Conor Gallagher: Η ΕΕ βυθίζεται όλο και περισσότερο σε έναν κόσμο αυταπάτης

Σημείωση Ξαστεριάς: Με αφορμή την έκθεση Ντράγκι (“εξυπνακίστικη έκθεση” την αποκαλεί ο αρθρογράφος),  ο Conor Gallagher, Ιρλανδός δημοσιογράφος και ανταποκριτής των Irish Times, εξηγεί τα αδιέξοδα που έχει βρεθεί η κυρίαρχη πολιτική ελίτ της ΕΕ με την αυτοκτονική επιλογή της να αποστερηθεί τις ρωσικές πηγές ενέργειας, τα οποία αδιέξοδα πασχίζει να αντιμετωπίσει με ακόμη περισσότερη επιθετικότητα απέναντι στη Ρωσία και με τάση για απεριόριστες εξοπλιστικές δαπάνες. Στο «ευρωομόλογο» με το οποίο ελπίζουν να αντιμετωπίσουν τα κολοσσιαία κόστη των αφρόνων επιλογών τους, αντιδράει μέχρι στιγμής η γερμανική κυβέρνηση, η οποία μετά τις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις (για την ευρωβουλή και τα κρατίδια), αντιλαμβάνεται την αδυναμία της να συγκρατήσει το όλο και διογκούμενο κύμα αμφισβήτησης των πολιτικών αυτών από το σώμα των Γερμανών ψηφοφόρων.
Το πρωτότυπο άρθρο δημοσιεύθηκε στις 15/9/24 στο nakedcapitalism.com και μπορείτε να το δείτε πατώντας εδώ. Η μετάφραση του άρθρου είναι της Φλώρας Παπαδέδε.  

του Conor Gallagher
μετάφραση Φλώρα Παπαδέδε

Η κατάσταση στην Ευρώπη γίνεται τόσο άσχημη και σε τόσα πολλά διαφορετικά επίπεδα, που ο εσμός των Βρυξελλών έπρεπε να καλέσει τον «Σούπερ» Μάριο Ντράγκι για λύσει το πρόβλημα— ή τουλάχιστον να γράψει μια έκθεση που να τους λέει τι να κάνουν.

Ο Ντράγκι έχει υπηρετήσει τη Goldman Sachs, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) κατά τη διάρκεια της κρίσης δημόσιου χρέους και ως μη εκλεγμένος πρωθυπουργός της Ιταλίας κατά τις πρώτες ημέρες της πανδημίας του Covid και πριν από το πρότζεκτ Ουκρανία. Ανάλογα με την τοποθέτησή σας, θα μπορούσε να είναι μια περίεργη επιλογή για να χαραχτεί μια πορεία προς τα εμπρός. Ενώ ο Ντράγκι διαθέτει εμπειρία γύρω από ένα κέντρο ελέγχου κρίσεων, έχει επίσης αρκετή στη δημιουργία τους.

Ήταν ένας από τους κύριους αρχιτέκτονες του καταστροφικού οικονομικού πολέμου της ΕΕ κατά της Ρωσίας και ήταν πάντα ένας ζοφερός θεριστής για την εργατική τάξη της πατρίδας του, της Ιταλίας. Δεν είναι περίεργο που για μήνες ο εσμός των νεοφιλελεύθερων, φιλοπόλεμων λογιστάκων στις Βρυξέλλες περίμενε με ανυπομονησία την έκθεση, σαν να είναι το μάννα εξ ουρανού που θα τους βοηθούσε να βγουν από τη γωνία στην οποία έχουν στριμώξει τους εαυτούς τους.

Περιέργως, η έκθεσή του καθυστέρησε για μήνες, γεγονός που απλώς αύξησε την προσδοκία και τελικά εμφανίστηκε την περασμένη εβδομάδα, βολικά συγχρονισμένη με ένα νέο σημείο κρίσης. Το πρότζεκτ Ουκρανία καταρρέει ταχύτατα και ασκείται πίεση από όλες τις κατευθύνσεις προς το Βερολίνο να δώσει πράσινο φως για ένα κοινό χρέος της ΕΕ, προκειμένου να γίνει η ΕΕ ξανά «ανταγωνιστική» και να αγοράσει ένα σωρό όπλα για να κάνει κάτι (κανείς δεν είναι πολύ σίγουρος για το τι ακριβώς) για τη Ρωσία. Όντως, η έκθεση του Ντράγκι δεν λέει, ούτε όμως αφήνει υπόνοια ευγενικής συμπεριφοράς προς τη Μόσχα.

Κι αυτό γιατί η έκθεση «Ανταγωνιστικότητα της ΕΕ: Κοιτάζοντας μπροστά» είναι περισσότερο ένα πολιτικό παρά οικονομικό έγγραφο που προορίζεται όχι μόνο να καλύψει τις καταστροφικές πολιτικές του μπλοκ σε σχέση με τη Ρωσία, αλλά και να τις επαυξήσει. Και χρησιμοποιείται ήδη σαν όπλο από αυτούς στη Βαλτική, την Πολωνία, τα μέσα ενημέρωσης, τις δεξαμενές σκέψης που χρηματοδοτούνται από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη και άλλους, που καλούν τη Γερμανία να υποστηρίξει το χρέος για έναν παρατεταμένο Ψυχρό Πόλεμο. Συγκεκριμένα, ήθελαν ο Σούπερ Μάριο να τους πει πώς να ξεφύγουν από τη δύσκολη θέση που δημιούργησαν οι ίδιοι, χωρίς να αλλάξουν πορεία σε σχέση με τη Ρωσία και μια σειρά από άλλα θέματα. Και ο Ντράγκι το έκανε – αρκεί βέβαια να μη λάβετε υπόψη σας την πραγματικότητα. Η απάντησή του; Περισσότερα χρήματα. Πολλά περισσότερα.

Ζητά μαζική έγχυση μετρητών σε πολλούς τομείς: πράσινη ανάπτυξη, τεχνολογία, ενέργεια και φυσικά άμυνα. Σύμφωνα με τον Ντράγκι, το τίμημα είναι τουλάχιστον 800 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως μέχρι το 2030.

Ερωτηθείς αν το μήνυμά του σήμαινε «εφαρμόστε την έκθεσή μου ή πεθάνετε;» απάντησε ότι «σημαίνει “Ή αυτό, ή αργή επιθανάτια αγωνία”».

Η ΕΕ σίγουρα χρειάζεται ένα οικονομικό σχέδιο, αλλά η έκθεση του Ντράγκι δεν αναρωτιέται καθόλου εάν η συνεχιζόμενη πολεμική κατά της Μόσχας (και η απώλεια ρωσικού φυσικού αερίου από αγωγούς) είναι προς το συμφέρον του μπλοκ και δεν αναφέρεται πουθενά στην εμμονή των Βρυξελλών με τη λιτότητα, η οποία επιβάλλεται για άλλη μια φορά σε χώρες μέλη. Από καθαρά οικονομική σκοπιά, η έκθεση αποτελεί οικονομικά για τα σκουπίδια, που μοιάζουν με κάτι από το τελευταίο στάδιο της ΕΣΣΔ, σύμφωνα με τον οικονομολόγο Philip Pilkington.

Αλλά κολλάει καλά με την πολιτική οικονομία της σημερινής ΕΕ, η οποία υπάγεται στην Ουάσιγκτον και το ΝΑΤΟ. Εμπλέκεται σε ανοιχτό οικονομικό πόλεμο και σε πόλεμο δι’ αντιπροσώπου στην Ουκρανία εναντίον της Ρωσίας, που και οι δύο [πόλεμοι] έχουν επιφέρει ισχυρά πλήγματα στην εργατική τάξη σε ολόκληρο το μπλοκ. Η εμμονική με τη λιτότητα ΕΕ αναγκάζει για άλλη μια φορά τα κράτη μέλη της να θεσπίσουν προϋπολογισμούς λιτότητας. Η έκθεση του Ντράγκι ζητήθηκε από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία εργάζεται για να συγκεντρώσει περισσότερη εξουσία στον ως επί το πλείστον ανεξέλεγκτο θρόνο της, και είναι μία από τις πολλές φωνές που ζητούν αμυντική ένωση, στρατιωτικοποίηση και την αρμοδιότητα δανεισμού και ενδεχομένως επιβολής φόρων για την πληρωμή αυτών των χρεών.

Έτσι, ενώ η έκθεση του Ντράγκι είναι φαινομενικά για την «ανταγωνιστικότητα» του μπλοκ σε όλα τα επίπεδα (υπάρχουν πολλά για την αποδυνάμωση της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας, για παράδειγμα), η Ρωσία εξακολουθεί να κυριαρχεί στη συζήτηση στις αίθουσες της εξουσίας. Η Φον ντερ Λάιεν θέλει να δημιουργήσει μια «αεροστεγή ασπίδα» ενάντια στη Ρωσία. H νέα Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για Εξωτερικές Υποθέσεις και την Πολιτική Ασφάλειας[1] προτείνει την έκδοση ευρωομολόγων 100 δισεκατομμυρίων ευρώ (για αρχή) για να αγοραστούν περισσότερα όπλα που θα χρησιμοποιηθούν κατά της Ρωσίας.

Και η Πολωνία, ένας από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές του πολέμου κατά της Ρωσίας, μπορεί επίσης να λάβει πρόσθετη ενίσχυση με πολλά χρήματα της ΕΕ. Ο Πιότρ Σεραφίν, έμπιστος του Τουσκ και Ευρωπαίος Επίτροπος της Πολωνίας στις Βρυξέλλες, φαίνεται πιθανό να αναλάβει το χαρτοφυλάκιο του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μια από τις πιο ισχυρές θέσεις καθώς το μπλοκ ξεκινά να διευθετεί τα επταετή σχέδια δαπανών του.

Τι θα κάνουν αυτοί οι άνθρωποι με μια λευκή επιταγή στο όνομα της ανταγωνιστικότητας;

Την ίδια εβδομάδα που κυκλοφόρησε η έκθεση του Ντράγκι, κυκλοφόρησε και μια άλλη, από τη Nicole Koenig, επικεφαλής της πολιτικής για τη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, που κοινώς αναφέρεται ως «Νταβός με όπλα». Πρόκειται για το καλωσόρισμα του νέου προέδρου [της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου] και σημερινής μαριονέτας του ΝΑΤΟ, του Γενς Στόλτενμπεργκ, κατά το επόμενο έτος, και η Koenig υποστηρίζει την ιδέα ενός ταμείου που θα βασίζεται στο χρέος για να τροφοδοτήσει τις αγορές όπλων ως μέρος μιας ευρωπαϊκής αμυντικής ένωσης.

Παρά το ντόρο για την έκθεση του Ντράγκι και τη συνοδεία της με παρόμοιες εκκλήσεις από τη Διάσκεψη για την Ασφάλεια του Μονάχου και κάθε δεξαμενή σκέψης που χρηματοδοτείται από Αμερικανούς πλουτοκράτες, η άμεση απάντηση από τη Γερμανία ήταν κυρίως nein (όχι).

Ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Κρίστιαν Λίντνερ είπε ξεκάθαρα ότι «η Γερμανία δεν θα συμφωνήσει σε αυτό».

Ο Λίντνερ είναι μέρος του κυβερνώντος συνασπισμού των τριών κομμάτων, που δεν θα ήταν σε θέση να συγκεντρώσει το 33% των ψήφων εάν οι εκλογές πραγματοποιούνταν αύριο. Το δημοσιονομικά συντηρητικό Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα του έχει επί του παρόντος περίπου 3-4% — που δεν αρκεί ούτε για να εξασφαλίσει την έδρα του στην επόμενη Bundestag.

Ο Φρίντριχ Μερτς, ο ηγέτης της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU) και επί του παρόντος φαβορί για επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας, είπε τα εξής: «Θέλω να το πω πολύ ξεκάθαρα, τώρα και στο μέλλον, θα κάνω τα πάντα για να αποτρέψω αυτή την Ευρωπαϊκή Ένωση από το να βυθιστεί στο χρέος».

Η Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU) συγκεντρώνει σήμερα περίπου 31-33% σε εθνικό επίπεδο. Τα αντισυστημικά κόμματα αριστερά και δεξιά, η Εναλλακτική για τη Γερμανία (17-19%) είναι κατά της ΕΕ και δεν θα υποστήριζε ποτέ τον κοινό δανεισμό. Δεν έχω δει μια θέση από τη Συμμαχία Sahra Wagenknecht (7-10%), αλλά φαντάζομαι ότι η υπερεστίασή της στα ζητήματα της γερμανικής εργατικής τάξης σημαίνει ότι επίσης δεν είναι υπέρ.

Ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, ηγέτης των πολεμοκάπηλων Πρασίνων (10-12%), είναι υπέρ.

Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς παραμένει σιωπηλός για το θέμα, παραλείποντας να αναφερθεί σε αυτό από την ομιλία του την Τετάρτη στην Bundestag. Ενώ στο παρελθόν έκανε γνωστή την αντίθεσή του, αξίζει να γνωρίζουμε αν η σκέψη του έχει αλλάξει όπως άλλαξε επανειλημμένα σχεδόν σε κάθε βήμα της κλιμάκωσης στην Ουκρανία. Η κυβέρνηση του Σολτς απολαμβάνει ρεκόρ αντιδημοφιλίας και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα του αποδεκατίζεται — στις ευρωπαϊκές εκλογές ντροπιάστηκαν, στις πρόσφατες εκλογές των κρατιδίων συντρίφθηκαν και στις εθνικές δημοσκοπήσεις μειώθηκαν από το 26% των ψήφων στις εκλογές του 2021 σε 14% μέχρι στιγμής.

Οπότε ναι, η συγκυρία για να αντιμετωπίσει τόσο μεγάλα ευρωπαϊκά αιτήματα χρηματοδότησης δεν είναι ιδανική για το Βερολίνο. Όμως, από μια άλλη σκοπιά, ίσως δεν υπάρχει καλύτερη στιγμή για να επωφεληθούν κάποιοι από το χάος και να πάρουν το πράσινο φως από την τελειωμένη κυβέρνηση του Βερολίνου. Για άλλη μια φορά ακούγονται ψίθυροι ότι ο Σολτς πρέπει να παραμερίσει και να ανοίξει το δρόμο στον επιθετικό υπουργό Άμυνας Μπόρις Πιστόριους, ο οποίος επιμένει συνεχώς για ατελείωτες στρατιωτικές δαπάνες, από τότε που αναδύθηκε από την αφανή θέση του Υπουργού Εσωτερικών και Αθλητισμού της Σαξονίας.

Οποιαδήποτε απόπειρα θέσπισης ενός κοινού σχεδίου δανεισμού θα απαιτούσε ομοφωνία από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από όλους τους αρχηγούς κρατών του μπλοκ, αλλά υπάρχει η πεποίθηση ότι, αν η Γερμανία προσχωρήσει, άλλοι όπως η Ολλανδία μπορούν να πειστούν.

Η Γερμανία αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη πολιτική της αναταραχή από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, βρίσκεται σε αποβιομηχάνιση και σε ύφεση που προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό από διαρθρωτικά προβλήματα και τα δικά της λάθη. Το βιοτικό επίπεδο μειώνεται μετά από χρόνια συνεχών μεταναστευτικών κυμάτων σε αριθμούς ρεκόρ. Και όλα αυτά συνδυάζονται για να δημιουργήσουν την πιο αντιδημοφιλή κυβέρνηση στη σύγχρονη γερμανική ιστορία.

Παρά όλα τα προβλήματά της, η Γερμανία εξακολουθεί να είναι η πιο ισχυρή οικονομία στην Ευρώπη που οδηγεί το μπλοκ και οποιεσδήποτε σημαντικές αλλαγές στην ΕΕ πρέπει να περάσουν από το Βερολίνο.

Και όλοι πιέζουν τώρα.

Η Πολωνία και η Βαλτική επιδιώκουν περισσότερα. Η Νότια Ευρώπη συμφωνεί. Χώρες όπως η Ιταλία και η Γαλλία έχουν υποστηρίξει τον κοινό δανεισμό εδώ και χρόνια.

Οι δεξαμενές σκέψης στα κράτη-μέλη και στην ΕΕ που χρηματοδοτούνται από τις ΗΠΑ, και που λειτουργούν πραγματικά ως σκιώδεις κυβερνήσεις χρηματοδοτούμενες από πλουτοκράτες, προπαγανδίζουν συνεχώς πως η Ευρώπη (Γερμανία) πρέπει να χρησιμοποιήσει το κοινό χρέος για να χρηματοδοτήσει την άμυνα.

Ακολουθεί μια άλλη έκθεση που κυκλοφόρησε πρόσφατα από το Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, «Από τη σύγκρουση της Ουκρανίας σε μια ασφαλή Ευρώπη». Υποστηρίζει, όπως τόσοι άλλοι, ότι η ΕΕ, ως βοηθητικός μηχανισμός του ΝΑΤΟ, πρέπει να αναλάβει τον ηγετικό ρόλο για να διασφαλιστεί ότι η Ρωσία θα συνορεύει μόνο με μη φιλικά κράτη:

Ένας ευρωπαϊκός πυλώνας βασισμένος στην ΕΕ θα συνέβαλλε πολύ προς τη χαλάρωση, αν όχι την εξάλειψη, της συνεχιζόμενης έντασης μεταξύ του ΝΑΤΟ και της ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας. Για όλους τους πρακτικούς σκοπούς, η ΕΕ πρέπει να γίνει μέλος της συμμαχίας και η συνεργασία μεταξύ των δύο οντοτήτων θα πρέπει να είναι απρόσκοπτη. Τα μέλη της ΕΕ που δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ θα απολαμβάνουν επομένως μια σιωπηρή εγγύηση ασφάλειας του άρθρου 5, η οποία θα επεκτείνεται σε νέα μέλη καθώς η ΕΕ επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει συμμάχους εκτός του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια και τον πρώην Σοβιετικό χώρο.

Δυστυχώς για τη Γερμανία και την ΕΕ, αυτό θα περιλαμβάνει επίσης τη διάσωση σε ό,τι έχει απομείνει από την Ουκρανία και πιθανώς την εξασφάλιση ότι και οι ομολογιούχοι τους θα διασωθούν, ενώ θα πρέπει να συνεχίσουν να βρίσκουν και μερικά ψιλά για να επιβιβάσουν την Αρμενία, τη Μολδαβία, τη Γεωργία και ποιος ξέρει, το Καζακστάν(;) επίσης. Πώς να πληρώσουν όλες αυτές τις προσπάθειες για έγχρωμες επαναστάσεις, δωροδοκίες, στρατιωτικό υλικό, κρατική βοήθεια και ο,τιδήποτε άλλο απαιτείται από τον ανοιχτά πλέον υποταγμένο ρόλο της ΕΕ στις ιμπεριαλιστικές φιλοδοξίες των ΗΠΑ; Το άρθρο του Συμβούλιου Εξωτερικών Σχέσεων (CFR) παραθέτει τη μεγάλη ομιλία του Μακρόν τον Απρίλιο στη Σορβόννη ως το σχέδιο, το οποίο φυσικά απαιτεί κοινό χρέος της ΕΕ.

Ωστόσο, η Γερμανία παραμένει αντίθετη.

Η χώρα αντιμετωπίζει τα δικά της προβλήματα στον προϋπολογισμό και κάνει περικοπές σχεδόν παντού εκτός από τις στρατιωτικές δαπάνες. Έχει ένα συνταγματικά κατοχυρωμένο ανώτατο όριο στις δαπάνες, γνωστό ως φρένο χρέους, το οποίο προσπάθησε να μπαλαμουτιάσει πέρυσι, αλλά ένα δικαστήριο το κατέρριψε. Και το Βερολίνο περικόπτει ακόμη και τις συνεισφορές προς την ΕΕ αντί να προσπαθεί να στηρίξει ένα χρέος για ολόκληρο το μπλοκ.

Το θέμα είναι πώς θα αποπληρωθεί το χρέος της ΕΕ. Θα μπορούσε να γίνει είτε μέσω της δημιουργίας νέων πόρων του προϋπολογισμού της ΕΕ, όπως επιβολή φόρων απευθείας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είτε μέσω της αύξησης των συνεισφορών των κρατών μελών στον προϋπολογισμό.

Μετά τη δημοσίευση της έκθεσης του Ντράγκι, οι αποδόσεις των γερμανικών ομολόγων αυξήθηκαν καθώς οι επενδυτές στοιχηματίζουν σε περισσότερες δαπάνες και, ως εκ τούτου, σε μεγαλύτερες αυξήσεις επιτοκίων. Όπως το καταλαβαίνω, θα έκανε επίσης το νόμισμα σκληρότερο, καθώς έτσι θα εξασφάλιζε το χρέος, και αυτό θα ήταν το τελευταίο καρφί στο φέρετρο του γερμανικού μοντέλου, καθώς ένα σκληρότερο ευρώ θα ήταν ένα ακόμη χτύπημα κατά της εξαγωγικής βιομηχανίας της Γερμανίας — ή σε ό,τι έχει απομείνει από αυτήν.

Ωστόσο, την ίδια στιγμή που οι γερμανικές αποδόσεις αυξήθηκαν, το κόστος δανεισμού της Ιταλίας μειώθηκε. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι εάν η ΕΕ, με την AAA κατάταξή της, κάλυπτε το χρέος των φτωχότερων κρατών μελών ή δανειζόταν απευθείας για να καλύψει τις ανάγκες των κρατών μελών για την ενεργειακή κρίση και την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών, χώρες όπως η Ιταλία θα διευκολύνονταν.

Η Ιταλία πληρώνει επί του παρόντος κάτι λιγότερο από το 5% για το 10ετές χρέος της, ενώ η ΕΕ πληρώνει λίγο περισσότερο από το 3%. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι χώρες του νότου της ΕΕ, οι οποίες αντιμετωπίζουν υψηλότερο κόστος δανεισμού, είναι υπέρ των ευρωενωσιακών ομολόγων. Χώρες όπως η Ιταλία στη νότια Ευρώπη έχουν αντιμετωπίσει δεκαετίες ιδιωτικοποιήσεων, περικοπών προϋπολογισμού και καταστολής μισθών στην προσπάθεια να κατευνάσουν τους θεούς της αγοράς, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Πόσο ταιριαστό θα ήταν το κοινό χρέος να πάρει επιτέλους το πράσινο φως, όχι για να βελτιωθούν οι ζωές των πολιτών, αλλά για να ξοδευτούν εκατοντάδες δισεκατομμύρια σε ένα σωρό όπλα που θα τους αφήσουν χρεοκοπημένους, ενώ η Ρωσία θα εξακολουθήσει να τους ξεπερνά σε δύναμη πυρός και ανθρώπινο δυναμικό. Ίσως υπάρχει κάποια ελπίδα για κάποιο στρατιωτικό αποτέλεσμα τύπου κεϋνσιανικού μιλιταρισμού, αλλά τουλάχιστον για αρχή, πιθανότατα θα χρηματοδοτήσει υπερτιμημένα και αναποτελεσματικά αμερικανικά όπλα.

Μπορεί κανείς να διαβάσει στο σχέδιο του Ντράγκι ή στην ομιλία του Μακρόν στη Σορβόννη σχετικά με τις ανησυχίες τους για τον εργαζόμενο, τις ευρωπαϊκές οικογένειες, καθώς και το κλίμα, και αν προχωρήσει ένα σχέδιο για κοινό χρέος, αναμφίβολα θα γίνουν προσπάθειες να το παρουσιάσουν έτσι (το κάνουν ήδη). Αλλά δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε πού βρίσκονται οι προτεραιότητες.

Η δημοσιοποίηση της έκθεσής του έρχεται την ίδια στιγμή που η ΕΕ πιέζει για περισσότερη λιτότητα τα κράτη μέλη της. Στη συνέχεια, οι Βρυξέλλες τα γυρίζουν και χρησιμοποιούν αυτές τις τεχνητές ελλείψεις προϋπολογισμού ως λόγο για να δανειστούν σε επίπεδο ΕΕ για την κάλυψη στρατιωτικών δαπανών.

Το Bloomberg ανέφερε τον Μάρτιο ότι αξιωματούχοι και επενδυτές της ΕΕ χρησιμοποιούν τους δημοσιονομικούς κανόνες για να πιέσουν για ένα πρόγραμμα ευρωενωσιακών ομολόγων που θα αποφέρει μεγάλα κέρδη στους επενδυτές, επιτρέποντας παράλληλα στο μπλοκ να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες χωρίς μεμονωμένα έθνη να επωμιστούν περισσότερο χρέος. Είδατε; Όλοι κερδισμένοι, εκτός από τη συντριπτική πλειοψηφία των Ευρωπαίων που εργάζονται για τα προς το ζην και θα συνεχίσουν να βλέπουν τις κοινωνικές υπηρεσίες να καταρρέουν, ενώ η ζωή γίνεται πιο ακριβή.

Αυτό δεν είναι ένα σχέδιο για να «σωθεί» η Ευρώπη. Είναι μέρος της συνεχιζόμενης προσπάθειας να αναδημιουργηθεί η Ευρώπη ως ένας νεοφιλελεύθερος παράδεισος για τον χρηματοπιστωτικό τομέα και ως αντιρωσικός υπηρέτης της Ουάσιγκτον.

Τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια σε αγορές όπλων και ο εξορθολογισμός δεν θα κάνουν τη διαφορά στην Ουκρανία ή σε κάποιον υποθετικό πόλεμο κατά της Ρωσίας, αλλά δίνουν τη δυνατότητα για την εκμετάλλευση της αυτοπροκαλούμενης κρίσης προκειμένου να μεταφερθεί περισσότερη εξουσία στις Βρυξέλλες, να ανταμειφθούν οι επενδυτές και να τιμωρηθούν οι εργαζόμενοι που εμποδίζουν την παραγωγικότητα. Η έκθεση θρηνεί για το πώς οι ΗΠΑ είναι τόσο πιο «επιτυχημένες» στην περιοχή των ιδιωτικών και των επιχειρηματικών κεφαλαίων και έχουν τόσο υψηλότερη παραγωγικότητα σε τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη. Ναι, ποιος δεν θα ήθελε να μιμηθεί το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης των ΗΠΑ; Ίσως όλο αυτό το στρατιωτικό υλικό να αποδειχθεί χρήσιμο για την πειθάρχηση του τοπικού πληθυσμού στο όνομα της ανταγωνιστικότητας, ωστόσο:

Σκεφτείτε ότι η μεγάλη αύξηση των δαπανών της ΕΕ θα ωφελήσει τους κλιματικούς στόχους του μπλοκ. Υπάρχει μια καλή πιθανότητα να αφαιρεθούν χρήματα από τις ενεργειακές επενδύσεις, καθώς η έκθεση του Ντράγκι ζητά από τις Βρυξέλλες να απελευθερώσουν τη χρηματοδότηση τροποποιώντας τις δανειοδοτικές πολιτικές του Ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, τα βιώσιμα χρηματοδοτικά πλαίσια της ΕΕ, τους περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς κανόνες και τους κανόνες διακυβέρνησης, για να επιτραπούν οι αμυντικές επενδύσεις. Και ας μην ξεχνάμε ότι οι στρατοί και ο πόλεμος είναι οι μεγαλύτεροι εκπέμποντες αερίων θερμοκηπίου.

Και καθώς η ΕΕ εδραιώνει τον ρόλο της ως υποχείριο της Ουάσιγκτον και του ΝΑΤΟ, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα χρειαστεί να προχωρήσει σε περαιτέρω «απομάκρυνση από τον κίνδυνο»[2]  της Κίνας, όπως έκανε με τη Ρωσία. Ωστόσο, η Κίνα κυριαρχεί σε πολλά στάδια της βιομηχανίας της πράσινης τεχνολογίας. Από την αναφορά του Ντράγκι:

Κάποιοι πιστεύουν ότι υπάρχουν λίγες πιθανότητες να πραγματοποιηθούν τα σχέδια του Ντράγκι και όλων των άλλων. Προσωπικά, κρίνοντας από το πώς πήγε το πρότζεκτ Ουκρανία και όλο το βιτριόλι της Δύσης απέναντι στη Ρωσία, νομίζω ότι είναι ασφαλέστερο να υποθέσουμε ότι η Ευρώπη απέχει πολύ από το να εξαντληθεί και ότι η ΕΕ θα συνεχίσει να κάνει τα ίδια.

Θα δείξει. Σίγουρα θα είναι διαφωτιστικό να δούμε αν η Γερμανία κατέχει ακόμα μια ουγγιά κυριαρχίας ή αν θα παραδώσει την ιερή της αγελάδα. Καθώς η Ουκρανία συνεχίζει να παραπαίει και φτάνει στο αναπόφευκτο τέλος, είναι πιθανό οι εκκλήσεις προς τη Γερμανία για να υποχωρήσει, να γίνουν πιο δυνατές και πιο επικριτικές.

Καθώς η υστερία για τον «εναγώνιο θάνατο» της Ευρώπης φτάνει σε παροξυσμό, αξίζει να θυμόμαστε ότι υπάρχει μια επιλογή που ποτέ δεν αναφέρεται από τους Ντράγκι, τον Μακρόν και την παρέα.

Η αποτυχημένη λογική πίσω από την έκθεση Ντράγκι (και όλες τις άλλες όπως αυτή)

Ας κάνουμε ένα βήμα πίσω και ας δούμε πραγματικά τι λέει ο Σούπερ Μάριο στο 400 σελίδων κατεβατό του.

Όλα έχουν να κάνουν με την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Λοιπόν, υπάρχουν πολλά ζητήματα, αλλά ένας από τους μεγαλύτερους λόγους που η αργή παρακμή της ΕΕ έγινε πλήρης κρίση είναι η ενέργεια. Τι συνέβη; Ιδού η ιστορία του Ντράγκι:

Η Ευρώπη έχασε απότομα τον σημαντικότερο προμηθευτή της στην ενέργεια, τη Ρωσία. Εν τω μεταξύ, η γεωπολιτική σταθερότητα μειώνεται και οι εξαρτήσεις μας έχουν αποδειχθεί τα τρωτά μας σημεία… Οι εταιρείες της ΕΕ εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τιμές ηλεκτρικής ενέργειας που είναι 2-3 φορές μεγαλύτερες από αυτές στις ΗΠΑ. Οι τιμές πληρωμής του φυσικού αερίου είναι 4-5 φορές υψηλότερες. Η Ευρώπη μπορούσε να ικανοποιήσει τη ζήτηση της για εισαγόμενη ενέργεια προμηθευόμενη άφθονο φυσικό αέριο από αγωγούς, το οποίο αντιπροσώπευε περίπου το 45% των εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ το 2021. Αλλά αυτή η πηγή σχετικά φθηνής ενέργειας έχει πλέον εξαφανιστεί, με τεράστιο κόστος για την Ευρώπη. Η ΕΕ έχασε παραπάνω από μία ετήσια μεγέθυνση του ΑΕΠ, ενώ έπρεπε να ανακατευθύνει τεράστιους δημοσιονομικούς πόρους σε ενεργειακές επιδοτήσεις και να κατασκευάσει νέες υποδομές για την εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Έχει κι άλλο:

Το υψηλό ενεργειακό κόστος στην Ευρώπη αποτελεί εμπόδιο για την ανάπτυξη, ενώ η έλλειψη ηλεκτροπαραγωγής και δυναμικότητας των δικτύων θα μπορούσε να εμποδίσει τη διάδοση της ψηφιακής τεχνολογίας και την ηλεκτροκίνηση των μεταφορών. Οι εκτιμήσεις της Επιτροπής δείχνουν ότι οι υψηλές τιμές της ενέργειας τα τελευταία χρόνια έχουν επηρεάσει το αναπτυξιακό δυναμικό της Ευρώπης. Οι τιμές της ενέργειας συνεχίζουν επίσης να επηρεάζουν το επιχειρηματικό επενδυτικό κλίμα πολύ περισσότερο από ό,τι σε άλλες μεγάλες οικονομίες. Περίπου οι μισές ευρωπαϊκές εταιρείες θεωρούν το ενεργειακό κόστος ως σημαντικό εμπόδιο στις επενδύσεις – 30% υψηλότερο από τις αμερικανικές εταιρείες. Οι βιομηχανίες έντασης ενέργειας (EII) έχουν πληγεί περισσότερο: η παραγωγή μειώθηκε 10-15% από το 2021 και η σύνθεση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας αλλάζει, με αυξανόμενες εισαγωγές από χώρες με χαμηλότερο ενεργειακό κόστος. Οι τιμές της ενέργειας έχουν επίσης γίνει πιο ασταθείς, αυξάνοντας την τιμή της αντιστάθμισης κινδύνου και προσθέτοντας αβεβαιότητα στις επενδυτικές αποφάσεις.

Παρατηρήσατε τη δειλία στα λόγια του Ντράγκι; Είναι λες και μια φυσική καταστροφή έπεσε από τους ουρανούς, κατέστρεψε όλους τους αγωγούς που μεταφέρουν ρωσικό αέριο στην ΕΕ και τώρα δεν τους αφήνει να επισκευαστούν. Στην πραγματικότητα, η απόφαση είναι εξ ολοκλήρου των Σόλτζ, Μακρόν και Φον ντερ Λάιεν της Ευρώπης (και των χορηγών τους). Παρατηρήστε στα ακόλουθα γραφήματα ότι οι τιμές ήταν πάντα λίγο υψηλότερες από τις ΗΠΑ, αλλά πού αρχίζει πραγματικά να εκτοξεύεται η απόκλιση;

Ο Ντράγκι δεν ερευνά περαιτέρω. Αλλά όπως το έθεσε πρόσφατα, στο Ανατολικό Οικονομικό Φόρουμ στο Βλαδιβοστόκ, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν για εκατοστή φορά:

Είναι πολύ περίεργο και δεν μπορώ να το καταλάβω. Πήγαν και ανατίναξαν τον αγωγό φυσικού αερίου στη Βαλτική Θάλασσα. Ανατίναξαν τους αγωγούς του Nord Stream 1 και έναν αγωγό του Nord Stream 2. Ο δεύτερος όμως είναι πλήρως λειτουργικός. Τι εμποδίζει τη γερμανική κυβέρνηση να πατήσει το κουμπί, να συνεννοηθεί μαζί μας και να τον ενεργοποιήσει; Πόσο είναι; 25 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα μέσω ενός αγωγού;… Ήταν οι Πολωνοί που έκλεισαν τον αγωγό Γιάμαλ-Δυτική Ευρώπη. Τώρα η Ουκρανία κλείνει [τη διέλευση μέσω Ουκρανίας] και η διαδρομή Nord Stream 2 κατά μήκος του βυθού της Βαλτικής Θάλασσας δεν είναι ενεργοποιημένη. Λοιπόν, αν δεν θέλουν, δεν χρειάζεται. Θα είναι απώλεια για αυτούς. Για εμάς, θα υπάρξει κάποια μείωση των εσόδων, αλλά δεν είναι και μεγάλη υπόθεση.

Η αυτό-επιβεβλημένη έλλειψη ανταγωνιστικότητας της ΕΕ απαιτεί τώρα εκατοντάδες δισεκατομμύρια για να διορθωθεί. Αφού οι εκθέσεις είναι το θέμα της εβδομάδας, ορίστε μία ακόμη: η γερμανική ένωση επιχειρηματιών (BDI) δημοσίευσε μια μελέτη που υποστηρίζει ότι απειλείται το 20% της δημιουργίας βιομηχανικής αξίας στη χώρα. Στην κορυφή της λίστας των αιτιών είναι οι υψηλές τιμές της ενέργειας και λέει ότι η Γερμανία χρειάζεται περίπου 1,55 τρισεκατομμύρια δολάρια σε επενδύσεις μέχρι το 2030.

Φυσικά, δεν είναι μόνο αυτό. Η ΕΕ όχι μόνο έβλαψε τον εαυτό της αρνούμενη το φυσικό αέριο από τη γείτονά της, αλλά τώρα πρέπει να ξοδέψει δισεκατομμύρια για να οπλιστεί, προκειμένου υποτίθεται να προστατευτεί από την ίδια γείτονα εναντίον της οποίας εξαπέλυσε έναν πόλεμο δι’ αντιπροσώπου.

Ίσως, αντί να βλάπτετε τον εαυτό σας οικονομικά, να ανταγωνίζεστε τη γείτονά σας και να τρέχετε σαν κοτόπουλα φωνάζοντας ότι οι Ρώσοι πρόκειται να κατακλύσουν την Ευρώπη εάν δεν ξοδέψετε δισεκατομμύρια προσπαθώντας να στρατιωτικοποιηθείτε, απλά να μην κάνετε τίποτα από αυτά.

Η ΕΕ θα μπορούσε απλώς να τα σταματήσει όλα αυτά τώρα. Ο στόχος ήταν ξεκάθαρα να προκληθεί η κατάρρευση της κυβέρνησης Πούτιν, να εγκατασταθεί μια μαριονέτα φιλική προς τη Δύση και να εκμεταλλευτούν τη Ρωσία. Απέτυχαν.

Ώρα να πάμε ταπεινά και να αρχίσουμε να ζητιανεύουμε και ίσως με τον καιρό να ανακτήσουμε μερικά από αυτά που έχουν χαθεί. Η Ρωσία δεν έχει σχέδια για να κατακτήσει την Ευρώπη. Επομένως, δεν χρειάζεται να ρίξουμε εκατοντάδες δισεκατομμύρια σε όπλα που, στην καλύτερη περίπτωση, θα συνέβαλαν στην κλιμάκωση προς έναν πυρηνικό πόλεμο.

Αντ’ αυτού, πάρτε 400 σελίδες με εύηχες οικονομικές ανοησίες, ευθυγραμμισμένες με όλες τις φαντασιώσεις των δεξαμενών σκέψης ότι η ΕΕ παίρνει από τους Αμερικανούς τη σκυτάλη ενάντια στη Ρωσία, κι αυτοί θα στρέψουν την προσοχή τους προς την Κίνα.

Ή με τα λόγια του Ντράγκι:

Με την επιστροφή του πολέμου στην άμεση γειτονιά της ΕΕ, την εμφάνιση νέων τύπων υβριδικών απειλών και μια πιθανή μετατόπιση της γεωγραφικής εστίασης και των αμυντικών αναγκών των ΗΠΑ, η ΕΕ θα πρέπει να αναλάβει αυξανόμενη ευθύνη για τη δική της άμυνα και ασφάλεια. Η αμυντική βιομηχανική βάση της ΕΕ αντιμετωπίζει διαρθρωτικές προκλήσεις όσον αφορά στο παραγωγικό δυναμικό, την τεχνογνωσία και το τεχνολογικό πλεονέκτημα. Ως αποτέλεσμα, η ΕΕ δεν συμβαδίζει με τους παγκόσμιους ανταγωνιστές της.

Προσθέτει ότι οι Βρυξέλλες πρέπει να ενθαρρύνουν τις συγχωνεύσεις στην αμυντική βιομηχανία και οι εταιρείες δεν θα πρέπει να έχουν περιορισμούς στην πρόσβαση σε χρηματοδότηση από την ΕΕ. Προς το παρόν, οι γραφειοκράτες αναγκάζονται να επινοούν κόλπα για να παρακάμψουν την απαγόρευση της χρηματοδότησης των εξοπλιστικών αγορών από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, καθώς η νομοθεσία της ΕΕ ορίζει ότι τέτοια κεφάλαια πηγαίνουν σε βαρετά παλιά αντικείμενα όπως η γεωργία και η περιφερειακή ανάπτυξη. Αλλά ποιος χρειάζεται τέτοια πράγματα όταν μπορείς να κατευθύνεις πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς στη Μόσχα και να στοχοποιηθείς σε αντάλλαγμα;

Θα κάνουν οι απεριόριστες δαπάνες για εξοπλισμούς αυτό που δεν μπόρεσαν να κάνουν όλα τα όπλα στον πόλεμο δι’ αντιπροσώπου στην Ουκρανία και οι άνευ προηγουμένου κυρώσεις;

Θα δείξει. Η εξυπνακίστικη έκθεση του Ντράγκι είναι μια καλή συνοδευτική μελωδία για το πρόσφατο επιχείρημα ότι πρέπει απλώς να συνεχίσουν την πίεση μέχρι… να πεθάνει ο Πούτιν από βαθιά γεράματα. Αυτός είναι ο τρόπος σκέψης που έρχεται από τον πρώην ανώτερο αναλυτή της CIA και τον Κύριο Αναπληρωτή Αξιωματικό Εθνικών Πληροφοριών για τη Ρωσία και την Ευρασία στο Εθνικό Συμβούλιο Πληροφοριών, Πίτερ Σρέντερ, που γράφει στο Foreign Affairs ότι, «το βέβαιο είναι ότι, κάποια στιγμή, θα πεθάνει». Περισσότερα:

Τα στοιχεία δείχνουν ότι στο ζήτημα της Ουκρανίας, ο Πούτιν απλά δεν μπορεί να πεισθεί. Για αυτόν, να αποτρέψει την Ουκρανία από το να γίνει προπύργιο που η Δύση μπορεί να χρησιμοποιήσει για να απειλήσει τη Ρωσία, είναι στρατηγική αναγκαιότητα. Έχει αναλάβει προσωπικά την ευθύνη για την επίτευξη αυτού του αποτελέσματος και πιθανότατα κρίνει ότι αξίζει σχεδόν οποιοδήποτε κόστος. Το να προσπαθείς να τον αναγκάσεις να τα παρατήσει είναι μια άκαρπη άσκηση που απλώς σπαταλά ζωές και πόρους.

Χρειάστηκαν πραγματικά εκατοντάδες χιλιάδες χαμένες ζωές και εκατοντάδες δισεκατομμύρια που ξοδεύτηκαν σε ιδιοφυΐες όπως ο Σρέντερ, για να καταλάβουν τι τους έλεγε η Ρωσία εξ αρχής; Λοιπόν, αν διαβάσουμε παρακάτω φτάνουμε και σε αυτό:

Εάν ο Πούτιν δεν είναι πρόθυμος να σταματήσει την επίθεσή του στην Ουκρανία, τότε ο πόλεμος μπορεί να τελειώσει μόνο με έναν από τους δύο τρόπους: είτε επειδή η Ρωσία έχασε την ικανότητά της να συνεχίσει την εκστρατεία, είτε επειδή ο Πούτιν δεν είναι πλέον στην εξουσία.

Θα δούμε αν θα λειτουργήσει. Εάν δεν συμβεί, καλώς, ας ελπίσουμε ότι θα παραμείνει ζωντανός ο Ντράγκι, ώστε να εκπονήσει μια άλλη έκθεση.

Σημειώσεις:

[1] Η Εσθονή ρωσοφοβική και πολεμοχαρής Kaja Kallas. (Σημείωση της Μεταφράστριας).

[2] de-risking στο κείμενο. (ΣτΜ).