευή και χρήση FPV drones μεσαίας εμβέλειας και των παραλλαγών τους με οπτικές ίνες που έχουν αλλάξει τη μορφή ολόκληρης της πρώτης γραμμής, που έχει μήκος 1.200 χιλιόμετρα».

Τα FPV όχι μόνο χτυπούν «δραματικά» όλο και βαθύτερα στην ουκρανική επικράτεια, αλλά τα FPV με οπτικές ίνες έχουν αποκτήσει «σκοτεινή επιβολή στα πεδία θανάτου». Το drone αυτό ενώ μιμείται τα τετρακόπτερα[2] που είναι εξοπλισμένα με πυρομαχικά, τα οποία στο παρελθόν χρησιμοποιούνταν συνήθως και από τις δύο πλευρές, είναι ένα «εξαιρετικά ευέλικτο φονικό drone» που συνδέεται απευθείας με τους χειριστές μέσω «μιας αραχνοΰφαντης οπτικής ίνας». Αυτό καθιστά δύσκολο τον εντοπισμό του και το κάνει απρόσβλητο από ηλεκτρονικές παρεμβολές. Ένας τοπικός διοικητής τάγματος πεζικού δήλωσε στους Times:

«Οι αλλαγές που προκαλούν τα drones είναι τόσο γρήγορες, που οι ιδέες που εφαρμόσαμε μόλις πριν από ένα μήνα δεν λειτουργούν πλέον. Ζούμε σε έναν χώρο διαρκούς ταχείας προσαρμογής. Την περασμένη εβδομάδα μόνο, η εμβέλεια επίθεσης των ρωσικών drones αυξήθηκε κατά τέσσερα χιλιόμετρα.»

Εικόνα: Γραφικά από τους Times και τους Κυριακάτικους Times.

Αυτές οι εξελίξεις έχουν αναγκάσει τις ουκρανικές δυνάμεις να επιδιώκουν συστηματικά την ανασύνταξή τους σε άτακτα χρονικά διαστήματα και σε περιοχές όλο και πιο μακριά από την πρώτη γραμμή (γνωστές και ως «σημεία μηδέν»). Οι φάλαγγες με υλικοτεχνικές προμήθειες προς το Κραματόρσκ – «που θεωρείται από καιρό το προπύργιο της ουκρανικής άμυνας στην περιοχή του Ντονμπάς» – έχουν ήδη δεχθεί επανειλημμένα χτυπήματα. Ένας υπολοχαγός κατέγραψε πώς σμήνη ρωσικών drones «εφορμούν στα τεθωρακισμένα μας οχήματα κάθε φορά που αυτά πλησιάζουν στο σημείο μηδέν», καταστρέφοντας ολοσχερώς και αυτά και τα πληρώματά τους. Πιστεύει ότι τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη αντιπροσωπεύουν ένα τόσο επαναστατικό στρατιωτικό πεπρωμένο, που «οι μέρες των τανκς έχουν πραγματικά τελειώσει».

«Εκτίμηση Κινδύνου»

Οι «πλημμυρισμένοι με drones ουρανοί» του Ντονμπάς είναι τόσο θανατηφόροι, που η μεταφορά και αποκομιδή στρατιωτών και εξοπλισμού, στην συνεχώς διευρυνόμενη πρώτη γραμμή, δεν προκαλεί απλά έναν υλικοτεχνικό και πρακτικό εφιάλτη, αλλά συνιστά συχνά πράξη αυτοκτονίας. Οι Times αναφέρουν ότι μέχρι τα τέλη του 2023, οι Ουκρανοί πεζικάριοι «συνήθως μεταφέρονταν στη θέση τους κοντά στο μέτωπο με τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού και περπατούσαν τα τελευταία εκατοντάδες μέτρα με τα πόδια». Σήμερα, αποβιβάζονται τη νύχτα, έως και οκτώ χιλιόμετρα μακριά και περπατούν «μέσα από δέντρα σε ελικοειδή πορεία για να αποφύγουν τον εντοπισμό, απλώς και μόνο για να πάρουν τις θέσεις τους».

Η ανάπτυξη στην πρώτη γραμμή έχει επίσης επεκταθεί σημαντικά σε διάρκεια. Ενώ στις αρχές του 2024 οι Ουκρανοί στρατιώτες περνούσαν «μία ή δύο εβδομάδες» στο σημείο μηδέν, τώρα συνήθως παγιδεύονται κάθε φορά εκεί για μήνες, «συχνά χωρίς καμία άλλη ανθρώπινη επαφή. Ανεφοδιάζονται με νερό, σιτηρέσια και πυρομαχικά από γεωργικά drones». Κατά συνέπεια, «η εκκένωση των θυμάτων έχει γίνει εφιάλτης». Οι τραυματισμένοι μαχητές διασώζονται «συνήθως» τη νύχτα και «ακόμα και τότε η επιχείρηση είναι αγχωτική». Ένας υπεύθυνος ανεφοδιασμού των πληρωμάτων drones της 93ης Ταξιαρχίας θρηνούσε:

«Η λέξη «αγχωτική» δεν επαρκεί να το περιγράψει. Σε κάθε αποστολή σκέφτομαι, «Ο Θεός να μας φυλάξει να μην έχουμε τραυματία και να πρέπει να βρούμε τρόπο να τον φέρουμε πίσω».»

Φωτο: Οι Ουκρανοί στρατιώτες κρατούν πάντα κοντά τους τα τουφέκια, ώστε να προσπαθήσουν να ανατινάξουν τα επιθετικά drones.

 Κάθε βράδυ επίσης, τα πληρώματα χειριστών drones της Ταξιαρχίας, που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, ανεφοδιάζονται με μπαταρίες, ανταλλακτικά και πυρομαχικά. Οι ομάδες ανεφοδιασμού αποβιβάζονται έως και επτά χιλιόμετρα από την πρώτη γραμμή και στη συνέχεια μεταφέρουν με τα πόδια έως και 36 κιλά εξοπλισμού ο καθένας. Ο κίνδυνος για αυτές τις ομάδες είναι «τεράστιος». Ένας οδηγός είπε ότι πραγματοποιεί τρεις αποστολές κάθε βράδυ, «και ποτέ δεν ξέρω ποια θα είναι η τελευταία μου, αν θα τα καταφέρω να φτάσω και να επιστρέψω σώος».

Οι Times καταγράφουν πώς ένα όχημα εφοδιαστικής αλυσίδας χτυπήθηκε πρόσφατα από ρωσικό drone κατά την επιστροφή του από μια αποστολή ανεφοδιασμού. Ο οδηγός έχασε το ένα του χέρι, αλλά υπήρχαν τόσα πολλά drones εκεί γύρω, ώστε δεν μπορούσαν να τον μεταφέρουν επί πέντε ώρες, με αποτέλεσμα να πεθάνει από αιμορραγία. Πέντε ουκρανικά τεθωρακισμένα οχήματα καταστράφηκαν από drones στον ίδιο τομέα την επόμενη μέρα. Ωστόσο, τίποτα από αυτά δεν φτάνει στον κόσμο μέσω των κυρίαρχων μέσων ενημέρωσης, τα οποία κάποτε δημοσίευαν καθημερινά βίντεο από ουκρανικές επιθέσεις στη Ρωσία.

Όπως σημειώνουν οι Times, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν επηρεάσει αρνητικά ένα βασικό στοιχείο της πολεμικής προσπάθειας του Κιέβου – τις «επικοινωνίες με τα μέσα ενημέρωσης». Η 93η Ταξιαρχία ήταν κάποτε «πασίγνωστη γιατί επέτρεπε στους δημοσιογράφους καλή πρόσβαση στον… πόλεμο κατευθείαν από το μέτωπο». Τώρα όμως, «η πρόσβαση για τους δημοσιογράφους έχει μειωθεί δραματικά», με «πολλούς οργανισμούς μέσων ενημέρωσης… να διστάζουν να στείλουν δημοσιογράφους σε περιοχές εντός 15 χιλιομέτρων από το μέτωπο». Οι ουκρανικές ταξιαρχίες είναι επίσης «επιφυλακτικές» για τους κινδύνους «στους οποίους δύναται να εκτεθούν τα στρατεύματά τους αν μεταφέρουν δημοσιογράφους με όχημα στο μέτωπο».

Οι Times αναφέρουν ότι το 2023, ο υπεύθυνος Τύπου της 93ης Ταξιαρχίας «οργάνωσε εκατοντάδες επισκέψεις δημοσιογράφων στο μέτωπο». Ο αριθμός των επισκεπτών έχει πλέον «μειωθεί σε απειροελάχιστους». Από την έναρξη του πολέμου δι’ αντιπροσώπου, το ψυχολογικό πεδίο της μάχης ήταν το σημείο όπου η Ουκρανία είχε την πιο αποτελεσματική απόδοση, καθώς υποστηριζόταν πρόθυμα στις προπαγανδιστικές της προσπάθειες από έναν μηχανισμό μέσων ενημέρωσης που πρόβαλε χωρίς δεύτερη σκέψη ως γεγονότα τους φανταστικούς ισχυρισμούς των αξιωματούχων του Κιέβου και των Δυτικών υποστηρικτών του. Τώρα, αυτές οι μέρες έχουν περάσει προ πολλού. Ο υπεύθυνος Τύπου παραπονιέται:

«Οι κίνδυνοι γίνονται όλο και μεγαλύτεροι και η κάλυψη γίνεται όλο και μικρότερη. Λαμβάνουμε τώρα το αίτημα ενός δημοσιογράφου να πάει στο μέτωπο και αναρωτιόμαστε πόσο λογικό είναι; Ποια είναι η εκτίμηση του κινδύνου; Ποιο είναι το όφελος;»

«Τεχνολογικές Προσαρμογές»

Το ρεπορτάζ των Times αποτελεί μια σπάνια αναγνώριση από τα κυρίαρχα ΜΜΕ του γεγονότος πως η σύγκρουση που μαίνεται στο Ντονμπάς, συνιστά έναν πόλεμο που δεν μοιάζει με κανέναν άλλο στην ιστορία και πως οι βασικές δραστηριότητες στις μάχες του παραμένουν εντελώς άγνωστες στους δυτικούς στρατούς. Παρά την ομερτά των μέσων ενημέρωσης, το πρωτοφανές επιχειρησιακό περιβάλλον της σύγκρουσης δι’ αντιπροσώπου και τα προφανή διδάγματα από αυτό, δεν έχουν περάσει εντελώς απαρατήρητα από ορισμένες ελίτ. Όμως, παρ’ ότι οι καμπάνες του κινδύνου χτυπούν, προφανώς δεν ακούει κανείς στα αμερικανικά και ευρωπαϊκά κέντρα εξουσίας.

Στη Βρετανία, τον Σεπτέμβριο του 2024, η Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων και Άμυνας της Βουλής των Λόρδων δημοσίευσε μια έκθεση-βόμβα με τίτλο «Ουκρανία: ένα κάλεσμα αφύπνισης». Διαπίστωσε ότι ο πόλεμος δι’ αντιπροσώπου είχε «αποκαλύψει θεμελιώδεις αδυναμίες» στη «στρατιωτική ισχύ» τόσο της Βρετανίας όσο και του ΝΑΤΟ, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι το Λονδίνο ήταν ουσιαστικά ανυπεράσπιστο, με τον «μικρό» στρατό του να βασίζεται σε πανάκριβα «σύμβολα κύρους», όπως μη λειτουργικά αεροπλανοφόρα. Η χώρα δεν διαθέτει τα πυρομαχικά, τα τεθωρακισμένα, τον εξοπλισμό, τη βιομηχανική ικανότητα, το προσωπικό και τα οχήματα για να αντέξει μια σύγκρουση τύπου Ντονμπάς περισσότερο από μερικές εβδομάδες.

Εν μέσω αμείλικτης καταδίκης της κατάστασης των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων, η έκθεση περιείχε ένα ειδικό τμήμα για το πώς «η χρήση drones στην Ουκρανία» έχει «αποκαλύψει την τεράστια ποικιλία πιθανών απειλών από drones σε ένα σενάριο σύγκρουσης, που κυμαίνονται από εμπορικά διαθέσιμα drones μιας χρήσης έως εξελιγμένα drones υψηλής τεχνολογίας». Σημείωνε ότι η εξέλιξη έχει «εισαγάγει ένα επιπλέον επίπεδο εξοπλισμού μεταξύ του χερσαίου και του εναέριου τομέα», ενώ παράλληλα ενισχύει «τις υπάρχουσες δυνατότητες που έχουν και οι δύο πλευρές, ιδιαίτερα προσφέροντας νέες αμυντικές επιλογές ελλείψει αεροπορικής υπεροχής».

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή της Βουλής των Λόρδων κάλεσε το Λονδίνο να «επενδύσει στην έρευνα και την ανάπτυξη για να διατηρήσει ένα στρατηγικό πλεονέκτημα στην τεχνολογία των drones (συμπεριλαμβανομένων των αμφίβιων drones) και να υποστηρίξει την ταχεία ανάπτυξη νέων τεχνολογιών που μπορούν να ανταποκριθούν σε ανταγωνιστικά περιβάλλοντα». Κάλεσε τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων να εξετάζουν και να παρακολουθούν συνεχώς «τον ρυθμό των τεχνολογικών προσαρμογών εντός και εκτός του πεδίου της μάχης» και το Υπουργείο Άμυνας «να υποστηρίξει τη συνεχή προσαρμογή», ​​όπως την «[ενσωμάτωση] σε όλους τους τομείς μαθημάτων σχετικά με τη χρήση drones στην Ουκρανία».

Η έκθεση πέρασε τότε εντελώς απαρατήρητη από τα μέσα ενημέρωσης και σήμερα δεν υπάρχει κανένα σημάδι ότι οι πολλαπλές, επείγουσες εκκλήσεις για δράση έχουν παράγει ουσιαστικά αποτελέσματα σε οποιονδήποτε απτό τομέα των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων. Αντίστοιχα, παρά τις ανοιχτές προειδοποιήσεις των αξιωματούχων του ΝΑΤΟ ότι η συμμαχία εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τις δυνατότητες ηλεκτρονικού πολέμου των ΗΠΑ, οι οποίες σε κάθε περίπτωση είναι θλιβερά κατώτερες από της Ρωσίας, δεν υπάρχουν επίσημες ενδείξεις ότι οι δυτικοί ηγέτες ή οι στρατοί τους λαμβάνουν σοβαρά υπόψη την επανάσταση που φέρνουν στον πόλεμο τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Σε περίπτωση που εμπλακούν σε άμεση σύγκρουση με τη Ρωσία, τους περιμένει μεγάλη νίλα.

Σημειώσεις της μεταφράστριας

[1] FPV drone: First Person View drone (μη επανδρωμένο αεροσκάφος με προβολή πρώτου προσώπου). Πρόκειται κυρίως για μέθοδο πτήσης παρά για τύπο drone. Τα αρχικά FPV  αντιστοιχούν στο First Person View, δηλαδή προβολή πρώτου προσώπου.
Με απλά λόγια, σημαίνει ότι ο χειριστής βλέπει ό,τι ακριβώς βλέπει και το drone, σαν να βρίσκεται πάνω ή μέσα του. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από τα ειδικά FPV γυαλιά που συνοδεύουν αυτού του είδους τα drones.

[2] Quadcopter: Αποτελεί τύπο drone. Είναι ένα μικρό μη επανδρωμένο, τηλεχειριζόμενο αεροσκάφος σαν ελικόπτερο, με τέσσερις έλικες που περιστρέφονται στην κορυφή.

* Ο Kit Klarenberg είναι δημοσιογράφος-ερευνητής που διερευνά τον ρόλο των μυστικών υπηρεσιών στη διαμόρφωση της πολιτικής και των αντιλήψεων. Αποκαλυπτικά ρεπορτάζ του για τον πόλεμο στην Ουκρανία, τη γενοκτονία στη Γάζα και πολλά άλλα δημοσιεύονται στον ανεξάρτητο ιστότοπο ειδήσεων The Grayzone (https://thegrayzone.com/) και στο Al-Mayadeen Media Network, ένα ανεξάρτητο αραβικό δορυφορικό ειδησεογραφικό κανάλι, που εδρεύει στην πρωτεύουσα του Λιβάνου, τη Βηρυτό (https://english.almayadeen.net/).

Πηγή: kitklarenberg.com