του Σπύρου Στάλια
Οικονομολόγου PhD

Η Μάργκαρετ Θάτσερ είπε τρία μεγάλα ψέματα και άλλο ένα τεράστιο ψέμα, που εν πολλοίς διαμόρφωσαν το μέλλον της Ευρώπης, αφού αυτούσια προϋποτίθενται στην Συνθήκη του Μάαστριχτ και ενθάρρυναν την Παγκοσμιοποίηση. Αυτά τα τρία συν ένα ψεύδη είναι η πηγή της κακοδαιμονίας που διατρέχει τις σύγχρονες ευρωπαϊκές κοινωνίες.

Ποιά ήσαν αυτά τα ψέματα;

1) Η ΤΙΝΑ που σημαίνει ‘Δεν υπάρχει εναλλακτική πρόταση για την Οικονομία πέραν του νεοφιλελευθερισμού’.

Αλλά υπάρχει πάντα μια εναλλακτική λύση. Η ανθρώπινη δημιουργικότητα και ευφυΐα θα παρέχουν πάντα καλές εναλλακτικές προτάσεις έτσι ώστε η ανθρωπότητα να προοδεύει.

2) Δεν υπάρχουν κρατικά χρήματα, υπάρχουν μόνο τα χρήματα των φορολογουμένων.

Αλλά ισχύει το αντίστροφο. Το σύγχρονο χρήμα (fiat money = χρήμα χωρίς αναφορά σε κάποια άλλη αξία όπως ο χρυσός κτλ) εκδίδεται από το Κράτος και όλα τα χρήματα που υπάρχουν δημιουργήθηκαν από τις δαπάνες του κράτους, και από την ζήτηση χρήματος από την κοινωνία μέσω τραπεζικού δανεισμού τα οποία μετά καταστρέφονται καθώς τα δάνεια αποπληρώνονται. Αυτά που ισχυρίζονται οι νεοφιλελεύθεροι ότι το κράτος για να δαπανήσει πρώτα φορολογεί και δανείζεται, είναι σαφώς ανακριβή γιατί τότε το χρήμα ‘θα έπεφτε από ένα ελικόπτερο’.

3) Ο κρατικός προϋπολογισμός είναι σαν τον οικογενειακό προϋπολογισμό, πρέπει οι δαπάνες να ισοσκελίζονται με τα έσοδα.

Αλλά το κράτος εκδίδει το χρήμα του, και μάλιστα όσο θέλει, ενώ μία οικογένεια θα πρέπει να δουλέψει να βρει χρήμα. Αυτό που έλεγε και ο Άνταμ Σμιθ ότι ‘ό,τι είναι σωστό για μια οικογένεια είναι σωστό και γιά το Βασίλειο’, είναι λανθασμένο. Το κράτος δεν θυμίζει σε τίποτα ένα νοικοκυριό. Το κράτος είναι ο χρηματοδότης έσχατης ανάγκης, είναι ο εργοδότης της τελευταίας ανάγκης και μπορεί να δημιουργήσει όλα τα χρήματα που χρειάζεται για να εκπληρώσει αυτούς τους σκοπούς.

4) Δεν υπάρχει αυτό που αποκαλείται κοινωνία αλλά μόνο άτομα.

Αυτό είναι το μεγαλύτερο ψεύδος που έχει ποτέ ακουστεί από χείλη πολιτικού ηγέτη. Αυτό το ψεύδος αποτελεί τον θεμέλιο λίθο του νεοφιλελευθερισμού και ιστορικά είναι ανακριβής. Εξακολουθεί να ισχύει του Αριστοτέλη η διαπίστωση ότι οι άνθρωποι είναι εκ φύσεως κοινωνικά όντα. Η φράση αυτή της Θάτσερ δηλώνει ότι οι άνθρωποι πρέπει να αποδεχθούν τις πολιτικές της λιτότητας και μέσω, του χωρίς όρους ανταγωνισμού, μακροχρονίως θα πετύχουν την οικονομική νιρβάνα.

Η ιστορία όμως έχει δείξει ότι η ανθρωπότητα προοδεύει με την συνεργασία και όχι μέσω συγκρούσεων και ηλίθιων ανταγωνισμών.

Αυτά τα τρία+ένα μεγάλα ψέματα άλλαξαν το πολιτικό κλίμα για τα επόμενα σαράντα χρόνια.

Με το πρώτο ψέμα αρνήθηκε όλες τις εναλλακτικές προτάσεις.

Με το δεύτερο ψέμα αρνήθηκε την δημιουργική δράση του κράτους.

Με το τρίτο ψέμα μείωσε τις οικονομικές λύσεις σε ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος.

Με το τέταρτο ψέμα διέλυσε επί της ουσίας την κοινωνική συνοχή, κατέστρεψε πολιτιστικά πρότυπα και επί της ουσίας έθεσε την έννοια του κέρδους ως τον συνδετικό κρίκο της συνύπαρξης  των ανθρώπων και φυσικά υπό το νεοφιλελεύθερο κατασκεύασμα.

Τα τέσσερα μεγάλα ψέματα είναι πολύ απλά. Ακούγονταν λογικά και πρακτικά, ο καθένας μπορεί να τα καταλάβει και να δει παραδείγματα γύρω του που φαίνεται  να υποστηρίζονται από την κοινή λογική.

Ωστόσο, ήσαν ψέματα, γιατί δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα ή ανταποκρίνονται σε μια πραγματικότητα που επιθυμούν οι τράπεζες και οι κεφαλαιούχοι να  ‘χώσουν’ μέσα τους Λαούς.

Έτσι φθάσαμε αυτά τα ψέματα να είναι αλήθειες της πολιτικής μας ζωής. Αυτά τα ψεύδη, που έχουν υιοθετήσει όλα τα κόμματα της Βουλής, ελέγχουν την χώρα και την κοινωνία. Εξακολουθούν να παράγουν εφαρμοσμένη πολιτική που προκαλεί εξαρτήσεις και δυστυχία.

Γνώριζε η Θάτσερ ότι έλεγε ψέματα;

Ίσως όχι, ίσως ναι. Φυσικά κάποιοι δίπλα της γνώριζαν. Μήπως όμως οι βουλευτές του Σύριζα, της Νέας Δημοκρατίας, του ΠΑΣΟΚ ή του ΚΚΕ, βάζετε το χέρι σας στο Ευαγγέλιο, γνωρίζουν που τους πάνε τα τέσσερα.

Οπωσδήποτε ορισμένοι θα γνωρίζουν και είναι εξαγορασμένοι, αλλά οι πιο πολλοί ρίχνουν νερό στο μύλο του ευρώ, φυσικά με το αζημίωτο, και με την υποχρέωση να απορρίπτουν κάθε άλλη εναλλακτική πρόταση χωρίς δισταγμό.

Άλλα η γνώση είναι εκεί δίπλα. Εδώ το έγκλημα είναι τεράστιο γιατί ένας λαός –και οι λαοί της ευρωζώνης- οδηγούνται στην καταστροφή από αγνωσία που είναι η μεγαλύτερη τιμωρία που μπορείς να επιβάλεις. Ζει την ζωή του κάποιος μέσα σε αλήθειες που είναι ψευδείς. Η χειρότερη αλλοτρίωση ή ιδανική τιμωρία.

Αλλά από την άλλη, η αλήθεια είναι πιο σύνθετη από αυτά τα ψέματα. Η αλήθεια θέλει περισσότερη προσπάθεια για να κατανοηθεί και εγείρει περισσότερα ερωτήματα. Και τα ψέματα εξακολουθούν να εξυπηρετούν τον σκοπό τους.

Να γιατί γίνονται πιστευτά ακόμα και σήμερα. Γιατί εξακολουθούν να ακούγονται αληθινά, σε μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων που συσχετίζουν τη διοίκηση μιας χώρας με την διαχείριση ενός νοικοκυριού. Είναι ισχυρά ψέματα που είναι δύσκολο να νικηθούν επειδή εξακολουθούν να ακούγονται αληθινά.

Αυτό σημαίνει ότι η σύγχρονες κοινωνίες εξυπηρετούν ουσιαστικά αυτούς που επέβαλαν αυτά τα ψεύδη ως αληθή. Ποιοί είναι αυτοί;

Οι πλούσιοι, οι τράπεζες, οι ισχυροί και οι υπηρέτες τους, που είναι τα ΜΜΕ, οι χυδαίοι λαϊκιστές πολιτικοί και φυσικά οι ακαδημαϊκοί που ελέγχουν την γνώση. Όλοι αυτοί δίνουν στα τρία μεγάλα ψέματα δύναμη να υπάρχουν και να λειτουργούν.

Δεν είναι ντροπή εμείς οι Έλληνες, εμείς οι κληρονόμοι του λόγου, να επιτρέπουμε η ζωή μας να ποδοδηγείται από τα ψεύδη;

Πιο απλά δεν γίνεται.

spyridonstalias@hotmail.com