Το «εργαστήριο BRICS» έχει ένα ασταμάτητο, διαρκώς προσαρμοζόμενο δημιουργικό πνεύμα. Νικάει πάντοτε την άνοια των Δασμών.

του Pepe Escobar*
μετάφραση Φλώρα Παπαδέδε

Strategic Culture Foundation, 31/07/2025

Η τέταρτη σύνοδος της ολομέλειας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας έχει προγραμματιστεί από το Πολιτικό Γραφείο για τον Οκτώβριο (δεν έχουν ανακοινωθεί ακριβή στοιχεία, πιθανώς τέσσερις ημέρες κατά το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου). Τότε το Πεκίνο θα συζητήσει τις γραμμές του επόμενου πενταετούς σχεδίου του. Στην ολομέλεια αναμένεται να παραστούν πάνω από 370 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής, της κομματικής ελίτ.

Γιατί είναι τόσο κρίσιμη; Επειδή η Κίνα είναι αδιαμφισβήτητα ο κορυφαίος στόχος, μαζί με τα κορυφαία μέλη των BRICS, του νέου παγκόσμιου «νόμου» που επινόησε η Αυτοκρατορία του Χάους: Δασμολογώ, Άρα Υπάρχω. Έτσι, το επόμενο πενταετές σχέδιο θα πρέπει να λάβει υπόψη όλες τις διαστάσεις που προκύπτουν από τον νέο «νόμο».

Η ολομέλεια θα πραγματοποιηθεί λίγες εβδομάδες αφότου το Πεκίνο διοργανώνει μια μεγάλη παρέλαση για να γιορτάσει το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν είναι ένας από τους τιμώμενους καλεσμένους του. Σι.

Επιπλέον, η ολομέλεια θα πραγματοποιηθεί ακριβώς πριν από την ετήσια σύνοδο κορυφής της APEC (Οικονομική Συνεργασία Ασίας-Ειρηνικού)[1], που ξεκινά στις 31 Οκτωβρίου στη Σεούλ. Αυτή η σύνοδος κορυφής προσφέρει μια ευκαιρία για μια άμεση, πρόσωπο με πρόσωπο συνάντηση Τραμπ-Σι -την οποία ο Διευθυντής του Τσίρκου, παρά τη στάση και τις παλινωδίες του, επιδιώκει ενεργά.

Η ολομέλεια θα πρέπει να ζυγίσει προσεκτικά πώς ο de facto εμπορικός, τεχνολογικός και γεωπολιτικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας θα γίνει ακόμα πιο έντονος. Όσο κι αν το Made in China 2025[2] αποδείχθηκε μια εκπληκτική επιτυχία – παρά τη μέγιστη πίεση από την πρώτη κυβέρνηση Τραμπ – οι νέες κινεζικές τεχνολογικές αποφάσεις που θα ληφθούν το 2025 θα καθορίσουν τον οδικό χάρτη για τα πάντα, από την Τεχνητή Νοημοσύνη έως την κβαντική υπολογιστική, τη βιοτεχνολογία και την ελεγχόμενη πυρηνική σύντηξη.

Χαίρομαι τόσο πολύ που είμαι ο λακές σου

Όλα όσα έχουν σημασία για το εμπόριο και την τεχνολογία θα αποφασιστούν μεταξύ των δύο οικονομικών υπερδυνάμεων. Είναι σαφές πλέον ότι ένας πιθανός τρίτος παράγοντας, η ΕΕ, έχει απλώς διαπράξει κατά συρροή αυτοκτονία.

Ας ξεκινήσουμε με τη σύνοδο κορυφής Κίνας-ΕΕ στις 24 Ιουλίου – η οποία περιελάμβανε, μεταξύ άλλων περιποιήσεων, το πρωτόκολλο του Πεκίνου να καταδέχεται να στείλει μόνο ένα ταπεινό τουριστικό λεωφορείο για να υποδεχτεί την ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία και τον Σι Τζινπίνγκ πρακτικά να τερματίζει πρόωρα τη σύνοδο κορυφής με ένα μήνυμα που ερμηνεύτηκε ευρέως στον Παγκόσμιο Νότο ως «δεν χάνουμε άλλο χρόνο μαζί σας, κλόουν».

Αυτό ακριβώς ήθελε ο Διευθυντής του Τσίρκου.

Έπειτα, ακολούθησε η συνάντηση ΕΕ-ΗΠΑ – η οποία σφράγισε, με θεαματικό τρόπο, την ήδη επιταχυνόμενη φάση του Αιώνα Ταπείνωσης της Ευρώπης.

Ξεκίνησε με τον Τραμπ να διαγράφει de facto τη Ρωσία από το ενεργειακό μέλλον της ΕΕ. Οι Βρυξέλλες έχουν αναγκαστεί –με μαφιόζικου τύπου «προσφορά που δεν μπορείς να αρνηθείς»- να αγοράζουν 250 δισεκατομμύρια δολάρια υπερτιμημένης αμερικανικής ενέργειας ετησίως, για τα επόμενα 3 χρόνια. Και να τους επιβληθούν δασμοί 15%.  Και να τους αρέσει κιόλας.

Έτσι, η καταστροφή του Nord Stream 2 -μια επιχείρηση που πραγματοποιήθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση μηχανικής υπογραφής στην Ουάσινγκτον- είχε έναν σαφή ιμπεριαλιστικό σκοπό εξαρχής.

Επιπλέον, η ΕΕ πρέπει να πληρώσει για τον – ήδη χαμένο – πόλεμό της στην Ουκρανία αγοράζοντας απεριόριστες ποσότητες υπερτιμημένων αμερικανικών όπλων που ανέρχονται σε 5% του ΑΕΠ. Αυτό ακριβώς επέβαλε ο Τραμπ στο ΝΑΤΟ να επιβάλει στην ΕΕ. Ακολουθήστε τα ίχνη του χρήματος.

Ωστόσο, όποια και αν είναι η «συμφωνία» που διαφημίζει με πληθώρα υπερθετικών σχολίων ο Διευθυντής του Τσίρκου, οι αριθμοί δεν βγαίνουν.

Η ΕΕ δαπάνησε το υπέρογκο ποσό των 375 δισεκατομμυρίων ευρώ για ενέργεια το 2024, εκ των οποίων μόνο τα 76 δισεκατομμύρια ευρώ καταβλήθηκαν στις ΗΠΑ.

Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ θα πρέπει να αγοράσει τρεις φορές περισσότερη ενέργεια από τις ΗΠΑ τα επόμενα τρία χρόνια. Και μόνο Αμερικάνικο LNG. Όχι από τη Νορβηγία, η οποία πουλάει φθηνότερο φυσικό αέριο μέσω αγωγών.

Αψηφώντας την πραγματικότητα – και προφανώς χωρίς να ελεγχθεί από τα πειθήνια ευρωπαϊκά κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης – η τοξική Μέδουσα στις Βρυξέλλες διακηρύσσει ότι το αμερικανικό LNG είναι φθηνότερο από το ρωσικό φυσικό αέριο μέσω αγωγών.

Η Μόσχα δεν ιδρώνει καθόλου – επειδή οι κύριοι πελάτες της βρίσκονται σε όλη την Ευρασία. Όσο για τους Αμερικανούς, δεν θα εκτρέψουν όλες τις εξαγωγές τους στην ΕΕ – καθώς τα ευρωπαϊκά διυλιστήρια μπορούν να χειριστούν μόνο μια περιορισμένη παροχή αμερικανικού σχιστολιθικού πετρελαίου. Επιπλέον, δεν υπάρχει τρόπος οι Ευρωκράτες να αναγκάσουν τις ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες να αγοράσουν αμερικανικό.

Για να στρογγυλέψουν λοιπόν τους αριθμούς τους, θα πρέπει να αγοράσουν από κάπου αλλού. Μπορεί από τη Νορβηγία – ακόμη και τη Ρωσία, εάν οι Ρώσοι δείξουν κάποιο ενδιαφέρον.

Το μόνο που πραγματικά είχε σημασία ήταν να κλειδώσει η Ευρώπη ως ένας τεράστιος αγοραστής αμερικανικής ενέργειας και να αναγκαστεί να επενδύσει σε αμερικανικές υποδομές και στο βιομηχανικό-στρατιωτικό σύμπλεγμα.

Και αυτό δείχνει τον μόνο τρόπο για να «ξεφύγει» κανείς από την άνοια των δασμών: όταν αντιμετωπίζεις μια «προσφορά που δεν μπορείς να αρνηθείς», δεν την αρνείσαι. Την δέχεσαι, σου αρέσει και προσφέρεις κάθε είδους επενδύσεις στις ΗΠΑ. Οι αρχαίες αυτοκρατορίες συνήθιζαν να αναγκάζουν τους «εταίρους» τους να πληρώνουν φόρο υποτέλειας. Καλώς ήρθατε στην εκδοχή του 21ου αιώνα.

Άλλωστε, τι έχει να χρησιμοποιήσει η Ευρώπη ως μοχλό πίεσης; Τίποτα. Καμία ευρωπαϊκή εταιρεία δεν βρίσκεται στην παγκόσμια λίστα με τις δέκα κορυφαίες εταιρείες τεχνολογίας. Ούτε καν μια ευρωπαϊκή μηχανή αναζήτησης, ούτε ένα παγκοσμίως επιτυχημένο smartphone, ούτε ένα λειτουργικό σύστημα, ούτε μια πλατφόρμα streaming, ούτε μια υποδομή cloud. Για να μην αναφέρουμε ότι δεν διαθέτει κανένα κορυφαίο παραγωγό ημιαγωγών. Και μόνο ένας [ευρωπαϊκός] κατασκευαστής αυτοκινήτων[3] βρίσκεται ανάμεσα στις δέκα κορυφαίες εταιρείες στον κόσμο.

Επιβιβαστείτε όλοι στον «κατευθυνόμενο αυτοσχεδιασμό»

Αν οι καρχαρίες των ΗΠΑ δεν έδωσαν κυριολεκτικά τίποτα στα τρωκτικά της ΕΕ, η αλεπού Κίνα ήταν αρκετά καλοπροαίρετη ώστε να δώσει έστω και λίγο από κάτι: ένα μπλα μπλα μπλα περί κλιματικής αλλαγής.

Το τελικό αποτέλεσμα – να το βλέπει όλος ο κόσμος: η ΕΕ ως ένας αξιολύπητος παίκτης που διαθέτει λιγότερο από μηδενική στρατηγική αυτονομία στην παγκόσμια σκακιέρα. Αγνοείται εντελώς στους Αιώνιους Πολέμους της Αυτοκρατορίας – από την Ουκρανία μέχρι τη Δυτική Ασία. Και κάνει κήρυγμα στο Πεκίνο –μέσα στο Πεκίνο– τη στιγμή που εξαρτάται πλήρως από τις κινεζικές πρώτες ύλες, τον βιομηχανικό εξοπλισμό και τις πολύπλοκες αλυσίδες εφοδιασμού για πράσινη και ψηφιακή τεχνολογία.

Η Γιουέν Γιουέν Ανγκ, από τη Σιγκαπούρη, είναι καθηγήτρια πολιτικής οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς στη Βαλτιμόρη. Ίσως πρέπει να ακολουθεί τα – αυστηρά – όρια του αμερικανικού ακαδημαϊκού χώρου, ο οποίος είναι εξ ορισμού υπέρ του εξαιρετισμού. Αλλά τουλάχιστον είναι ικανή να προσφέρει κάποιες πολύτιμες γνώσεις.

Για παράδειγμα: «Όλοι υποφέρουμε από έλλειμα προσοχής. Συνηθίζαμε να διαβάζουμε βιβλία, μετά άρθρα, μετά δοκίμια, μετά ιστολόγια και τώρα αυτό έχει μειωθεί σε tweets των 280 χαρακτήρων. Οπότε μπορείτε να φανταστείτε τι είδους μηνύματα χωράνε σε αυτόν τον μικρό χώρο. Πρέπει να είναι απλοϊκά».

Αυτό πάει στην ουσία του τρόπου με τον οποίο ο Διευθυντής του Τσίρκου διεξάγει την εξωτερική του πολιτική: κυβερνά μέσω ενός σωρού ανόητων ποστ.

Η Γιουέν Γιουέν αγγίζει πιο σοβαρά θέματα όταν σχολιάζει πώς η Κίνα «θέλει να αποσύρει ένα παλιό οικονομικό μοντέλο που εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές χαμηλού κόστους, τις κατασκευές και τα ακίνητα. Θέλει ανάπτυξη υψηλής τεχνολογίας και καινοτομίας».

Αυτό ακριβώς θα συζητηθεί στην καρδιά της ολομέλειας τον Οκτώβριο στο Πεκίνο.

Η Γιουέν Γιουέν σημειώνει επίσης πώς «τις δεκαετίες του 1980 και του 1990», η Κίνα μπορούσε «να μιμηθεί το ύστερο μοντέλο εκβιομηχάνισης στην Ανατολική Ασία. Σήμερα, δεν υπάρχουν πολλά πρότυπα. Η ίδια η Κίνα έχει γίνει πρωτοπόρος και άλλες χώρες τη βλέπουν ως πρότυπο».

Εξ ου και η ιδέα της για «κατευθυνόμενο αυτοσχεδιασμό» – που διεξάγεται από την ηγεσία του Πεκίνου. Γνωρίζουν τον επιθυμητό τελικό προορισμό, αλλά πρέπει να δοκιμάσουν όλες τις πιθανές διαδρομές. Το ίδιο, παρεμπιπτόντως, ισχύει και για τις χώρες BRICS – μέσω αυτού που όρισα ως «εργαστήριο BRICS», όπου δοκιμάζονται κάθε είδους μοντέλα. Αυτό που έχει σημασία, πάνω απ’ όλα, είναι ένα αδιάκοπο, διαρκώς προσαρμοζόμενο δημιουργικό πνεύμα.

Νικάει πάντοτε την άνοια των δασμών.

Διευκρινιστικές υποσημειώσεις της μεταφράστριας:

[1] Η APEC, ή αλλιώς Οικονομική Συνεργασία Ασίας-Ειρηνικού, είναι ένας διεθνής οργανισμός που ιδρύθηκε το 1989 για να προωθήσει την οικονομική συνεργασία στην περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού. Αποτελείται από 21 μέλη: Αυστραλία, Μπρουνέι, Καναδάς, Χιλή, Κίνα, Χονγκ Κονγκ, Ινδονησία, Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Μαλαισία, Μεξικό, Νέα Ζηλανδία, Παπούα Νέα Γουινέα, Περού, Φιλιππίνες, Ρωσία, Σιγκαπούρη, Ταϊβάν, Ταϊλάνδη, Ηνωμένες Πολιτείες και Βιετνάμ.

[2] Το «Made in China 2025» αποτελεί την κινεζική βιομηχανική πολιτική που ξεκίνησε το 2015 με στόχο να μετατρέψει τη χώρα σε παγκόσμιο ηγέτη στην παραγωγή υψηλής τεχνολογίας. Στόχος της είναι η αναβάθμιση των παραγωγικών δυνατοτήτων της Κίνας, η μείωση της εξάρτησης από τις ξένες τεχνολογίες και η προώθηση της καινοτομίας σε βασικούς τομείς όπως η ρομποτική, οι ημιαγωγοί και τα νέα ενεργειακά οχήματα.

[3] Volkswagen

* Ο Pepe Escobar είναι αρθρογράφος στο The Cradle, αρχισυντάκτης στους Asia Times και ανεξάρτητος γεωπολιτικός αναλυτής που επικεντρώνεται στην Ευρασία. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 ζει και εργάζεται ως ξένος ανταποκριτής στο Λονδίνο, το Παρίσι, το Μιλάνο, το Λος Άντζελες, τη Σιγκαπούρη και την Μπανγκόκ. Είναι συγγραφέας αμέτρητων βιβλίων. Το τελευταίο του είναι το Raging Twenties.

Πηγή: strategic-culture.su