του Γιώργου Γεωργή
Γραμματέα του Συλλόγου Επιστημονικού Προσωπικού ΔΕΗ/ΚΗΕ

Όπως τον χειμώνα με την «Μήδεια», έτσι και τώρα με τον καύσωνα για ακόμα μια φορά, αποδεικνύεται ότι το στρεβλό μοντέλο ηλεκτροπαραγωγής που επιβάλει η ΕΕ εξυπηρετεί μεν την κερδοφορία της Γερμανικής βιομηχανίας και του διαπλεκόμενου με αυτήν λόμπι των ΑΠΕ,  ουδόλως όμως αποδίδει στην κοινωνία! Αποδείχνεται περίτρανα πως η αντικατάσταση της εγχώριας λιγνιτικής ηλεκτροπαραγωγής από εισαγόμενο Φυσικό Αέριο και εισαγόμενη λιγνιτική ηλεκτρική ενέργεια από Τουρκία και Σκόπια αφαιρεί ενεργειακή επάρκεια, εθνική ανεξαρτησία, εισόδημα, ποιότητα ζωής και αξιοπρέπεια… Μας καθιστά ενεργειακά εξαρτημένους από τον Ερντογάν! Μας εκθέτει στον κίνδυνο ολικού «blackout»…

Με τον καύσωνα τα νοικοκυριά άνοιξαν τα κλιματιστικά! Η κυβέρνηση τα χρειάστηκε και έβαλε τους αρμόδιους: ΔΕΗ, ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ, ιδιώτες παραγωγούς να μας καθησυχάσουν: Οι μονάδες φυσικού αερίου έχουν επάρκεια στο (πανάκριβο και εισαγόμενο) “καθαρό” καύσιμο, απρόσκοπτα συνεχίζονται οι εισαγωγές ρεύματος από τα λιγνιτικά της Τουρκίας, και των Σκοπίων που προφανώς δεν ευθύνονται για την «κλιματική αλλαγή»… ή ακόμα από το βουλγάρικο πυρηνικό Κοζλοντούι, το οποίο, αφότου ιδιωτικοποιήθηκε και πέρασε στα «ξένα χέρια», έπαψε να χαρακτηρίζεται επικίνδυνο και κοντεύει να «πρασινίσει» κι αυτό! Άλλωστε τα πυρηνικά δεν ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή! Όσο δε για τις εγχώριες λιγνιτικές μονάδες, αυτές μετά και τη νεκρανάσταση της Μεγαλόπολης 3 δουλεύουν στο φουλ! Φαίνεται πως όταν έχει «ακραία καιρικά φαινόμενα» -καύσωνα ή παγωνιά!- ο εγχώριος λιγνίτης παύει να ποινικοποιείται για την «κλιματική αλλαγή» προκειμένου να σώζει την κατάσταση! Τουλάχιστον μέχρι το 2028! Ή ακόμα χειρότερα, μέχρι το 2023! Διότι τότε αποφάσισε ο Πρωθυπουργός να βάλει οριστικά λουκέτο στις εγχώριες λιγνιτικές μονάδες!

«Τις επόμενες μέρες το αιολικό δυναμικό δείχνει να κινείται σε χαμηλά επίπεδα και αναμένεται προσφορά μόνο από φωτοβολταϊκά κατά τις πρωινές και μεσημβρινές ώρες»! Έτσι, με αυτόν τον ουδέτερο τρόπο, ανακοινώθηκε ότι οι ΑΠΕ είναι ο μεγάλος απών στην αντιμετώπιση των «ακραίων καιρικών φαινομένων». Άλλωστε, τα ανάλογα ψελλίζανε και επί «Μήδειας» το χειμώνα!

Γι άλλη μια φορά, μπροστά στα ακραία καιρικά φαινόμενα, «η πιο υπεύθυνη κυβέρνηση που είχε ποτέ αυτός ο τόπος», επιστράτευσε την ατομική ευθύνη των πολιτών: «έκκληση στους πολίτες να περιορίσουν την άσκοπη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας τα επόμενα 24ωρα, δεδομένου ότι οι αντοχές του συστήματος θα δοκιμασθούν από τις ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες»… Άλλωστε, ποιος χρειάζεται τα κλιματιστικά μέσα στον καύσωνα, μόλις με το καλό φυσήξουν τα μελτέμια θα μπορούμε να τα ανάβουμε όσο θέλουμε! Όταν δε πλάκωσαν οι πυρκαγιές και η γενίκευση των «εκκενώσεων» ενέτεινε την καταστροφή, από τη μια συστήνονταν η παραμονή στις οικίες προς αποφυγήν εισπνοής της κάπνας, ενώ ταυτόχρονα, από την άλλη κόβονταν εκ περιτροπής το ρεύμα προς αποφυγήν «blackout»!

Για ακόμα μια φορά οι «καθαρές» ΑΠΕ είναι απούσες. Κι ενώ δεκάδες τοπικές πρωτοβουλίες πολιτών, από το Βέρμιο μέχρι την Κρήτη, από την πυρπολημένη Βόρεια και τη λεηλατημένη Νότια Εύβοια ως την Τήνο και την Άνδρο παλεύουν για να μην εγκατασταθούν ακόμα περισσότερα άχρηστα αιολικά, ενώ στην οικονομικά κατεστραμμένη Δυτική Μακεδονία “φυτρώνουν” μέσα σε βοσκότοπους και χωράφια φωτοβολταϊκά που αδυνατούν να παράγουν τις βραδινές ώρες αιχμής, η φερόμενη ως κυβέρνηση των αρίστων συνεχίζει να νομοθετεί διευκολύνοντας τη ΡΑΕ να μοιράζει άδειες για ΑΠΕ! Παράλληλα, κλείνει και δη οριστικά τις δημόσιες θερμικές μονάδες και τα ορυχεία που τις στηρίζουν, απαξιώνοντας εξοπλισμό και δημόσιες επενδύσεις πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων!

Δυάρα δε δίνουν στο ότι λεηλατούν την ηλεκτροπαραγωγή  και καταστρέφουν βουνά, φυσικό περιβάλλον και πρωτογενή παραγωγή στο όνομα των ΑΠΕ που τελικά αποδείχνονται ουδόλως φιλικές προς το περιβάλλον, ελάχιστα «Ανανεώσιμες», πλήρως αναξιόπιστες και μόνο καθ’ ευφημισμό ενεργειακές «Πηγές»!

Με την «πράσινη ανάπτυξη» πληρώνουμε κάτι παραπάνω, αλλά έχουμε τη γκλαμουριά του χρηματιστήριου ηλεκτρικής ενέργειας! Στους λογαριασμούς ρεύματος, της ΔΕΗ και των ιδιωτών παρόχων ήδη εμφανίζονται γενναίες αυξήσεις και θ’ ακολουθήσουν κι άλλες… Το ρεύμα έγινε χρηματιστηριακό προϊόν και την τιμή της χονδρεμπορικής την καθορίζουν πλέον οι «αγορές», οι «παίκτες/επενδυτές»! Άλλωστε το εθνικό μας καύσιμο, ο λιγνίτης, κατέστη πανάκριβο στην ηλεκτροπαραγωγή λόγω των Ευρωπαϊκών «πράσινων φόρων» και της μειοδοτικής πολιτικής όλων των ως τα τώρα -κατά δήλωση ελληνικών- κυβερνήσεων! Αν δεν υπήρχε αυτός ο φόρος, ή αν -στο ζήτημα των στερεών καυσίμων- είχαμε ακολουθήσει μια άλλη πολιτική, ανάλογη της Πολωνίας ή και της Γερμανίας, τότε αλλιώς θα ήταν τα πράγματα!

Δεν ρίχνει η ελεύθερη αγορά τις τιμές; Πώς, βεβαίως! Πρώτα όμως, πάντα στο όνομα της «απελευθέρωσης» και της «απαλλαγής από τις στρεβλώσεις του δημοσίου», θα απορρυθμίσει και στρεβλώσει τα εθνικά μοντέλα παραγωγής και διάθεσης ηλεκτρισμού, ενώ στο όνομα της περιβαλλοντικής προστασίας και της «πράσινης ανάπτυξης», θα τους αφαιρέσει κάθε ίχνος επιστημονικού ορθολογισμού… προκειμένου να τα καταστήσει «θελκτικά» και κερδοφόρα για τους «παίκτες/επενδυτές»! Ύστερα, κι αφού στείλει το λογαριασμό στους ταλαίπωρους… αρχίζει ο «ανταγωνισμός»(;!) των επιμέρους εκπτώσεων! Επειδή όμως κι αυτό δεν απαλλάσσει τους «επενδυτές» από ρίσκα, παρέχεται πλέον στους παρόχους η δυνατότητα της κατά το δοκούν «αναπροσαρμογής των τιμολογίων», αλλά …με «διαφάνεια»!

Μα δεν μας έλεγαν ότι «ο αέρας και ο ήλιος δίνουν δωρεάν ρεύμα»; θα έλεγε κάποιος που πίστεψε τα παραμύθια που διέδιδαν, όχι μόνο η ΕΛΕΤΑΕΝ στα «ενημερωτικά» της φυλλάδια, αλλά τα «έγκριτα» ΜΜΕ και οι «ειδικοί» που προβάλλουν! …Μάλλον μας έλεγαν ψέματα…

Όλο και περισσότερο διαφαίνεται πως η νέα κανονικότητα που οικοδομείται, οριοθετείται από δύο κατηγορίες πολιτών: τους “στρατηγικούς” κακοπληρωτές, που δεν θα έχουν ρεύμα, και συνθέτουν το καινοφανές πανευρωπαϊκό πρόβλημα της ενεργειακής ένδειας και της καινούργιας κοινωνικής εξαθλίωσης από τη μία, και τους στρατηγικά καλοπληρωμένους επιχειρηματίες και πολιτικούς των ελεύθερα επιδοτούμενων αγορών από την άλλη!

Τέλος, πρέπει να κατανοήσουμε πως στον νεοφεουδαρχικό σύστημα των «ελεύθερων αγορών» τα πάλαι ποτέ δημόσια κοινωνικά αγαθά, όπως το ηλεκτρικό ρεύμα, είναι τώρα χρηματιστηριακά εμπορεύματα! Τα χρηματιστηριακά αυτά εμπορεύματα δεν διατίθενται πλέον, υπό την ευθύνη του κράτους, από τις πάλαι ποτέ ΔΗΜΟΣΙΕΣ Επιχειρήσεις και Οργανισμούς, σε «δικαιούχους» έναντι της «εφθηνοτέρας δυνατής τιμής». Η ευθύνη της εκάστοτε Κυβέρνησης περιορίζεται στο «να ζητάει ευθύνες» από την αγορά! Αλλά, και χωρίς να την κακοκαρδίζει! Άλλωστε η ανάπτυξη «επιβάλλει την προσέλκυση επενδυτών»… Τα πάλαι ποτέ δημόσια κοινωνικά αγαθά, ως εμπορεύματα πλέον, διατίθενται από Ανώνυμες Εταιρείες που λογοδοτούν σε μετόχους και διεθνείς κερδοσκόπους! Που υπόκεινται σε έλεγχο, όχι από το κράτος, αλλά από «Ανεξάρτητες Αρχές», όπως η ΡΑΕ! Αρχές που συντονίζονται από την ΕΕ, που λογοδοτούν οπουδήποτε αλλού εκτός από τις εκλεγμένες Εθνικές Κυβερνήσεις και τα Εθνικά Κοινοβούλια! Ακόμα, οι περισσότεροι από τους ως άνω εμπλεκόμενους πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες είτε χαίρουν ασυλίας, είτε πέφτουν στα μαλακά, όπως έδειξε η σχετικά πρόσφατη πείρα από τις απάτες «επενδυτών» που «αντιμετώπισε» η δικαιοσύνη στα πρώτα βήματα της απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας.

Απέναντι σε αυτές τις αυτοκρατορικού τύπου (ευρω)δομές οι πολίτες/υπήκοοι εξαναγκάζονται να πειθαρχούν αδιαμαρτύρητα, τόσο στο αυθαίρετο «μονοπώλιο της νόμιμης βίας» του νεοφιλελεύθερου κράτους, όσο και στην ΕΕ και τους λοιπούς υπερεθνικούς μηχανισμούς που συνθέτουν την παγκοσμιοποίηση των «αγορών». Υποχρεώνονται να φροντίζουν για την απρόσκοπτη λειτουργία τους και την μακροημέρευση των αυλικών τους! Πρέπει, επιπλέον, να επιδεικνύουν «ατομική ευθύνη», ώστε να μην καταναλώνουν ενέργεια όταν αδυνατούν να την προσφέρουν οι «επενδυτές» και το κράτος τους, ή να μην αρρωσταίνουν και οδηγούν το σύστημα υγείας στα όλο και περισσότερο συρρικνούμενα όριά του! Αυτό τουλάχιστον θέλουν να πιστεύουμε…

Φυσικά, η υπόθεση της «ατομικής ευθύνης» δεν τελειώνει εδώ, ούτε ορίζεται από τα δικά τους συμφέροντα:

Οι πρόσφατες καταστρεπτικές πυρκαγιές επανάφεραν στην επιφάνεια την «κλιματική αλλαγή» και δη με τους χυδαίους όρους της φτηνής εργαλειοποίησης. Ρωτάμε λοιπόν τους αγοραίους περιβαλλοντολόγους: Αλήθεια, σε πόσους τόνους CO2 και λοιπών ρύπων αντιστοιχούν οι καταστροφές από τις πρόσφατες πυρκαγιές; Σε πόσες ανεμογεννήτριες, οι καμένες βουνοκορφές και τα δάση; Τα καμένα σπίτια, τα κατεστραμμένα χωράφια, τα αποκαΐδια των επιχειρήσεων; Οι ρημαγμένες ζωές των πολλών, τι κίνητρα, τι επιδοτήσεις χρειάζονται για να μετατραπούν σε «αναπτυξιακές ευκαιρίες» για τους «λίγους και ικανούς», τους «άριστους»; Πώς εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί η αξία της γης από την κινητικότητα και τις σχετικές αγοραπωλησίες; Πόσο θα διευκολυνθούν τα επενδυτικά σχέδια των αγορών από τη βίαιη φτωχοποίηση των πυρόπληκτων; Στις αναδασώσεις θα συμπεριλαμβάνεται και εγκατάσταση ΑΠΕ;

Μήπως ήρθε η ώρα να απαλλάξουμε τη χώρα μας από τα δεσμά της; Και πως συνδέεται η συγκεκριμένη αυτή κοινωνική ανάγκη με ό,τι ονομάζουμε προσωπική ευθύνη ενός εκάστου;

Ο Γιώργος Γεωργής είναι μέλος του ΕΣΣ του ΕΠΑΜ και Γραμματέας του Συλλόγου Επιστημονικού Προσωπικού ΔΕΗ/ΚΗΕ.