Σημείωση Ξαστεριάς: Το πιο κάτω άρθρο δημοσιεύθηκε στο Politico, όπου ανάμεσα σε άλλα για την ιδέα της ένωσης των κεφαλαιογορών στην ΕΕ, προτείνεται να βάλουν χέρι στις αποταμιεύσεις και τις συντάξεις!
Για να αποσοβήσει δηλ. η ΕΕ την οικονομική κατάρρευση και την κρίση δημοσίου χρέους, συζητάνε το πώς θα χρησιμοποιήσουν τα 10 τρισ. ευρώ που είναι “παρκαρισμένα” στα συνταξιοδοτικά ταμεία και στις καταθέσεις των Ευρωπαίων πολιτών. Όπως θα δείτε στο άρθρο, ανώτερος σύμβουλος σε μια ολλανδική εταιρεία διαχείρισης συντάξεων δηλώνει επί λέξει: «Εάν θέλετε πραγματικά να τονώσετε την ευρωπαϊκή οικονομία και να παρέχετε σταθερή και μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση, η αναζήτηση συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεων είναι μια πολύ προφανής επιλογή».
Με άλλα λόγια, συζητάνε να βάλουν χέρι στις αποταμιεύσεις και τα συνταξιοδοτικά ταμεία των ευρωπαίων πολιτών, και μάλιστα σε επενδύσεις υψηλού ρίσκου για να έχουν υψηλές αποδόσεις!
Διαπιστώνεται ότι σ’ αυτό το υπερεθνικό έκτρωμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δεν έχει ούτε κατ’ επίφαση  σχέση  με τη Δημοκρατία, οι λαοί  μέρα τη μέρα χάνουν όλες τις εγγυήσεις που θεωρούσαν μέχρι τώρα δεδομένες. Ανάμεσά τους και κυρίως, την αρχή της δικαιολογημένης μέχρι πρόσφατα εμπιστοσύνης του πολίτη προς το κράτος. Η αρχή της εμπιστοσύνης έχει και  πολιτικό και νομικό έδαφος στη σύγχρονη Δημοκρατία. Μόνον στα τυραννικά καθεστώτα  και στο Μεσαίωνα δεν υπήρχε, όταν νόμος ήταν η βία της εξουσίας. Αυτή η τυραννική και μεσαιωνική νοοτροπία μεταφέρεται πλέον από την ΕΕ και τις εθνικές κυβερνήσεις που τη συναποτελούν, στη σχέση τους με τους πολίτες τους, που σταδιακά χάνουν την ιδιότητα των πολιτών και μετατρέπονται σε απρόσωπους πληθυσμούς, με μόνο σκοπό ύπαρξής τους το άρμεγμά τους από τις χρηματοπιστωτικές ελίτ με τη συνέργεια των πολιτικών εκφάνσεων που τις εκπροσωπούν.
Το πρωτότυπο άρθρο στο Politico μπορείτε να το δείτε πατώντας εδώ.
Εμείς αναδημοσιεύουμε στη συνέχεια τη μετάφραση του άρθρου από το ΠΟΝΤΙΚΙ, που δημοσιεύθηκε με τον τίτλο “Το ευρωπαϊκό στοίχημα των 10 τρισ. ευρώ – Η ιδέα της ένωσης των κεφαλαιαγορών και ο ρόλος των συντάξεων”.

Το ευρωπαϊκό στοίχημα των 10 τρισ. ευρώ – Η ιδέα της ένωσης των κεφαλαιαγορών και ο ρόλος των συντάξεων

Σε αντίθεση με τους Αμερικανούς, οι Ευρωπαίοι δεν ρισκάρουν. Αν το έκαναν, τα 10 τρισεκατομμύρια ευρώ που μαραζώνουν σε τραπεζικούς λογαριασμούς -που είναι περισσότερα από το ένα τρίτο του μεγέθους της αμερικανικής οικονομίας- θα μπορούσαν να επενδυθούν στο χρηματιστήριο. Αυτό θα έδινε ρευστότητα στις εταιρείες και θα τους επέτρεπε να δαπανούν σε έργα δημοσίου συμφέροντος. Και όλα αυτά θα τόνωναν την ευρωπαϊκή οικονομία που «πνίγεται», αναφέρει σε άρθρο του το Politico.

Για τις κυβερνήσεις, η κατάρριψη των φραγμών για να μπορέσουν να συμβούν όλα αυτά μπορεί να είναι η τελευταία ευκαιρία για να γλιτώσει η γηραιά ήπειρος από το να ολισθήσει σε μια οικονομική άβυσσο. Είναι μέρος αυτού που η Ευρωπαϊκή Ένωση αποκαλεί ένωση των κεφαλαιαγορών -ένα βαρετό όνομα για ένα περίπλοκο σχέδιο που περιλαμβάνει μερικές αρκετά ακατανόητες ιδέες- αλλά που θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα.

Η ΕΕ διαπραγματεύεται εδώ και καιρό την ενιαία αγορά, την αντίληψη δηλαδή ότι οι πολίτες, τα αγαθά και τα χρήματα θα πρέπει να μπορούν να κυκλοφορούν ανεμπόδιστα σε όλο το μπλοκ όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα, απέτυχε να ανταποκριθεί σε αυτή την προσδοκία, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη ροή των χρημάτων, και οι οικονομικές συνέπειες αυτού είναι πλέον φανερές. Η ένωση κεφαλαιαγορών είναι μια προσπάθεια για να το διορθώσει αυτό.

Δεν είναι περίεργο, λοιπόν, που το σχέδιο έχει κάποιους ισχυρούς υποστηρικτές. «Δεν μπορούμε να αναβάλουμε αυτές τις επενδύσεις» δήλωσε ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν νωρίτερα φέτος. Και σύμφωνα με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η νέα 5ετής θητεία της είναι «η ώρα των επενδύσεων», η οποία θα ξεκινήσει με την «ολοκλήρωση της ένωσης των κεφαλαιαγορών μας».

Και δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί χρειάζεται ένα τόσο τολμηρό όραμα. Η ευρωπαϊκή οικονομία υστερεί όλο και περισσότερο σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Κίνα. Η βιομηχανία βρίσκεται σε ύφεση. Οι νεοφυείς επιχειρήσεις της είναι μικρότερες και λιγότερο επιτυχημένες από τους ανταγωνιστές τους στο εξωτερικό. Και οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ σημαίνουν ότι υπάρχουν λίγα δημόσια χρήματα που είναι διαθέσιμα για τη μετάβαση προς την πράσινη ενέργεια και την ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας ενόψει της ρωσικής επιθετικότητας.

Ένας κουμπαράς για τις συντάξεις

Έτσι, τα 10 τρισεκατομμύρια ευρώ της αποταμίευσης των Ευρωπαίων φαίνονται πολύ ελκυστικά. Και ενώ είναι μόνο μέρος της ιδέας της ένωσης κεφαλαιαγορών, ωστόσο είναι ένα μεγάλο μέρος.

Ως πρώτο βήμα, η Γαλλία ζήτησε τη δημιουργία ενός κοινού αποταμιευτικού προϊόντος σε ολόκληρη την ΕΕ. Ο στόχος θα ήταν να φύγουν οι Ευρωπαίοι καταθέτες από τα χαμηλότοκα τραπεζικά προϊόντα και να αγοράσουν μετοχές βοηθώντας εταιρείες να αναπτυχθούν.

Οι συντάξεις είναι επίσης προφανής στόχος.

Υπάρχουν λίγες εξαιρέσεις όπως η Ολλανδία και η Σουηδία, αλλά σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης οι συντάξεις καταβάλλονται από την κυβέρνηση και χρηματοδοτούνται μέσω της φορολογίας. Αντίθετα, οι ΗΠΑ έχουν το 401(k), έναν ιδιωτικό λογαριασμό με φορολογικά κίνητρα για επένδυση χρημάτων που πληρώνει μόλις οι άνθρωποι συνταξιοδοτηθούν.

«Εάν θέλετε πραγματικά να τονώσετε την ευρωπαϊκή οικονομία και να παρέχετε σταθερή και μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση, η αναζήτηση συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεων είναι μια πολύ προφανής επιλογή», ​​δήλωσε ο Michiel Horck, ανώτερος σύμβουλος στην PGGM Investments, ολλανδική εταιρεία διαχείρισης συντάξεων που διαχειρίζεται χαρτοφυλάκιο ύψους 243 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Οι διαφορές φαίνονται στα στατιστικά. Στις ΗΠΑ, σχεδόν το 60% των νοικοκυριών έχει μετοχές, άμεσα ή έμμεσα μέσω των συντάξεών τους. Στη Γαλλία ο αριθμός αυτός είναι περίπου 18%. Παρόμοια με της Γαλλίας είναι τα στοιχεία και στη Γερμανία.

Η αξία όλων των εταιρειών στα χρηματιστήρια της Ευρώπης, ως ποσοστό του ΑΕΠ, είναι η μισή από αυτή στις ΗΠΑ, σύμφωνα με έκθεση της Επιτροπής.

Και το επιχειρηματικό κεφάλαιο στην Ευρώπη είναι το 1/20 του μεγέθους αυτού των ΗΠΑ.

Τι είναι η κεφαλαιαγορά;

Ένα εργοστάσιο πυρομαχικών, ένα αιολικό πάρκο και μια startup τεχνητής νοημοσύνης είναι πολύ διαφορετικά. Αλλά έχουν ένα κοινό: Χρειάζονται χρήματα για να ξεκινήσουν και να λειτουργήσουν.

Εκεί μπαίνουν οι κεφαλαιαγορές.

Η κεφαλαιαγορά είναι κάθε μέρος όπου οι επενδυτές ανταλλάσσουν πηγές χρηματοδότησης. Το πιο προφανές παράδειγμα είναι ένα χρηματιστήριο, όπου αγοράζονται και πωλούνται μετοχές της εταιρείας, αλλά υπάρχουν επίσης παρόμοιες αγορές για εταιρικό ή δημόσιο χρέος, γνωστές ως ομόλογα.

Ιδανικά, η ένωση κεφαλαιαγορών θα συνέδεε τις 27 διαφορετικές αγορές σε ολόκληρη την ΕΕ, επιτρέποντας στις επενδύσεις να διαχυθούν πέρα ​​από τα σύνορα και να βρεθούν μεγαλύτερα κεφάλαια, που θα βοηθήσουν στη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας προκειμένου να γίνει πιο ανταγωνιστική.

«Δεν είναι ότι τα χρήματα δεν υπάρχουν», λέει ο Ματιέ Σαβαρί, επικεφαλής στρατηγικής στην BCA Research, μια εταιρεία χρηματοοικονομικών ερευνών. «Αλλά η Ευρώπη έχει κατακερματισμένες κεφαλαιαγορές… γεγονός που καθιστά πιο δαπανηρή για τις επιχειρήσεις τη συγκέντρωση κεφαλαίων» τονίζει.

Αυτή τη στιγμή, περίπου 300 δισ. ευρώ ευρωπαϊκών αποταμιεύσεων επενδύονται στο εξωτερικό κάθε χρόνο, κυρίως στις ΗΠΑ.

Καθώς η οικονομική ύφεση της Ευρώπης αρχίζει να μοιάζει περισσότερο με μόνιμη κατάσταση, ορισμένα πράγματα αρχίζουν να αλλάζουν. Οι αρχηγοί κυβερνήσεων της ΕΕ συμφώνησαν τον Απρίλιο να «ξαναξεκινήσουν» τις τιτλοποιήσεις χρέους, οι οποίες για μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν πολιτικά τοξικές στην Ευρώπη λόγω του ρόλου τους στη χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-2008. Οι υπουργοί Οικονομικών συμφώνησαν επίσης τον Μάιο να εργαστούν για την «εμβάθυνση» των εθνικών κεφαλαιαγορών -αυξάνοντας τις ελκυστικές επενδυτικές ευκαιρίες-, κάτι που δεν θα απαιτούσε νομοθεσία σε επίπεδο ΕΕ.

Υπάρχει η αίσθηση ότι ήρθε η ώρα. Στο περιθώριο μιας συνάντησης των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ τον Ιούλιο, ο Γερμανός Κρίστιαν Λίντνερ συνοφρυώθηκε, όταν ρωτήθηκε για το τεράστιο χρέος της Γαλλίας, αλλά… έλαμψε το πρόσωπό του όταν το Politico τον ρώτησε για την ενωποίηση των κεφαλαιαγορών.

Είναι «μία από τις κορυφαίες προτεραιότητές μας», είπε. «Αυτό είναι πολύ πιο σημαντικό από το να εξετάζουμε το δημόσιο χρέος».

Και εν μέσω μιας κατά καιρούς δύσκολης σχέσης μεταξύ των πιο ισχυρών κυβερνήσεων της ΕΕ, είναι ένα θέμα που Παρίσι και Βερολίνο φαίνεται πως συμφωνούν.

Στους Γερμανούς αρέσει γιατί μπορεί να αποτρέψει την ανάγκη για περισσότερο κοινό δανεισμό της ΕΕ όπως έγινε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, κάτι το οποίο απεχθάνονται.

Στη Γαλλία, το project αυτό είναι ένα ακόμη βήμα για να καταστήσει την ΕΕ λιγότερο εξαρτημένη από το ιδιωτικό κεφάλαιο των ΗΠΑ, γεγονός που θα μπορούσε να βοηθήσει την Ευρώπη να επαναπροσανατολιστεί σε τομείς όπως η ενέργεια και η άμυνα. Επίσης, το ότι θα μπορούσε να βοηθήσει τους ευρωπαίους αποταμιευτές να απομακρυνθούν από τις αμερικανικές επενδύσεις είναι ένα πρόσθετο πλεονέκτημα.

«Οι κανόνες του παιχνιδιού στην Ευρώπη σήμερα δεν είναι πλέον επαρκείς γιατί αν κοιτάξουμε την άμυνα και την ασφάλεια, την τεχνητή νοημοσύνη, την απαλλαγή των οικονομιών μας από τον άνθρακα και τη στροφή στην καθαρή τεχνολογία, έχουμε ένα τείχος στις επενδύσεις», είπε ο πρόεδρος Μακρόν στην ομιλία του με τίτλο « Ευρώπη – μπορεί να πεθάνει».

Δύσκολο να γίνει

Το να γίνουν όλα αυτά δεν είναι εύκολο. Η τυποποίηση των πτωχευτικών νόμων, που είναι μια σημαντική πτυχή του project, έχει κολλήσει εντελώς. Αυτό είναι κρίσιμο, διότι όταν οι πιστωτές αποφασίζουν αν θα βοηθήσουν ή όχι στη χρηματοδότηση ενός έργου, θέλουν να γνωρίζουν με ασφάλεια τι θα συμβεί εάν αυτό αποτύχει.

Μια άλλη βασική ιδέα είναι η δημιουργία ενός ενιαίου επόπτη της ΕΕ για «μη τραπεζικούς» χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, όπως τα χρηματιστήρια και οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων. Αυτό θα τους επέτρεπε να ακολουθούν τους ίδιους κανόνες σε ολόκληρο το μπλοκ όταν λειτουργούν διασυνοριακά, αλλά πολλές πρωτεύουσες δεν είναι υπέρ. Ο πιο πιθανός υποψήφιος για τον μελλοντικό επόπτη της ΕΕ θα είναι η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) με έδρα το Παρίσι – αλλά αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες φοβούνται ότι σε αυτήν την περίπτωση, μεγάλες εταιρείες θα μετακομίσουν στη Γαλλία για να είναι κοντά στον επόπτη τους.

Έπειτα, υπάρχει το γεγονός ότι θα υπήρχαν χαμένοι σε οποιαδήποτε συντονισμένη προσπάθεια για τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς για τη χρηματοδότηση. Αυτή τη στιγμή, πολλά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα – τράπεζες, ασφαλιστές, χρηματιστήρια και άλλοι – επωφελούνται από το να είναι ένα μεγάλο ψάρι σε μια μικρή λίμνη. Στο πλαίσιο της ένωσης κεφαλαιαγορών θα εκτεθούν στον ανταγωνισμό από όλη την Ευρώπη. Μερικοί από αυτούς δεν θα τα κατάφερναν, είτε θα χρεοκοπούσαν είτε θα εξαγοράζονταν από ανταγωνιστές.

«Πολύ λίγες χώρες είναι πεπεισμένες ότι οι εθνικοί τους πρωταθλητές θα επιβιώσουν από την επαφή με τον πραγματικό ανταγωνισμό» επισημαίνει ο Μπράιαν Κάγκλαν, υπεύθυνος βιώσιμων οικονομικών στην Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών. «Όλοι λένε πάντα ότι θέλουν ανοιχτές αγορές και ανταγωνισμό και ούτω καθεξής, αλλά αυτό δεν συμβαίνει στις πραγματικές ρυθμίσεις πολιτικής», τονίζει χαρακτηριστικά.

Θέτοντάς το σε λειτουργία

Ακόμη και αν ολοκληρωνόταν η ένωση κεφαλαιαγορών, μπορεί να μην ήταν αυτό που ελπίζει η Ευρώπη. Το πόση χρηματοδότηση θα καταφέρει να ξεκλειδώσει, είναι ένα ερώτημα που παραμένει ανοιχτό προς συζήτηση. Ο Τιερί Φιλιπονά, επικεφαλής οικονομολόγος στο Finance Watch, ανησυχεί ότι ορισμένα από τα πιο αισιόδοξα αποτελέσματα είναι μάλλον «ευσεβείς πόθοι».

«Κοιτάξτε, κάντε το, αλλά μην ονειρεύεστε ότι πρόκειται να χρηματοδοτήσει ασύμφορα έργα ή έργα χωρίς επαρκείς αποδόσεις. Δεν θα συμβεί ποτέ. Και πολλά από αυτά που πρέπει να κάνουμε σήμερα, ιδιαίτερα για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, είναι αυτής της φύσης» αναφέρει.

Σε πρόσφατη έκθεση του, το Finance Watch διαπίστωσε ότι ακόμη και στο καλύτερο σενάριο, όπου η ένωση κεφαλαιαγορών ολοκληρώνεται, η ιδιωτική χρηματοδότηση θα μπορούσε να καλύψει μόνο το ένα τρίτο των αναγκών της ΕΕ για πράσινη μετάβαση. Τα υπόλοιπα θα έπρεπε να προέρχονται από το δημόσιο ταμείο.

Αν και παραμένει ακόμη στο συρτάρι, ο κίνδυνος είναι ότι η ένωση κεφαλαιαγορών επιτρέπει στους πολιτικούς να παρακάμπτουν δύσκολες πολιτικές αποφάσεις σχετικά με το πώς να συγκεντρώσουν περισσότερο δημόσιο χρήμα – είτε μέσω δανεισμού σε εθνικό επίπεδο ή σε επίπεδο ΕΕ, είτε με αύξηση φόρων ή περικοπή δαπανών – και να αποφύγουν τη χρηματοδότηση βασικών προτεραιοτήτων του μπλοκ σε έρευνα, άμυνα και ενέργεια.

Ωστόσο, ακόμα κι αν είναι όνειρο, ίσως είναι και το καλύτερο που έχουν.

Πηγή: ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ