της Δρ. Κέρης Π. Μαυρομμάτη

Ο καθηγητής Χρ. Ροζάκης, στις 14 Ιανουαρίου του 2022 στο ραδιόφωνο του ALPHA, έδωσε συνέντευξη που περιελάμβανε θέσεις-απόψεις-προτάσεις για τη διεξαγωγή των Διμερών Διερευνητικών Επαφών Ελλάδας Τουρκίας το 2021, προφανώς και για τη συνέχιση τους και το 2022, διότι όπως δήλωσε «προς το παρόν δεν έχουν την αίσθηση ότι η Τουρκία επιβαρύνει αυτές τις διερευνητικές».

Επίσης, δήλωσε για τον διάλογο σχετικά με την επέκταση του πλάτους της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης, ότι «δεχόμαστε ίσως και τα 10 νμ ως αιγιαλίτιδα ζώνη»διότι «η Ελλάδα είναι καλόπιστη» και ότι «η Τουρκίααρνείται να μας δώσει τη δυνατότητα να έχουμε 10 ή 12 νμ και στα ηπειρωτικά εδάφη…».   

Είναι χρήσιμο να αναλύσουμε αυτές τις δηλώσεις του καθηγητή Χ. Ροζάκη, τόσο ως προς τη θεμελίωσή τους στην πραγματική και παρούσα πολιτική της Τουρκίας όσο και ως προς τη θεμελίωση τους στο διεθνές δίκαιο, στην πάγια διεθνή νομολογία και στην πάγια διεθνή πρακτική της συντριπτικής πλειοψηφίας των κρατών, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας.

Αυτές οι δηλώσεις του καθηγητή Χ. Ροζάκη έγιναν πρωτοσέλιδο στον φιλοκυβερνητικό Τύπο της Τουρκίας, χωρίς να έχουν διαψευσθεί από το υπουργείο Εξωτερικών μέχρι την ημέρα που γράφεται αυτό το άρθρο. Επιπρόσθετα, ο κ. Χρήστος Ροζάκης, έχει χαρακτηρίσει κατά το παρελθόν δημόσια μεταξύ των άλλων, ότι είναι μαξιμαλιστικές οι θέσεις της Ελλάδας στα ελληνοτουρκικά επεκτείνοντας  τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ, γιατί με αυτόν τον τρόπο “κλείνει” το Αιγαίο! βλ. Κρήτη TV, εκπομπή του Γιώργου Σαχίνη, Ιούνιος 2020. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι τουρκικοί ισχυρισμοί εναντίον της Ελλάδας στον εθνικό και  διεθνή χώρο ταυτίζονται διαχρονικά με τις παραπάνω απόψεις.

Επίσης η χρησιμότητα αυτής της ανάλυσης βασίζεται και στο γεγονός ότι ο κ. Ροζάκης, ως καθηγητής δημοσίου διεθνούς δικαίου με το συγγραφικό του έργο και στο δίκαιο της θάλασσας, μετέχει της επιστήμης του διεθνούς δικαίου διατελώντας και πρόεδρος του Νομικού Συμβουλίου του υπουργείου Εξωτερικών, υφυπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Σημίτη από 25 Σεπτεμβρίου 1996 έως τις 3 Φεβρουαρίου 1997, θέση από την οποία παραιτήθηκε για λόγους υγείας αλλά κατά την εφημερίδα Καθημερινή για τις εισηγήσεις του στο Κυπριακό και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, που προκαλούσαν τις αντιδράσεις του εκδότη Γ. Κουρή ο οποίος τον κατηγορούσε για εθνική μειοδοσία και των στελεχών της εσωκομματικής αντιπολίτευσης στον Σημίτη, όπως του Γιάννη Καψή. βλ, Καθημερινή 3 Ιαν και 5 Ιαν. 1997.

Είναι  πρόδηλο ότι αυτή η διεξαγωγή της απαγορευμένης μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο μυστικής διπλωματίας, που ο κ. Ροζάκης μας αποκάλυψε στις 14-1-2022, έχει ως αντικείμενο του ελληνοτουρκικού διαλόγου μια κατασκευασμένη, μεταξύ όλων των άλλων, δια της τουρκικής βίας «ελληνοτουρκική διαφορά».

Αυτός ο διάλογος, μπορεί,  κατά τον κ. Χ. Ροζάκη, να συνεχισθεί και το 2022, παρότι:

1. Υφίσταται από τις αρχές του 2022, όπως και κατά τη διεξαγωγή των διερευνητικών το 2020-2021 καθώς και διαρκώς από το 1975, καθεστώς συνεχούς τουρκικής απειλής και της χρήσης βίας, που αποτελεί διεθνές έγκλημα κατά 2παρ.4 ΧΗΕ/ΟΗΕ.
Όμως, κατά τη Συνθήκη της Βιέννης 1969,  απαγορεύεται η  χρήση απειλής βίας κατά την διεξαγωγή διαλόγου μεταξύ κυρίαρχων κρατών της διεθνούς κοινότητας.

Αυτή  η βία εκδηλώνεται από τις πρώτες ημέρες του 2022 με επιθετικές πράξεις, λόγω ή έργω, τουρκικών κρατικών οργάνων,  με την διατήρηση σε  ισχύ μονομερών νομοθετικών ενεργειών αντίθετων προς τους ισχύοντες  γενικούς  και ειδικούς κανόνες διεθνούς δικαίου , με καθημερινές παράνομες διεκδικήσεις σε βάρος του ελληνικού εδάφους και των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και αρμοδιοτήτων στις θαλάσσιες ζώνες και στον εναέριο χώρο, με την σκόπιμη  διεξαγωγή υβριδικού πολέμου ή διεθνούς εγκλήματος, που είναι η   παράνομη θαλάσσια μεταφορά παράνομων μεταναστών και εξανδραποδισμός ανθρώπων με τη σκόπιμη διακίνηση γυναικών και παιδιών καθώς και με τη δημιουργία κατάλληλης προπαγάνδας στον τουρκικό και  διεθνή χώρο.

Ειδικότερα τα  παρακάτω ενδεικτικά αναφερόμενα γεγονότα του Ιανουαρίου 2022, αποδεικνύουν ότι εμείς, ο ελληνικός λαός και το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, έχουμε  διαφορετική «αίσθηση» από αυτήν του καθηγητή Χ. Ροζάκη.
Έτσι ο εκπρόσωπος του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, Αλέξανδρος Παπαϊωάννου, απαντά στις 5-1-2022 στο τουρκικό ΥΠΕΞ  ότι  η Τουρκία είναι «η χώρα που συστηματικά τις τελευταίες ημέρες έχει προβεί σε σειρά επιθετικών δηλώσεων, μέσω κυβερνητικών αξιωματούχων της, οι οποίοι απειλούν ευθέως την Ελλάδα και αμφισβητούν ακόμη και την εδαφική κυριαρχία της».

1.1. Η Τουρκία αμφισβητεί ελληνική εδαφική κυριαρχία με τις από 8-1-2022 δηλώσεις του  υπουργού άμυνας της Τουρκίας Ακάρ, όταν:

α) Αμφισβητεί συμβατικούς τίτλους εδαφικής κυριαρχίας σε ελληνικά νησιά, νησίδες, νησίδια, βράχους και σε συστάδες νήσων ενώ είναι σε ισχύ η κρατική πολιτική για Γαλάζια Πατρίδα με θαλάσσια  νησιά.

β) Αμφισβητεί την ειδική αιγιαλίτιδα ζώνη 10 νμ και τον υπεράνω αυτής εναέριο εθνικό χώρο 10νμ.

γ) Εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για τις επισκέψεις Ελλήνων αξιωματούχων σε ελληνικά ακριτικά νησιά σε απόσταση 3 με 5 χλμ. από τις τουρκικές ακτές, δηλαδή αμφισβητεί την πλήρη ελληνική κυριαρχία και την άσκηση του συνόλου των αρμοδιοτήτων του ελληνικού κράτους σε αυτά τα νησιά, προβάλλοντας  το κριτήριο της απόστασης αυτών των νησιών από την ηπειρωτική ελληνική περιοχή. Αυτός ο τουρκικός ισχυρισμός  προβλήθηκε από την Τουρκία στην τρίτη Συνδιάσκεψη για το Δίκαιο της Θάλασσας, απορρίφθηκε και θεσπίστηκε το άρθρο 2 ΣΔΘ 1982.  Αυτό  προβλέπει, σύμφωνα με την αρχή εδαφικής κυριαρχίας του παράκτιου κράτους, ενιαία, αδιάσπαστη συνέχεια ηπειρωτικού και νησιωτικού εδάφους ενός παράκτιου κράτους ανεξαρτήτως αποστάσεως από την ξηρά ή ακόμη και εάν παρεμβάλλεται τρίτο κράτος. Όμως η Τουρκία «ξεθάβει» την άποψη του Hugo Grotius, που είχε υποστηρίξει ότι η κυριαρχία του παράκτιου κράτους αποδυναμώνεται όταν η θαλάσσια περιοχή είναι πολύ μακριά από την ξηρά.

δ) Απαριθμεί τη γνωστή διαχρονικά θεματολογία ενός συνόλου κατασκευασμένων δια της βίας ελληνοτουρκικών διαφορών, χωρίς καμία πραγματική και νομική θεμελίωση, με σκοπό να μην ισχύσουν και να αναθεωρηθούν οι ισχύουσες Διεθνείς Συμβάσεις.

ε) Απειλεί «να μην μας δοκιμάσουν, ας μην μπουν σε περιπέτειες» για την επέκταση στα 12 μίλια.

στ) Απαιτεί στις 9-1-2022 την αποστρατικοποίηση Ψαρών και Χίου. Αυτή απαίτηση συνιστά παράνομο περιορισμό της ελληνικής εδαφικής κυριαρχίας σε αυτά τα νησιά, παρά τη συμβατική κατάργηση του καθεστώτος αποστρατικοποίησης με τις σχετικές διατάξεις της Συνθήκης της Λωζάνης και της Συνθήκης των Παρισίων, καθώς και την διακριτική ευχέρεια άσκησης δικαιώματος της μονομερούς  κατάργησης, όπως έχει πράξει η Ιταλία από το 1951.

1.2. Διεκδικεί, σύμφωνα με τις NAVTEX που εξέδωσε  ο σταθμός της Αττάλειας τον Ιανουάριο του 2022, περιοχές μέσα στην ειδική αιγιαλίτιδα ζώνη των  6-12 νμ: (α) για τουρκικές στρατιωτικές ασκήσεις με πυρά κατά την διάρκεια Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου 2022, (β) για αεροναυτική  αρωγή και διάσωση στο Αιγαίο μεταξύ Ρόδου –Καστελλορίζου.
Σύμφωνα δε με τον ισχύοντα έως σήμερα Τουρκικό Κανονισμό του 1988 και τον συνημμένου Χάρτη, που θεσπίστηκε μετά το Μνημόνιο Παπούλια-Γιλμάζ 1988, όπως τροποποιήθηκε το 2001, διεκδικεί περιοχή ευθύνης το μισό Αιγαίο έως τον 25ο Μεσημβρινό. Έτσι η Τουρκία συστηματικά και διαχρονικά παραβιάζει τις σχετικές διατάξεις του Κεφάλαιου 2, παραγρ.2.1.7 της ΔΝΟ/Διεθνούς Σύμβασης του 1979 για την αρωγή και διάσωση, εργαλειοποιεί την οριοθέτηση περιοχών αρωγής και διάσωσης που απαιτεί αυτή η Διεθνής Σύμβαση του 1979 για τον καθορισμό ελληνοτουρκικών συνόρων ως σύνορα μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας σχετικά με τις θαλάσσιες ζώνες αιγιαλίτιδας, ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας  και για την αμφισβήτηση της ελληνικής δικαιοδοσίας αρωγής και διάσωσης στα 6-12νμ.

1.3. Διατηρεί σε ισχύ την απειλή επιθετικού πολέμου CASUS BELI κατά της Ελλάδας σε περίπτωση εφαρμογής από την Ελλάδα των διατάξεων της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 και ειδικότερα του άρθρου 3 περί κυριαρχικού δικαιώματος επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων από 6 στα 12 ναυτικά μίλια, σύμφωνα με την ισχύουσα από 8-6-1995 Απόφαση της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης. Στις 5-1-2022 ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, Τανζού Μπίλγκιτς, με δηλώσεις του υπερασπίζεται το CASUS BELI και προπαγανδίζει την Ελλάδα  ως ταραχοποιό παράγοντα της περιοχής. Η προπαγάνδα  αποτελεί επιθετική ενέργεια.

1.4. Συνεχίζει  τις επιθετικές ενέργειες: (α) με παραβιάσεις στις 7-1-2022, 14-1-2022 και στις 19-1-2022 του Εθνικού Εναέριου Χώρου των 10νμ από τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη, τα οποία  ορισμένα ήταν οπλισμένα, (β) με πτήσεις στις 3 και 14 Ιανουαρίου 2022 τουρκικών μη επανδρωμένων  κατασκοπευτικών αεροσκάφών UAV-drone- πάνω από την Κανδελιούσσα, δυτικά της Νισύρου.

1.5. Το τουρκικό ΟΡΟΥΤΣ ΡΕΙΣ εισέρχεται στις 21-1-2021 στην περιοχή των γεωγραφικών συντεταγμένων των θαλασσίων ζωνών του  νησιωτικού συμπλέγματος του Καστελλόριζου.

1.6. Συνεχίζει τον υβριδικό πόλεμο με την δια της βίας αλλοίωση της σύστασης του ελληνικού πληθυσμού με την παράνομη διακίνηση και με την παράνομη είσοδο από τη θάλασσα στο ελληνικό έδαφος παράνομων μεταναστών, χωρίς τα απαιτούμενα διεθνώς ταξιδιωτικά έγγραφα, με ανασφαλή πλωτά μέσα μεταφοράς υπό δυσμενείς συνήθως καιρικές συνθήκες, προσβάλλοντας από πρόθεση την ασφάλεια της ζωής και της υγείας των επιβαινόντων.

Αυτά τα πρόσφατα γεγονότα της τουρκικής απειλής και χρήσης βίας, αποκλείουν τη νομιμότητα της συνέχισης του μυστικής, χωρίς λαϊκή εντολή και γνώση του ελληνικού λαού, διαπραγμάτευσης με την Τουρκία για την άσκηση, μεταξύ των άλλων, του κυριαρχικού δικαιώματος θέσπισης πλάτους ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης 12νμ., που έχει ως συνέπεια την αύξηση του ελληνικού εδάφους.

2. Κατά τις πιο πάνω δηλώσεις του καθηγητή Χ. Ροζάκη:
2.1. Η Ελλάδα είναι καλόπιστη με την έννοια ότι «δεχόμαστε ίσως και τα 10 νμ ως αιγιαλίτιδα ζώνη».

Σύμφωνα με το γενικό διεθνές δίκαιο, η εφαρμογή των γενικών αρχών του δικαίου, όπως είναι της γενικής αρχής της καλής πίστης στη διεθνή έννομη τάξη, υποχωρεί ως επικουρική πηγή δικαίου -lex generalis- γενικός κανόνας έναντι του ειδικού κανόνος του άρθρου 3 της Συνθήκης για το δίκαιο της θάλασσας, που είναι lex specialis και υπερισχύει του επικαλουμένου  lex generalis. Βλ. Κ. Ευσταθιάδης, Διεθνές Δίκαιο,σ. 58-59.

Συνεπώς δεν νομιμοποιούνται να επικαλεσθούν την εφαρμογή του γενικού κανόνα της καλής πίστης για να θεμελιώσουν τον περιορισμό ελληνικού κυριαρχικού δικαιώματος θέσπισης πλάτους ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης 12νμ, που περιλαμβάνεται στον ειδικό συμβατικό κανόνα του άρθρου3 ΔΣΘΔ 1982.

2.2. «Δεχόμαστε ίσως και τα 10 νμ ως αιγιαλίτιδα ζώνη».

Αυτή η δήλωση σημαίνει ότι δεν θέλουν  να υποστηρίξουν το ισχύον νομοθετικό καθεστώς της ελληνικής ειδικής αιγιαλίτιδας ζώνης των 10νμ, δηλαδή την απόλυτη ελληνική κυριαρχία στο πλάτος των χωρικών υδάτων των 10 νμ από τις ακτές της επικράτειας και στον υπερκείμενο εναέριο χώρο για ζητήματα αεροπορίας και αστυνομίας. (Βλ. Νόμο ΔΡΜΑ 1913(4141/1913), Νόμο 5017/1931 και ΠΔ 6/18-7-1931 και Αναγκαστικό Νόμο της δικτατορίας Μεταξά 230/1936, ΠΔ 6/18-9-1931 και άρθρο 191 του Κώδικα Αεροπορικού Δικαίου).
Είναι αξιοσημείωτη αυτή η διαχρονική έλλειψη ελληνικής πολιτικής θέλησης, παρότι αυτό το ισχύον πλάτος των 10νμ της ελληνικής ειδικής αιγιαλίτιδας ζώνης έχει δημοσιοποιηθεί στον ΟΗΕ, σύμφωνα με τη  σχετική ελληνική υποχρέωση δημοσιότητας κατά το άρθρο 16 ΔΣΔΘ 1982 και έχει δημοσιευθεί σε σχετικό Πίνακα του ΟΗΕ.

2.2.1.  «Η Τουρκία αρνείται να μας δώσει τη δυνατότητα να έχουμε 10 ή 12 νμ και στα ηπειρωτικά εδάφη» .

Αυτή η δήλωση σημαίνει ότι, πρώτον, θέλουν τη «συναίνεση» της Τουρκίας για να ασκήσουμε το κυριαρχικό μας δικαίωμα επέκτασης στα 10 ή 12 νμ του πλάτους της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης, τόσο στο ελληνικό ηπειρωτικό όσο και στο νησιωτικό έδαφος της αιγιαλίτιδας ζώνης. Δεύτερον, διαιρούν το αδιαίρετο της ελληνικής εδαφικής κυριαρχίας  στην αιγιαλίτιδα ζώνη, τεμαχίζοντας την ενότητα και συνέχεια του εδάφους του ελληνικού κράτους, που συμπεριλαμβάνει την αιγιαλίτιδα ζώνη σε ηπειρωτικό και νησιωτικό έδαφος.

Ειδικότερα:

Η Ελλάδα, ως κυρίαρχο ανεξάρτητο κράτος, δεν χρειάζεται την πιο πάνω αναφερόμενη συναίνεση της Τουρκίας, διότι το ελληνικό κυριαρχικό δικαίωμα επέκτασης της ελληνικής  αιγιαλίτιδας ζώνης  στα 12νμ είναι μονομερές σύμφωνα με:

Α. Τους ειδικούς συμβατικούς κανόνες της Διεθνούς Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας 1982 και τους γενικούς συμβατικούς και εθιμικούς κανόνες του δημοσίου διεθνούς δικαίου, μεταξύ των άλλων, περί εδάφους και εδαφικής κυριαρχίας. Η αιγιαλίτιδα ζώνη εξομοιώνεται ως προς το νομικό της χαρακτήρα με το ελληνικό έδαφος.

Β. Την απόρριψη των σχετικών ισχυρισμών της Τουρκίας στη Τρίτη Διεθνή Συνδιάσκεψη των ΗΕ για το δίκαιο της Θάλασσας.

Γ. Την πρακτική σχεδόν όλων των κρατών της διεθνούς κοινότητας, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας. Η  Τουρκία προβάλλει διαχρονικά από το 1994 τα παρακάτω απαράδεκτα και αβάσιμα νομικά επιχειρήματα, απαιτώντας συναίνεση, παρότι στην από 2-3-1956 Τουρκική Ρηματική Διακοίνωση στην δεύτερη Συνδιάσκεψη του 1958 για το δίκαιο της θάλασσας, δέχεται το ότι μονομερές δικαίωμα πλάτους 12 νμ αιγιαλίτιδας ζώνης  είναι εθιμικό δίκαιο.

Ποια είναι τα τουρκικά επιχειρήματα;

Πρώτο τουρκικό επιχείρημα: Υπάρχει συνδρομή ειδικών περιστάσεων στο Αιγαίο, διότι είναι ημίκλειστη θάλασσα και απαιτείται η συναίνεση του γειτονικού παράκτιου τουρκικού κράτους.

Όμως διατάξεις του άρθρου 123 της ΣΔΘ 1982, δεν περιλαμβάνει την απαίτηση συναίνεσης του γειτονικού κράτους για τη θέσπιση και οριοθέτηση της αιγιαλίτιδας ζώνης και των υπολοίπων θαλασσίων ζωνών σε κλειστές και ημίκλειστες θάλασσες.

Αυτές οι διατάξεις θεσπίστηκαν απορρίπτοντας τους τουρκικούς ισχυρισμούς στην Τρίτη Διεθνή Συνδιάσκεψη των ΗΕ για το δίκαιο της Θάλασσας, που περιελάμβαναν ότι έπρεπε να  θεσπιστούν ειδικοί κανόνες για τη θέσπιση και την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών σε κλειστές και ημίκλειστες θάλασσες ή ότι τα νησιά σε κλειστές και ημίκλειστες θάλασσες ή ότι τα νησιά που παράκεινται σε ηπειρωτική ακτή γειτονικού παράκτιου κράτους, θα πρέπει να υπόκεινται σε ειδικό νομικό καθεστώς

Εκτός των πιο πάνω, θα μπορούσαν να αντιτάξουν στη Τουρκία ότι αυτή έχει, χωρίς τη συναίνεση των γειτονικών κρατών,  μονομερώς θεσπίσει 12 νμ τουρκική αιγιαλίτιδα ζώνη σε ημίκλειστες θάλασσες της Μαύρης Θάλασσας και της Μεσογείου, κατά τον τουρκικό Νόμο.476/1964, εφαρμόζοντας την αρχή της αμοιβαιότητας. Έτσι, έχει  πλάτος τουρκικής αιγιαλίτιδας ζώνης 12 νμ. στη Μαύρη Θάλασσας διότι η Ρωσία, η Βουλγαρία έχουν αιγιαλίτιδα ζώνη πλάτους 12νμ, και έχει 12νμ στη Μεσόγειο Θάλασσα διότι η Κύπρος, Αίγυπτος, Λιβύη έχουν αιγιαλίτιδα ζώνη πλάτους 12νμ ενώ έχει  6νμ στο Αιγαίο. Έτσι, σύμφωνα με  αυτή την αρχή της αμοιβαιότητας, έχει θεσπίσει μονομερώς, όπου την συμφέρει, πλάτος 12νμ, εκτός από το Αιγαίο που δεν τη συμφέρει .

Η  Τουρκία δεν θέλει τη θέσπιση ή την επέκταση του πλάτους της τουρκικής αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 νμ στο Αιγαίο, βάσει της παραπάνω αρχής της αμοιβαιότητας, διότι, μεταξύ των άλλων: (α) θα είχε ελάχιστο όφελος για την αύξηση της τουρκικής χωρικής θάλασσας συμπεριλαμβανομένων των εσωτερικών υδάτων της, δηλαδή από ποσοστό 8,3% περίπου στο 9,3% περίπου εκμεταλλεύσιμο μερίδιο επί της συνολικής έκτασης του Αιγαίου, (β) θα είχε μείωση  έκτασης τουρκικής υφαλοκρηπίδας βάσει τα μέσης γραμμής, και (γ) δεν θα μπορούσε να διεκδικήσει το ποσοστό «τουρκικής υφαλοκρηπίδας και τουρκικής ΑΟΖ» που διεκδικεί σήμερα με το πλάτος των 6νμ. Συνεπώς επιδιώκει παράνομα περιορισμό του δικαιώματος επέκτασης της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης για να διεκδικήσει θαλάσσιες ζώνες στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο, που δεν δικαιούται κατά τη ΣΔΘ 1982.

Αντίθετα η Ελλάδα, έχει πολλαπλάσια οφέλη εάν αντιτάσσονταν στην Τουρκία, μεταξύ των άλλων, η εφαρμογή της αρχής της αμοιβαιότητας για την επέκταση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12νμ, διότι (α) θα είχε αύξηση της χωρικής θάλασσας σε ποσοστό περίπου 70% επί της συνολικής έκτασης του Αιγαίου έναντι περίπου 41,8  με 6νμ αιγιαλίτιδα ζώνη, (β) όλα νησιά, νησίδες, νησίδια, βράχοι ανεξάρτητα μεγέθους δικαιούνται 12νμ, (γ) ευνοεί την οριοθέτηση των ΑΟΖ και Υφαλοκρηπίδας η χάραξη του εξωτερικού ορίου της αιγιαλίτιδας ζώνης εύρους 12νμ, (δ) το μεγαλύτερο μέρος της έκτασης των σημερινών περιοχών ανοικτής θάλασσας-διεθνών ύδάτων, θα γινόντουσαν εθνικά χωρικά ύδατα, με συνέπεια το μεγαλύτερο μέρος της διεκδικούμενης από Τουρκία ελληνικής υφαλοκρηπίδας θα μεταβάλλονταν σε εθνικό βυθό των υπερκειμένων χωρικών υδάτων στον οποίο ασκείται πλήρης ελληνική κυριαρχία, (ε) θα είχε υπερκείμενο εθνικό εναέριο χώρο 12νμ, (στ) θα  προέβαινε σε αναμφισβήτητη άσκηση στα 12 νμ ελληνικών αρμοδιοτήτων ελέγχου, αστυνόμευσης παράνομης αλιείας, παράνομης μετανάστευσης, ασφαλούς ναυσιπλοίας-αρωγής διάσωσης , προστασίας θαλασσίου πολιτιστικού πλούτου. Έτσι θα σταματούσαν οι  τουρκικές διεκδικήσεις της ελληνικής εδαφικής κυριαρχίας και της άσκησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στα 12νμ υδάτινης στήλης και υπερκειμένου αέρα. Ο από το 1992 διάλογος μεταξύ Κων/νου Μητσοτάκη και Τζαβίτ Τζαγκλάρ για συνεκμετάλλευση του Αιγαίου δεν θα ήταν δυνατόν να συνεχισθεί επωφελώς για την Τουρκία. Η αύξηση της στρατηγικής σημασίας της Ελλάδας θα ήταν σημαντική.

Δεύτερο τουρκικό επιχείρημα:  Η άνευ διακρίσεως εφαρμογή του πλάτους των 12 νμ αιγιαλίτιδας στις ημίκλειστες θάλασσες συνιστά κατάχρηση δικαιώματος κατά τις γενικές διατάξεις του άρθρου 300 ΣΔΘ 1982.

Η έννοια της κατάχρησης δικαιώματος κράτους δεν πληρούται εν προκειμένω διότι η Ελλάδα έχει συμβατικά μονομερές δικαίωμα καθορισμού πλάτους 12νμ. Επίσης αυτές οι γενικές διατάξεις του άρθρου 300  δεν εφαρμόζονται, μεταξύ των άλλων, διότι υπερισχύουν οι ειδικές διατάζεις του άρθρου 3ΔΣΔΘ 1982 για το κυρίαρχο δικαίωμα μονομερούς καθορισμού του ανώτατου ορίου των 12νμ αιγιαλίτιδας ζώνης.

Τρίτο τουρκικό επιχείρημα: Το Αιγαίο θα γίνει ελληνική λίμνη περιορίζοντας την άσκηση ελευθερίας ναυσιπλοΐας.

Το επιχείρημα αυτό επικαλείται δημόσια και ο καθηγητής Χ. Ροζάκης αν και είναι νομικά αβάσιμο. Σύμφωνα με  τη ΣΔΘ 1982 η Ελλάδα έχει διεθνή υποχρέωση να επιτρέψει αβλαβή διέλευση ξένων πλοίων μέσα στην αιγιαλίτιδα ζώνη και να εφαρμόσει καθεστώς πλου ελεύθερης διέλευσης σε πολεμικά πλοία τρίτων χωρών, υποβρύχια σε κατάδυση και σε αεροπλάνα μέσα από τα ελληνικά στενά διεθνούς ναυσιπλοΐας, καθορίζοντας μονομερώς θαλάσσιους και εναέριους διαδρόμους, κατά τους κανόνες ασφαλούς ναυσιπλοΐας, αεροπλοΐας, προστασίας θαλασσίου περιβάλλοντος, νόμιμης μετανάστευσης, προστασίας δημόσιας υγείας για να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις ελευθερίας ναυσιπλοΐας, αεροπλοΐας, εναέριας κυκλοφορίας καθώς και για να εξυπηρετήσει τις διεθνείς οδούς Μαύρη Θάλασσα- Ανατολική και Δυτική Μεσόγειο.

Τέταρτο τουρκικό επιχείρημα: Η επέκταση της εληνικής  αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 νμ, θα αποκόψει την πρόσβαση στην αιγιαλίτιδας ζώνης της Τουρκίας στην ανοικτή θάλασσα. Τα παρεμβαλλόμενα νησιά του Ανατ. Αιγαίου και του συμπλέγματος της Δωδεκανήσου αποτελούν εμπόδιο στην επέκταση της τουρκικής αιγιαλίτιδας ζώνης στη Δύση.

Ο τουρκικός ισχυρισμός είναι νομικά αβάσιμος, διότι οι συμβατικές διατάξεις δεν θεσπίζουν ως προϋπόθεση θέσπισης έκτασης 12 νμ αιγιαλίτιδος ζώνης την υποχρέωση εξασφάλισης στο γειτονικό κράτος του  δικαιώματος άμεσης πρόσβασης στην ανοικτή θάλασσα. Η υποχρέωση αυτή θεσπίζεται μόνον στις διατάξεις του άρθρου 7 παρ. 6 της ΣΔΘ  και αναφέρεται μόνον στην οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, εκτός από την οριοθέτηση της  αιγιαλίτιδας ζώνης, με την εφαρμογή της μεθόδου χάραξης των ευθειών γραμμών βάσης,  και πολύ μεγάλο όφελος για την Ελλάδα.

Πέμπτο τουρκικό επιχείρημα:  Το δικαίωμα επέκτασης της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 νμ θα πρέπει να περιορίζεται όταν υπάρχει αλληλοεπικάλυψη με υφαλοκρηπίδα γειτονικού κράτους.

Ο τουρκικός αυτός ισχυρισμός είναι αντίθετος με τις αποφάσεις και την πάγια νομολογία των διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων, που έχουν αποφασίσει ότι δεν τίθεται ζήτημα περιορισμού του δικαιώματος της έκτασης των 12νμ της αιγιαλίτιδας ζώνης λόγω αλληλοεπικάλυψης με  την υφαλοκρηπίδα ή την ΑΟΖ γειτονικού παράκτιου κράτους.

Οι δικαστικές αποφάσεις στην πάγια νομολογία περιλαμβάνουν ότι (α) το δικαίωμα του εύρους αιγιαλίτιδας ζώνης των 12 νμ του παράκτιου κράτους υπερισχύει του δικαιώματος ή των διεκδικήσεων γειτονικού παράκτιου κράτους σε άλλες θαλάσσιες ζώνες, και (β) όλοι οι νησιωτικοί σχηματισμοί έχουν αιγιαλίτιδα ζώνη 12 νμ ανεξάρτητα επήρειας σε ΑΟΖ ή χάραξης ενιαίου θαλασσίου ορίου Υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ.
Αντίθετα, ο κ. Χ. Ροζάκης  έχει υποστηρίξει δημόσια ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να έχει παντού 12νμ αιγιαλίτιδα διότι «είναι μαξιμαλιστική η ελληνική θέση».

Έκτο τουρκικό επιχείρημα:  Η επέκταση στα 12 νμ αποτελεί σοβαρή απειλή για τα συμφέροντα της Τουρκίας στην περιοχή.

Τα συμφέροντα του γειτονικού κράτους δεν απαιτείται, κατά τη Σύμβαση ΔΘ 1982 και τη νομολογία, να λαμβάνονται υπόψη κατά την θέσπιση πλάτους αιγιαλίτιδας ζώνης 12νμ αλλά μόνο κατά την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.

2.2.2. Όσον αφορά την πιο πάνω δήλωση του κ. Ροζάκη περί απαίτησης τουρκικής συναίνεσης προκειμένου «να έχουμε 10 ή 12 νμ και στα ηπειρωτικά εδάφη», σημαίνει ότι διαιρούν το αδιαίρετο ελληνικό έδαφος της αιγιαλίτιδας και έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 2 ΣΔΘ 1982.

Σύμφωνα με αυτές τις συμβατικές διατάξεις, που ορίζουν την έννοια και το νομικό χαρακτήρα της αιγιαλίτιδας ζώνης, η κυριαρχία του κάθε παράκτιου κράτους στην αιγιαλίτιδα ζώνη έχει τον χαρακτήρα της εδαφικής κυριαρχίας. Αυτή είναι ενιαία – αδιάσπαστη με συνέπεια η αιγιαλίτιδα ζώνη, που αποτελεί έδαφος του ελληνικού κράτους, να μην τεμαχίζεται ούτε η ασκούμενη σε αυτήν ενιαία, πλήρης, αποκλειστική εδαφική κυριαρχία. Επίσης είναι αντίθετη προς τις διατάξεις του άρθρου 27 Συντάγματος, διότι με την προτεινόμενη διάσπαση της αιγιαλίτιδας ζώνης του ελληνικού εδάφους και το διαφορετικό πλάτος μεταξύ ηπειρωτικού και νησιωτικού εδάφους αλλά και μεταξύ νησιών, θα προκύψει διαφορετική  εδαφική μεταβολή του ελληνικού κράτους και διαφορετική έκταση ελληνικής εδαφικής κυριαρχίας. Η αρχή της εδαφικής κυριαρχίας εφαρμόζεται στην αιγιαλίτιδα ζώνη σύμφωνα με όλες τις διεθνείς συμβάσεις. Αυτή η παράνομη διάσπαση,  βασίζει και την άποψη τους για μερική επέκταση αιγιαλίτιδας ζώνης.

Απ’ όλα τα πιο πάνω εκτεθέντα, προκύπτει ότι ο καθηγητής Χ. Ροζάκης επιμένει στη δημιουργία από το ελληνικό κράτος μίας νέας διεθνούς πρακτικής στην ισχύουσα εθνική και διεθνή νομιμότητα, που στηρίζεται μεν στην  επιδιωκόμενη ελληνική κυβερνητική συναίνεση αλλά δεν εναρμονίζεται με το διεθνές δίκαιο, την πάγια διεθνή νομολογία και τη πάγια διεθνή πρακτική της συντριπτικής πλειοψηφίας των κρατών, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας. Αυτή εξυπηρετεί μόνον τα  παράνομα τουρκικά συμφέροντα, που είναι  η διεκδίκηση  της ελληνικής εδαφικής κυριαρχίας, των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και αρμοδιοτήτων σε θαλάσσιες ζώνες  στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο, που δεν δικαιούται, κατά τη Σύμβαση Δικαίου Θάλασσας 1982, με την επιδιωκόμενη κυβερνητική συναίνεση στον παράνομο περιορισμό του δικαιώματος  επέκτασης της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12νμ.

Η Κέρη Μαυρομμάτη είναι Δρ. Διεθνούς Δικαίου, Δικηγόρος και Επικεφαλής του τομέα Διεθνούς Πολιτικής και Άμυνας του ΕΠΑΜ.