Ο γερμανικός εξοπλισμός που θεάθηκε στο Κουρσκ έχει ξυπνήσει τα παλιά φαντάσματα και έχει παγιώσει την επίγνωση για τις εχθρικές προθέσεις της Δύσης προς τη Ρωσία. «Ποτέ ξανά» είναι η άρρητη απάντηση. (Alastair Crooke).

Ειδωμένη από την πλευρά δυτικού αναλυτή (και πρώην διπλωμάτη) η ουκρανική επιχείρηση στο Κουρσκ, αποκαλύπτει τους προβληματισμούς και την έντονη αμφισβήτηση για τους χειρισμούς της Δύσης και του ΝΑΤΟ στο ουκρανικό ζήτημα. Το άρθρο είναι του Alastair Crooke, δημοσιεύτηκε στις 26/8/24 στο Strategic Culture Foundation και το αναδημοσιεύουμε σε μετάφραση της Φλώρας Παπαδέδε.
Την αρχική δημοσίευση στα αγγλικά μπορείτε να την δείτε πατώντας εδώ.
Ο Alastair Crooke είναι πρώην Βρετανός διπλωμάτης, ιδρυτής και διευθυντής του Conflicts Forum. Άλλα άρθρα του Alastair Crooke που δημοσιεύσαμε στην Ξαστεριά, και πάλι σε μτφρ. της Φλώρας Παπαδέδε:
“Ένας Περίπλοκος Ιστός Κακών Ηθοποιών που Δουλεύουν Χέρι-Χέρι” – Είναι λοιπόν ο πόλεμος αναπόφευκτος;
Η Δύση –αναμφίβολα– έχασε τη Ρωσία και χάνει και την Ευρασία

του Alastair Crooke
μετάφραση Φλώρα Παπαδέδε

Η πολεμική προπαγάνδα και η προσποίηση είναι τόσο παλιά όσο τα βουνά. Τίποτα καινούργιο. Αλλά αυτό που είναι νέο είναι ότι ο πληροφοριακός πόλεμος (infowar) δεν αποτελεί πλέον το πρόσθετο σε ευρύτερους πολεμικούς στόχους – αλλά έχει γίνει αυτοσκοπός.

Η Δύση έχει καταλήξει να θεωρεί ότι η «κατοχή» της αφήγησης περί νίκης –και η παρουσίαση της αφήγησης του Άλλου ως αδέξιας, παράφωνης και εξτρεμιστικής– είναι πιο σημαντική από την αντιμετώπιση των γεγονότων στο έδαφος. Από αυτή την άποψη, η ιδιοκτησία της αφήγησης περί νίκης σημαίνει ότι νίκησες. Έτσι, η εικονική «νίκη» παραμερίζει την «πραγματική» πραγματικότητα.

Με αυτόν τον τρόπο, ο πόλεμος γίνεται μάλλον το σκηνικό για την εγκαθίδρυση της ιδεολογικής ευθυγράμμισης σε μια ευρεία παγκόσμια συμμαχία και την επιβολή της μέσω των συμμορφούμενων ΜΜΕ.

Αυτός ο στόχος έχει υψηλότερη προτεραιότητα από ό,τι, ας πούμε, η εξασφάλιση επαρκούς παραγωγικής ικανότητας για την επίτευξη στρατιωτικών στόχων. Η δημιουργία μιας φανταστικής «πραγματικότητας» έχει προτεραιότητα απέναντι στη διαμόρφωση της επίγειας πραγματικότητας.

Το θέμα είναι ότι αυτή η προσέγγιση – συναρτώμενη όντας με την ευθυγράμμιση ολόκληρης της κοινωνίας (τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό) – δημιουργεί εγκλωβισμούς σε ψευδείς πραγματικότητες και ψεύτικες προσδοκίες, από τις οποίες μια έξοδος (όταν αυτή είναι απαραίτητη) καθίσταται σχεδόν αδύνατη, ακριβώς επειδή η επιβληθείσα ευθυγράμμιση έχει τσιμεντώσει το δημόσιο αίσθημα. Η δυνατότητα για ένα κράτος να αλλάξει πορεία καθώς τα γεγονότα εξελίσσονται, περιορίζεται ή χάνεται και η ακριβής ανάγνωση των γεγονότων επί τόπου στρέφεται προς το πολιτικά ορθό και μακριά από την πραγματικότητα.

Το σωρευτικό αποτέλεσμα μιας «εικονικής νικητήριας αφήγησης» ενέχει, ωστόσο, τον κίνδυνο να ολισθήσει σταδιακά προς έναν ακούσιο «πραγματικό πόλεμο».

Πάρτε, για παράδειγμα, την ενορχηστρωμένη και εξοπλισμένη από το ΝΑΤΟ επιδρομή στη με σημαντικό συμβολισμό Περιφέρεια του Κουρσκ. Με τους όρους μιας «νικητήριας αφήγησης», η απήχησή της στη Δύση είναι προφανής: η Ουκρανία «φέρνει τον πόλεμο στη Ρωσία».

Αν οι ουκρανικές δυνάμεις είχαν καταφέρει να καταλάβουν τον πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής του Κουρσκ, τότε θα είχαν ένα σημαντικό διαπραγματευτικό χαρτί και θα μπορούσαν κάλλιστα να είχαν απομακρύνει τις ρωσικές δυνάμεις από τη σταθερά καταρρέουσα ουκρανική «Γραμμή» στο Ντονμπάς.

Και για να το ολοκληρώσουμε (με όρους πληροφοριακού πολέμου), τα δυτικά μέσα ενημέρωσης ήταν προετοιμασμένα και ευθυγραμμισμένα να δείξουν τον Πρόεδρο Πούτιν ως «αμήχανο» μπρος στην αιφνιδιαστική επιδρομή και «τρεμάμενο» από την αγωνία ότι το ρωσικό κοινό θα στραφεί εναντίον του λόγω της οργής που θα προκαλούσε η ταπείνωση.

Ο Μπιλ Μπερνς, επικεφαλής της CIA, δήλωσε ότι «η Ρωσία δεν θα προσφέρει καμία παραχώρηση στην Ουκρανία, έως ότου αμφισβητηθεί η υπερβολική εμπιστοσύνη του Πούτιν και η Ουκρανία μπορέσει να δείξει δύναμη». Άλλοι αμερικανοί αξιωματούχοι πρόσθεσαν ότι η επιδρομή στο Κουρσκ –από μόνη της– δεν θα φέρει τη Ρωσία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Θα ήταν απαραίτητο να επενδύσουνε πάνω στην επιχείρηση του Κουρσκ με άλλες τολμηρές επιχειρήσεις (για να ταρακουνηθεί η ψυχραιμία της Μόσχας).

Φυσικά, ο γενικός στόχος ήταν να φανεί η Ρωσία ως εύθραυστη και ευάλωτη, σε ευθυγράμμιση με την αφήγηση ότι, ανά πάσα στιγμή, η Ρωσία θα μπορούσε να διασπαστεί και να σκορπιστεί σε θραύσματα στον άνεμο. Αφήνοντας φυσικά τη Δύση νικήτρια.

Στην πράξη, η επιδρομή στο Κουρσκ ήταν ένα τεράστιο στοίχημα του ΝΑΤΟ: περιλάμβανε την υποθήκευση των στρατιωτικών αποθεμάτων και των τεθωρακισμένων της Ουκρανίας, σαν μάρκες στο τραπέζι της ρουλέτας, σαν στοίχημα ότι μια εφήμερη επιτυχία στο Κουρσκ θα ανέτρεπε τη στρατηγική ισορροπία. Το στοίχημα χάθηκε και οι μάρκες κατασχέθηκαν.

Με απλά λόγια, η υπόθεση Κουρσκ αποτελεί τυπικό παράδειγμα του προβλήματος της Δύσης με τις «αφηγήσεις νίκης»: το εγγενές τους ελάττωμα είναι ότι βασίζονται στον συναισθηματισμό και αποφεύγουν τα επιχειρήματα. Αναπόφευκτα, είναι απλοϊκές. Σκοπός τους είναι απλώς να τροφοδοτούν συνεχώς την κοινή ευθυγράμμιση στη λογική της «ολόκληρης κοινωνίας» (Σημ. Ξαστεριάς: για την διασαφήνιση του όρου βλ. άρθρο του Alast. Crooke: “Ένας Περίπλοκος Ιστός Κακών Ηθοποιών που Δουλεύουν Χέρι-Χέρι” – Είναι λοιπόν ο πόλεμος αναπόφευκτος;). Αυτό σημαίνει ότι σε όλο το φάσμα των κυρίαρχων ΜΜΕ, των επιχειρήσεων, των ομοσπονδιακών υπηρεσιών, των ΜΚΟ και των υπηρεσιών  ασφάλειας, όλοι θα πρέπει να προσκολληθούν στην αντιπαράθεση με όλους τους «εξτρεμισμούς» που απειλούν τη «δημοκρατία μας».

Αυτός ο στόχος, από μόνος του, απαιτεί η αφήγηση να είναι χαλαρή και σχετικά αδιαμφισβήτητη: «Η Δημοκρατία μας, οι Αξίες μας και η Συναίνεσή μας». Το Εθνικό Συνέδριο των Δημοκρατικών, για παράδειγμα, υποστηρίζει ως βασικά του συνθήματα τη «Χαρά» (επαναλαμβανόμενη ατελείωτα), «Προχωρώντας προς τα εμπρός» και την «αντίθεση στην παραξενιά». Είναι μπανάλ και κοινότοπα, ωστόσο, αυτά τα μιμίδια διαθέτουν ενέργεια και ορμή, όχι τόσο από το περιεχόμενο, όσο από το σκόπιμα στημένο χολιγουντιανό σκηνικό που τους δανείζει φαντασμαγορία και γκλαμουριά.

Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε πώς αυτό το μονοδιάστατο πνεύμα των καιρών, θα συνέβαλε ώστε οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους να παρερμηνεύσουν τον αντίκτυπο στους απλούς Ρώσους της πρόσφατης «τολμηρής περιπέτειας» στο Κουρσκ.

Το «Kursk» έχει ιστορία. Το 1943, η Γερμανία επιτέθηκε στη Ρωσία στο Κουρσκ για να απομακρύνει την προσοχή από τις δικές της απώλειες, όπου όμως τελικά ηττήθηκε στην ομώνυμη Μάχη του Κουρσκ. Η επιστροφή του γερμανικού στρατιωτικού εξοπλισμού στα περίχωρα του Κουρσκ πρέπει να άφησε πολλούς άναυδους. Το σημερινό πεδίο μάχης γύρω από την πόλη Sudzha είναι ακριβώς το σημείο όπου, το 1943, οι σοβιετικές 38η και 40η Στρατιές συσπειρώθηκαν για την αντεπίθεση εναντίον της Γερμανικής 4ης Στρατιάς.

Στη διάρκεια των αιώνων, η Ρωσία δέχτηκε διάφορες επιθέσεις στην ευάλωτη πλευρά της από τη Δύση. Και πιο πρόσφατα από τον Ναπολέοντα και τον Χίτλερ. Δεν αποτελεί έκπληξη ότι οι Ρώσοι είναι πολύ ευαίσθητοι σε αυτήν την αιματηρή ιστορία. Το σκέφτηκαν αυτό καλά ο Μπιλ Μπερνς και άλλοι; Φαντάζονταν ότι η εισβολή του ΝΑΤΟ στη Ρωσία θα έκανε τον Πούτιν να αισθανθεί «αδύναμος» και ότι με μια ακόμη ώθηση, θα αναδιπλωνόταν και θα συμφωνούσε σε ένα «παγωμένο» αποτέλεσμα στην Ουκρανία – και την είσοδο της τελευταίας στο ΝΑΤΟ; Ίσως και να το φαντάστηκαν.

Τελικά το μήνυμα που έστειλαν οι δυτικές υπηρεσίες ήταν ότι η Δύση (ΝΑΤΟ) έρχεται ενάντια στη Ρωσία. Αυτό είναι το νόημα της σκόπιμης επιλογής του Κουρσκ. Οι ρούνοι του μηνύματος του Μπιλ Μπερνς λένε: προετοιμαστείτε για πόλεμο με το ΝΑΤΟ.

Για να είμαστε ξεκάθαροι, αυτό το είδος «αφήγησης νίκης» που περιβάλλει το Κουρσκ δεν είναι ούτε απάτη, ούτε προσποίηση. Οι Συμφωνίες του Μινσκ ήταν παραδείγματα εξαπάτησης, αλλά ήταν απάτες βασισμένες σε ορθολογική στρατηγική (δηλαδή ήταν ιστορικά φυσιολογικές). Οι απάτες του Μινσκ είχαν σκοπό να εξασφαλίσουν χρόνο στη Δύση για να προχωρήσει στη στρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας – πριν επιτεθεί στο Ντονμπάς. Η απάτη λειτούργησε, αλλά μόνο με τίμημα τη ρήξη της  εμπιστοσύνης μεταξύ Ρωσίας και Δύσης. Οι απάτες του Μινσκ, ωστόσο, επιτάχυναν επίσης το τέλος της 200ετούς εποχής δυτικοποίησης της Ρωσίας.

Το Κουρσκ, μάλλον, είναι ένα διαφορετικό «φρούτο». Βασίζεται στην έννοια του δυτικού εξαιρετισμού. Η Δύση αντιλαμβάνεται τον εαυτό της αναπόσπαστο με τη «σωστή πλευρά της Ιστορίας» (“the right side of History”). Οι «νικητήριες αφηγήσεις» επιβεβαιώνουν ουσιαστικά –σε εκκοσμικευμένη μορφή– το αναπόφευκτο της δυτικής εσχατολογικής αποστολής για παγκόσμια λύτρωση και σύγκλιση. Σε αυτό το νέο αφηγηματικό πλαίσιο, τα πραγματικά γεγονότα γίνονται απλές ενοχλήσεις και όχι πραγματικότητες που πρέπει να ληφθούν υπόψη.

Αυτή είναι η Αχίλλειος Πτέρνα τους.

Ωστόσο, το συνέδριο των Δημοκρατικών στο Σικάγο υπογράμμισε μια περαιτέρω ανησυχία:

Ακριβώς όπως η ηγεμονική Δύση προέκυψε από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, διαμορφωμένη και ζωογονημένη μέσω της διαλεκτικής αντίθεσης στον κομμουνισμό (στη δυτική μυθολογία), έτσι βλέπουμε σήμερα, έναν (αποκαλούμενο) ολοκληρωτικό «εξτρεμισμό» (είτε του τύπου MAGA[1], είτε της εξωτερικής ποικιλίας: Ιράν, Ρωσία, κ.λπ.) – να τίθεται στο Σικάγο σε μια παρόμοια εγελιανή διαλεκτική αντίθεση με τον πρώην καπιταλισμό εναντίον του κομμουνισμού. Αλλά στη σημερινή περίπτωση, πρόκειται για τον «εξτρεμισμό» σε σύγκρουση με τη «Δημοκρατία μας».

Το αφήγημα-θέση των Δημοκρατικών στο Σικάγο είναι το ίδιο μια ταυτολογία της διαφοροποίησης ταυτότητας[2] που παρουσιάζεται ως «σύμπνοια» κάτω από το έμβλημα της διαφορετικότητας[3] και σε σύγκρουση με τη «λευκότητα[4]» και τον «εξτρεμισμό». Ο «εξτρεμισμός» ουσιαστικά στήνεται ξεκάθαρα ως ο διάδοχος της αντίθεσης του πρώην Ψυχρού Πολέμου – με τον κομμουνισμό.

Το «παρασκήνιο» του Σικάγο μπορεί να φαντάζεται ότι μια αντιπαράθεση με τον εξτρεμισμό – δηλώθηκε ευρέως – θα επιφέρει και πάλι, όπως συνέβη στη μεταψυχροπολεμική εποχή, μια αμερικανική αναζωογόνηση. Που σημαίνει ότι μια σύγκρουση με το Ιράν, τη Ρωσία και την Κίνα (με διαφορετικό τρόπο) μπορεί να μπει στην ημερήσια διάταξη. Τα ενδεικτικά σημάδια είναι εκεί (συν την ανάγκη της Δύσης για ανάταξη της οικονομίας της, την οποία παρέχει τακτικά ο πόλεμος).

Το τέχνασμα του Κουρσκ αναμφίβολα φαινόταν έξυπνο και τολμηρό στο Λονδίνο και την Ουάσιγκτον. Ποιο το αποτέλεσμα όμως; Δεν πέτυχε ούτε τον στόχο της κατάληψης του πυρηνικού εργοστασίου ηλεκτροπαραγωγής του Κουρσκ, ούτε την απομάκρυνση των ρωσικών στρατευμάτων από τη Γραμμή Επαφής στο Ντονμπάς και το Χάρκοβο. Η ουκρανική παρουσία στην περιφέρεια Κουρσκ θα εξαλειφθεί.

Ωστόσο, αυτό που πέτυχε είναι να βάλει τέλος σε όλες τις προοπτικές μιας ενδεχόμενης διευθέτησης μέσω διαπραγματεύσεων στην Ουκρανία. Στη Ρωσία η δυσπιστία απέναντι στις ΗΠΑ είναι πλέον απόλυτη. Έκανε τη Μόσχα πιο αποφασισμένη να διεξάγει την ειδική στρατιωτική επιχείρηση μέχρι τέλους. Ο γερμανικός εξοπλισμός που θεάθηκε στο Κουρσκ έχει ξυπνήσει τα παλιά φαντάσματα και έχει παγιώσει την επίγνωση για τις εχθρικές προθέσεις της Δύσης προς τη Ρωσία. «Ποτέ ξανά» είναι η άρρητη απάντηση.

Σημειώσεις:

[1] MAGA: Make America Great Again (Κάνουμε την Αμερική Μεγάλη Ξανά). Εθνικό πολιτικό κίνημα που εμφανίστηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη διάρκεια της προεδρικής εκστρατείας του 2016 του Ντόναλντ Τραμπ. (ΣτΜ).

[2] “Διαφοροποίηση ταυτότητας” σημαίνει τη διαδικασία ξεκάθαρης διάκρισης και καθορισμού της μοναδικής ταυτότητας καθενός, διαχωρισμού των σκέψεων, των συναισθημάτων και των πεποιθήσεών του από εκείνα των άλλων, ουσιαστικά καθιερώνοντας μια ισχυρή αίσθηση του εαυτού ξεχωριστά από εξωτερικές επιρροές ή προσδοκίες. Έχει να κάνει με την αποστασιοποίηση του ατόμου, ακόμα και μέσα σε στενές σχέσεις. (ΣτΜ).

[3] Διαφορετικότητα είναι η κατάσταση της ύπαρξης μιας σειράς διαφορών ή η συνθήκη του να αποτελείσαι από διαφορετικά στοιχεία. Μπορεί να αναφέρεται στην ποικιλία των ανθρώπων σε μια ομάδα ή στην ποικιλία των ιδιοτήτων που κάνουν κάθε άτομο μοναδικό.
Η διαφορετικότητα μπορεί να περιλαμβάνει διαφορές σε: Φυλή, εθνικότητα, κοινωνικοοικονομική κατάσταση, πολιτισμό, τρόπο ζωής, εμπειρία, ενδιαφέροντα, φύλο και σεξουαλικό προσανατολισμό. (ΣτΜ).

[4] Whiteness: Η λευκότητα είναι η πολιτική αντίληψη ότι οι λευκοί άνθρωποι (και κυρίως οι λευκοί άνδρες) είναι οι υπαίτιοι των δεινών της ανθρωπότητας λόγω της κουλτούρας τους και του συστήματος των πλεονεκτημάτων και των προνομίων που λαμβάνουν. Φυσικά, καταφέρεται αδιακρίτως εναντίον των λευκών ανθρώπων ανεξάρτητα από εθνικότητα, τάξη και κοινωνική κατάσταση. (ΣτΜ).