Αυθεντικός τίτλος: Taming the sound and fury[1] of the Empire of Chaos

Είναι οι Κίνα-Ρωσία -και ένα μεγάλο μέρος της παγκόσμιας πλειοψηφίας- πραγματικά έτοιμες; Ας το δούμε σαν ευοίωνη υπόσχεση.

του Pepe Escobar*
μετάφραση Φλώρα Παπαδέδε

Strategic-Culture, 05/11/2025

Κλείσε την πόρτα, σβήσε το φως
Ξέρεις πως δεν θα έρθουν σπίτι απόψε
Το χιόνι πέφτει δυνατά. Δεν ξέρεις
Πως οι άνεμοι του Θωρ φυσούνε παγωμένοι;
Led Zeppelin, No Quarter (Χωρίς Καταφύγιο)

Σε λιγότερο από ένα χρόνο, η ρωσική επιστημονική τεχνογνωσία κατέληξε σε τέσσερις σημαντικές επιτυχίες:

  1. Ορέσνικ[2]: υπερηχητικός πύραυλος, που έχει ήδη δοκιμαστεί στο πεδίο της μάχης της Ουκρανίας.
  2. Μπουρεβέστνικ[3]: Ή «Stormbringer» με αυτόν τον ωραίο Deep Purple[4] ήχο. Πυρηνικός πύραυλος κρουζ με απεριόριστο βεληνεκές.
  3. Ποσειδών: πυρηνοκίνητη τορπίλη, ικανή να περιφέρεται υποβρυχίως, απαρατήρητη, για απεριόριστο χρόνο. Στη συνέχεια, με εντολή, χτυπά τις εχθρικές ακτές με πυρηνικό φορτίο, προκαλώντας ένα ραδιενεργό τσουνάμι. Υπερβαίνει κατά πολύ την καταστροφική ισχύ του Σαρμάτ[5], του μεγαλύτερου Διηπειρωτικού Βαλλιστικού Πυραύλου της Ρωσίας.
  4. Χαμπάροβσκ[6]: πυρηνικό υποβρύχιο. Αποκαλέστε το «Ο Αγγελιοφόρος της Καταστροφής»: ικανό να εκτοξεύσει τουλάχιστον 6 Ποσειδώνες που θα επιφέρουν την Ημέρα της Κρίσης.

Ο Πρόεδρος Πούτιν ήταν απόλυτα σαφής όταν παρουσίασε λεπτομερώς ορισμένα βασικά στοιχεία. Τα «συμπυκνωμένα πυρηνικά συστήματα» που χρησιμοποιούνται στους πυραύλους Μπουρεβέστνικ και Ποσειδών «μπορούν επίσης να προσαρμοστούν για τη δημιουργία νέων πηγών ενέργειας, κατάλληλων και για την Αρκτική».

Ο Πούτιν τόνισε επίσης ότι τόσο οι Μπουρεβέστνικ, όσο και οι Ποσειδών «χρησιμοποιούν μόνο ρωσικής κατασκευής εξαρτήματα». Δόξα τω Θεώ που βρέθηκαν αυτά τα τσιπ από αναβαθμισμένα σοβιετικά πλυντήρια[7].

Και υπάρχουν πολλά περισσότερα που θα ακολουθήσουν τα ίχνη του Μπουρεβέστνικ και του Ποσειδών: «Μιλώ για… το σύστημα Αβανγκάρντ[8] ή τη σειριακή παραγωγή του πυραυλικού συστήματος Ορέσνικ… σύντομα τον βαρύ διηπειρωτικό πύραυλο Σαρμάτ».

Ο Σαρμάτ – με το παρατσούκλι Σατανάς II – θα είναι έτοιμος για μάχη τον επόμενο χρόνο: ένας υπέρ-βαρύς διηπειρωτικός πύραυλος (ICBM), που φέρει 10 βαριές κεφαλές και είναι συμβατός με το υπερηχητικό όχημα ολίσθησης Αβανγκάρντ, ικανός να αποφύγει οποιοδήποτε αντιβαλλιστικό πυραυλικό σύστημα.

Καλώς ορίσατε στους πυρηνοκίνητους πυραύλους κρουζ επόμενης γενιάς της Ρωσίας, με αντιδραστήρες που τίθενται σε λειτουργία μέσα σε δευτερόλεπτα και τριπλάσια ταχύτητα από την ταχύτητα του ήχου, οδεύοντας προς την υπερηχητική κατάσταση.

Εν ολίγοις: Οι Μπουρεβέστνικ και οι Ποσειδών «θα διασφαλίσουν τη στρατηγική ισοτιμία για ολόκληρο τον 21ο αιώνα».

Ώρα για βροντερή σιωπή που ακούγεται σε όλη τη σφαίρα του ΝΑΤΟστάν – τη διαποτισμένη από τη συνήθη βοή πως «οι Ρώσοι μπλοφάρουν».

Ποιος νοιάζεται; Τα γεγονότα είναι πεισματικά και εξακολουθούν να είναι αδιαμφισβήτητα. Επιπλέον γεγονότα: Ο Πούτιν και ο Σι νομοθετούν τη συμφωνία αμοιβαίας προστασίας επενδύσεων, η οποία μεταφράζεται ως προστασία από την Κίνα ρωσικών εταιρειών αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων, όπως η Σμπέρμπανκ, η Ρόσνεφτ και η Λουκόιλ, σε περίπτωση πιθανού πολέμου ΝΑΤΟ-Ρωσίας.

Ή, με όρους διαδρόμων σύνδεσης της Ευρασίας, ας ακούσουμε τον Πούτιν, κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής Ρωσίας-Κεντρικής Ασίας, που πρότεινε την ενοποίηση των έργων μεταφορών της Ευρασίας σε ένα ενιαίο δίκτυο: «Αυτό θα μας επέτρεπε να αυξήσουμε εκθετικά τον όγκο των διεθνών μεταφορών μέσω της κοινής μας περιοχής».

Το τεράστιο οικονομικό/εμπορικό δυναμικό της Ευρασίας παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτο. Πάμε τώρα στον στόχο Ρωσίας-Κίνας να δημιουργήσουν μια παραγωγική-τεχνολογική ζώνη από τη Ρωσική Άπω Ανατολή έως την Κεντρική Ασία.

Δεν έχει συμφωνία σε Ρωσία-Κίνα

Λοιπόν, αυτά τα αιχμηρά γεγονότα είναι ενσωματωμένα στη αναδυόμενη, νέα παγκόσμια πραγματικότητα, που πλέον αποτελεί ιστορική διαδικασία – σε έντονη αντίθεση με τους παροξυσμούς της Βαθιάς Απελπισίας που επιδεικνύει η κατακερματισμένη Δύση και, σημαντικότερα, τη συνεχή άνοδο του μονομερούς τραμπουκισμού από την Αυτοκρατορία του Χάους.

Το Πρώτο Πειστήριο είναι φυσικά η Βενεζουέλα.

Ο Επικεφαλής του Τσίρκου – σε ένα αναπαλαιωμένο remix του πολέμου κατά των ναρκωτικών που συναντά τον πόλεμο στη Γη – σκέφτεται:

Βομβαρδισμό στρατιωτικών βάσεων της Βενεζουέλας. Να αναπτυχθούν οι «Φώκιες» του Ναυτικού[9] για τη σύλληψη ή τη δολοφονία του Προέδρου Μαδούρο. «Διασφάλιση» – δηλαδή εισβολή και κατάληψη των πετρελαιοπηγών της Βενεζουέλας, μετά τον έλεγχο των βασικών αεροδρομίων της. Ή ακόμα και όλα τα παραπάνω.

Ο Τραμπ 2.0, παρακάμπτοντας εντελώς το Κογκρέσο των ΗΠΑ και φυσικά το γεγονός πως συνιστά παρανομία η δολοφονία ξένων ηγετών, συντάσσει ήδη αμφίβολες νομικές «δικαιολογίες» για να καταδιώξει τον Μαδούρο ως «ναρκοτρομοκράτη» – προς μεγάλη χαρά της φρικαλέας πεμπτοφαλαγγίτισας και κατόχου του Νόμπελ Ειρήνης, κας Ματσάδο, του θηλυκού Γκουαϊδό.

Ολοκληρωτικές ψυχολογικές επιχειρήσεις βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη – με εκφοβιστικά βομβαρδιστικά B-52 και B-1, την ανάπτυξη του αεροπλανοφόρου USS Gerald R. Ford και χιλιάδων στρατιωτών.

Οι Βενεζουελάνοι, ωστόσο, δεν εντυπωσιάζονται. Ο Ντιέγκο Σεκέρα, από την εξαιρετική Mission Verdad[10], σημειώνει: «αν δει κανείς τα πράγματα από εδώ, έχει την αίσθηση ότι τίποτα δεν θα συμβεί. Καμία κοινωνική κατάρρευση, κανείς δεν πανικοβάλλεται. Όλοι ασχολούνται με τις δουλειές τους για τη la plata[11] με διάθεση χριστουγεννιάτικων διακοπών».

Παρόλα αυτά, πρέπει να παλέψουν γύρους με τον Επικεφαλής του Τσίρκου – που θέλει τόσο πολύ όλο αυτό το πετρέλαιο (η κατάληψη φυσικών πόρων είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της Αυτοκρατορίας) και με τη μόνη εμμονή στη ζωή του αξιολύπητου νεοσυντηρητικού gusano,[12] Μάρκο Ρούμπιο: την αλλαγή καθεστώτος στη Βενεζουέλα, την Κούβα και τη Νικαράγουα.

Και αυτό μας φέρνει, για άλλη μια φορά, στο άλυτο δράμα της Αυτοκρατορίας του Χάους. Ο TACO Τραμπ[13], ακόμη και αν ο εγκέφαλός του δεν είναι ικανός να το κατανοήσει, ίσως αρχίζει να συνειδητοποιεί τη σκληρή πραγματικότητα της ζωής: δεν μπορεί να «νικήσει» – ή να επιβάλει μια «συμφωνία» – στη στρατηγική εταιρική σχέση Ρωσίας-Κίνας.

Αντιθέτως, πρέπει να βρει τακτικές αντιπερισπασμού για να αποφύγει το γεγονός ότι υφίσταται μια τεράστια στρατηγική ήττα στην Ουκρανία (ναι, είναι δικός του ο πόλεμος τώρα), τη στιγμή που απλά δεν διαθέτει τα χαρτιά (όλα κατασκευάζονται στην Κίνα) για να κερδίσει έναν παρατεταμένο πόλεμο εμπορικών δασμών και τεχνολογίας εναντίον του Πεκίνου, όπως αποδείχθηκε σε εκείνη τη συνάντηση των G-2 στη Νότια Κορέα. Η ελεγχόμενη αποσύνδεση έχει ήδη ξεκινήσει.

Παρόλα αυτά, η υπέρτατη αυταπάτη της αμερικανικής στρατιωτικής ισχύος επιμένει, ενσαρκωμένη γραφικά από τον κλόουν Υπουργό των Αιώνιων Πολέμων. Δεν μπορούμε να βλάψουμε τη Μόσχα ή το Πεκίνο; Μας κάνει και το Καράκας.

Ω, αυτή η σαιξπηρική βοή κι οργή μα δίχως… νόημα[14], καθώς η Αυτοκρατορία του Χάους καταβροχθίζει τον εαυτό της επαναποικιοποιώντας τα υποτελή κουτάβια (την Ευρώπη) με οικονομικό εκβιασμό, ενώ απειλεί/τραμπουκίζει επιλεγμένα γεωγραφικά πλάτη του Παγκόσμιου Νότου.

Ο Εμμανουέλ Τοντ[15] τα έχει συνοψίσει όλα αυτά. Τι μπορείς να κάνεις όταν «αυτή συνιστά πράγματι την πρώτη αμερικανική στρατηγική ήττα σε παγκόσμια κλίμακα, σε ένα πλαίσιο μαζικής αποβιομηχάνισης των Ηνωμένων Πολιτειών και δύσκολης επαναβιομηχάνισης», ενώ «είναι ήδη πολύ αργά για να ανταγωνιστεί [την Κίνα] βιομηχανικά».

Γι’ αυτό κι ο θορυβώδης, τραμπούκος Επικεφαλής του Τσίρκου, χωρίς να πει λέξη (στην περίπτωσή του, πρόκειται για θαύμα) προχωρά σταδιακά στην πρακτική TACO με ελαφρά πηδηματάκια όσον αφορά στη σχέση Ρωσίας-Κίνας.

Ήρθε η ώρα για τη νέα σειρά του Netflix: η Αυτοκρατορία της Οργής επιτίθεται, παράλογα, ενάντια σε οποιονδήποτε, σε οποιοδήποτε έθνος θεωρεί ασθενέστερο, μια ζοφερή επίδειξη της τεράστιας μνησικακίας της. Αυτές οι ψαρόβαρκες είναι γεμάτες ναρκο-τρομοκράτες, επειδή το λέω εγώ. Σκοτώστε τους όλους.

Ένας επιπλέον κίνδυνος είναι πως τα ευρω-τσιουάουα θα πάρουν έναυσμα από αυτή την παράλογη παρόρμηση και θα αυξήσουν διαγαλαξιακά τις ρωσοφοβικές προκλήσεις τους. Ο μόνος λογικός τρόπος να αντιμετωπιστούν θα ήταν να τους Φουντουκώσουμε[16].

Τα βουνά είναι ψηλά, αλλά ο Αυτοκράτορας είναι παντού

Μια κλασσική κινεζική ρήση, που επαναλαμβάνεται από δυναστεία σε δυναστεία, δηλώνει χαρωπά πως «Τα βουνά είναι ψηλά και ο Αυτοκράτορας μακριά». Λοιπόν, στη σύγχρονη περίπτωσή μας, δεν υπάρχει βουνό αρκετά ψηλό -για να δανειστούμε στίχους από τη Motown[17]– και ο ‘τα πάντα θωρών’ Αυτοκράτορας του Χάους, που ενεργοποιείται με Τεχνητή Νοημοσύνη, είναι παντού.

Ωστόσο, ούτε αυτό είναι αρκετό για να τον αποτρέψει από το να καταρρεύσει μέσα στη δική του σχιζοφρενική φούσκα, απελευθερώνοντας τον Αρχέγονο Φόβο στις αλληλοσυμπλεκόμενες πλουτοκρατίες του Μεγάλου Χρήματος, του Μεγάλου Πετρελαίου και της Μεγάλης Τεχνολογίας.

Κεντρική Δυστοπία: δεν είναι δύσκολο να σχεδιάσουμε τον χάρτη του βαθιού, σκοτεινού γεωστρατηγικού κενού στο οποίο βυθίζονται μόνες τους οι αυτοαποκαλούμενες «ελίτ».

Και αυτό μας φέρνει στο πώς – σε ποιο πλαίσιο – η ρωσική ηγεσία παρακολουθεί την παράσταση. Καμία προσδοκία: επικρατεί ρεαλισμός.

Μπορεί να υπάρξει μια κλιμάκωση Τραμπ 2.0 στην Ουκρανία – ή και όχι. Μπορεί να υπάρξει μια πιο καταστροφική επίθεση στο Ιράν – ή και όχι. Μπορεί να υπάρξει μια σοβαρή απόπειρα αλλαγής καθεστώτος στη Βενεζουέλα – αυτό είναι σχεδόν βέβαιο. Άλλωστε, η περίοδος Τραμπ 2.0 – με τους Σιωνιστές ολιγάρχες στα δεύτερα φωνητικά – συνιστά ένα προνομιακό πεδίο για ψυχοπαθείς δολοφόνους.

Και μετά έρχεται η απόλυτη χίμαιρα: η αποδολαριοποίηση – η οποία συμβαίνει στην πράξη, αργά αλλά σταθερά, χωρίς να κατονομάζεται, σε διάφορους τομείς. Μόλις πριν από τέσσερις μήνες, ο Επικεφαλής του Τσίρκου ήταν πανικόβλητος: «Οι BRICS δημιουργήθηκαν για να μας βλάψουν. Οι BRICS δημιουργήθηκαν για να εκφυλίσουν το δολάριό μας και να το καταργήσουν… από πρότυπο».

Ο πανικός εξακολουθεί να υφίσταται. Έτσι, όταν υπάρχει αμφιβολία – και όταν δεν μπορείτε να χτυπήσετε τη Ρωσία ή την Κίνα – η επόμενη «καλύτερη» επιλογή είναι να χτυπήσετε ένα άλλο μέλος των BRICS. Να απαιτήσετε συνθηκολόγηση από το Ιράν. Γιατί αλλιώς… Πάντως, η Τεχεράνη, όπως και το Καράκας, δεν εντυπωσιάζονται.

Η κινεζική σοφία, για άλλη μια φορά, θα λύσει το αίνιγμα: «Άστον να είναι δυνατός, το αεράκι θα φυσήξει πάνω από τους λόφους. Άστον να είναι αλαζόνας, το λαμπερό φεγγάρι θα λάμψει πάνω στα απέραντα ποτάμια».

Θα είναι μια πολύ δύσκολη διαδρομή – να αντιμετωπίσουμε την Αυτοκρατορία του Χάους χωρίς να την αφήσουμε να εξαπολύσει την Ολοκληρωτική Άνοια, αποσταθεροποιώντας την Αφρική, τη Δυτική Ασία, την Καραϊβική και τα πάντα χρησιμοποιώντας το εγχειρίδιο της Αλ Κάιντα στη Συρία (ο πρώην αποκεφαλιστής θα γίνει σύντομα δεκτός στο Οβάλ Γραφείο).

Είναι οι Κίνα-Ρωσία -και ένα μεγάλο μέρος της παγκόσμιας πλειοψηφίας- πραγματικά έτοιμες; Ας το δούμε σαν ευοίωνη υπόσχεση.

Υποσημειώσεις της μεταφράστριας:

[1] Αναφέρεται στην τραγωδία του Γουίλλιαμ Σαίξπηρ, Μάκμπεθ.  Είναι ο τελευταίος μονόλογος του Μάκμπεθ, την ώρα που η τυραννία του αρχίζει να καταρρέει και ταυτόχρονα μαθαίνει πως η Λαίδη Μάκμπεθ αυτοκτόνησε. Ανάλυση του μονολόγου και ολόκληρη η σκηνή, από τον καλύτερο Μάκμπεθ -κατά την άποψή μου- Ίαν Μακ Κέλλεν εδώ.

 

 

 

 

 

 

 

[2] Oрешник σημαίνει Φουντουκιά.

[3] Буревестник: Από το όνομα του πουλιού Καταιγίδα ή Πετρέλι ή Θαλασσοβάτης. Ονομάζεται Καταιγίδα καθώς λέγεται πως όταν αυτό το μικρό πουλί που ζει στην ανοιχτή θάλασσα πλησιάσει στις ακτές, σημαίνει ότι έρχεται καταιγίδα.

[4] Το Stormbringer είναι το ένατο άλμπουμ του αγγλικού ροκ συγκροτήματος Deep Purple, που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1974. Σημαίνει κυριολεκτικά αυτόν που φέρνει καταιγίδες. Ο τίτλος προέρχεται από το όνομα του μαγικού σπαθιού που διαθέτει αισθήσεις και μπορεί να σκοτώσει σώμα και ψυχή στις νουβέλες του βρετανού Michael Moorcock με ήρωα τον Elric (1963-1964). Το σπαθί βοηθά τον ήρωα στην προσπάθειά του να καταστρέψει τον Παλιό Κόσμο του Χάους και να φέρει τον Νέο Κόσμο, τη Γη, όπου επικρατεί δικαιοσύνη.

[5] Cармат: Σαρμάτης, από το όνομα του αρχαίου σκυθικού λαού που κατοικούσε στις στέπες ανατολικά του Δνείπερου.

[6] Από το όνομα της πόλης Хабаровск στη Ρωσική Άπω Ανατολή και βρίσκεται 30 χιλιόμετρα  από τα σύνορα Κίνας-Ρωσίας, στη συμβολή των ποταμών Αμούρ και Ουσσούρι και περίπου 800 χιλιόμετρα βόρεια του Βλαδιβοστόκ.

[7] Αναφέρεται στις δηλώσεις της Προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν, στις 29/10/2022 για τις επιπτώσεις των ευρωενωσιακών κυρώσεων: «Ο ρωσικός στρατός αφαιρεί τα τσιπ από τα πλυντήρια πιάτων και τα ψυγεία για να επισκευάσει τον στρατιωτικό εξοπλισμό. Δεν έχουν πλέον ημιαγωγούς. Η ρωσική βιομηχανία είναι διαλυμένη!»

[8] Το Авангард (Πρωτοπορία) είναι ένα ρωσικό υπερηχητικό όχημα ολίσθησης (HGV). Μπορεί να μεταφερθεί ως όχημα επανεισόδου πολλαπλής ανεξάρτητης στόχευσης (MIRV) με βαρείς διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους (ICBM), όπως οι UR-100UTTKh, R-36M2 και RS-28 Σαρμάτ. Μπορεί να μεταφέρει τόσο πυρηνικές όσο και συμβατικές κεφαλές. Το Αβανγκάρντ φέρεται να είναι ικανό να ταξιδεύει με ταχύτητες επανεισόδου πάνω από 27 Mach και κοντά στα 30 Mach.
Αποτελεί ένα από τα έξι νέα ρωσικά στρατηγικά όπλα που παρουσίασε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν την 1η Μαρτίου 2018.

[9] Οι Navy SEALs (από τα αρχικά Sea, Air, and Land [SEAL] Teams) είναι η κύρια δύναμη ειδικών επιχειρήσεων του Ναυτικού των ΗΠΑ, εκπαιδευμένη να επιχειρεί σε θαλάσσιες, αεροπορικές και χερσαίες περιοχές. Ιδρύθηκαν το 1962 και διεξάγουν μυστικές αποστολές όπως ειδική αναγνώριση, άμεση δράση και αντιτρομοκρατία, συχνά σε θαλάσσια περιβάλλοντα, αλλά και σε χερσαία, σε ζούγκλες και αρκτικές συνθήκες. Αποκαλούνται φώκιες γιατί τα αρχικά τους σχηματίζουν τη λέξη seal (φώκια).

[10] Η Misión Verdad (Αποστολή Αλήθειας) είναι μια δημοφιλής πλατφόρμα ειδήσεων της Βενεζουέλας. Αντιγράφουμε από την ιστοσελίδα της: Είμαστε μια ομάδα ανεξάρτητων ερευνητών αφιερωμένων στην ανάλυση της πολεμικής διαδικασίας εναντίον της Βενεζουέλας και των παγκόσμιων επιπτώσεών της. Το περιεχόμενό μας έχει αποδειχθεί ως μια αυστηρή, γνήσια και αξιόπιστη συμβολή για εκατομμύρια ανθρώπους που ενδιαφέρονται να μάθουν την άλλη πλευρά της ιστορίας, αυτή που κρατούν κρυμμένη οι μεγάλες αλυσίδες παραπληροφόρησης.

[11] la plata: κυριολεκτικά σημαίνει ασήμι στα ισπανικά. Χρησιμοποιείται σε αντιστοιχία της δικής μας έκφρασης ‘για να βγάλουν το ψωμί τους’.

[12] Gusano: Σκουλήκι

[13] Η έκφραση Trump Always Chickens Out (TACO), δηλαδή  ο ‘Τραμπ Πάντα Κιοτεύει’ έγινε δημοφιλής μετά από ένα άρθρο του δημοσιογράφου των Financial Times, Ρόμπερτ Άρμστρονγκ, για τους δασμούς και τις επιπτώσεις τους στις αγορές των ΗΠΑ, τον Μάιο του 2025. Το ακρωνύμιο χρησιμοποιείται για να περιγράψει την τάση του Τραμπ να διατυπώνει απειλές για δασμούς, μόνο και μόνο για να τις καθυστερήσει αργότερα κερδίζοντας χρόνο για διαπραγματεύσεις και για την ανάκαμψη των αγορών. Στη συνέχεια το χρησιμοποίησαν και άλλα ΜΜΕ κι έγινε viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ο όρος προέρχεται από τη Γουόλ Στριτ, όπου το εμπόριο TACO σημαίνει την αγορά μετοχών σε χαμηλή τιμή αφότου μια ανακοίνωση δασμών ωθεί τις μετοχές χαμηλότερα και στη συνέχεια την πώλησή τους με κέρδος αφού οι δασμοί καθυστερήσουν ή μειωθούν και η αγορά ανακάμψει.
Προφανώς, ο Έσκομπαρ κάνει εδώ και λογοπαίγνιο με το παραδοσιακό μεξικανικό φαγητό TACO.

[14] Δες υποσημείωση 1.

[15] Ο Γάλλος συγγραφέας του βιβλίου «Η Ήττα της Δύσης».

[16] Oreshniking them: Αναφέρεται στον Ρωσικό πύραυλο Ορέσνικ.

[17] Η Motown είναι αμερικανική δισκογραφική εταιρεία. Ιδρύθηκε από τον Μπέρι Γκόρντι Τζούνιορ (Berry Gordy, Jr.) στις 12 Ιανουαρίου 1959, στην πόλη Ντιτρόιτ της πολιτείας Μίσιγκαν. Το όνομά της, συνδυασμός των λέξεων Motor και Town, έγινε επίσης παρωνύμιο του Ντιτρόιτ.
Η Motown έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ενσωμάτωση της λαϊκής μουσικής ως μία δισκογραφική εταιρεία αφρο-αμερικανικής ιδιοκτησίας που είχε ευρεία επιτυχία. Στη δεκαετία 1960, η Motown εισήγαγε επιτυχημένα τον ήχο που έγινε γνωστός ως ο Ήχος Motown, ένα είδος σόουλ μουσικής με διακριτή επιρροή από την ποπ.

* Ο Pepe Escobar είναι αρθρογράφος στο The Cradle, αρχισυντάκτης στους Asia Times και ανεξάρτητος γεωπολιτικός αναλυτής που επικεντρώνεται στην Ευρασία. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 ζει και εργάζεται ως ξένος ανταποκριτής στο Λονδίνο, το Παρίσι, το Μιλάνο, το Λος Άντζελες, τη Σιγκαπούρη και την Μπανγκόκ. Είναι συγγραφέας αμέτρητων βιβλίων. Το τελευταίο του είναι το Raging Twenties.

Πηγή: strategic-culture.su