του Σπύρου Στάλια
Οικονομολόγου PhD

Προοίμιο

Πρώτα μια θεμελιώδης υπόθεση εργασίας. Η οικονομία καθορίζει, ως βαθύ ρεύμα, την πορεία του πολιτισμού μιας κοινωνίας, ενός κράτους, ενός έθνους και εμφανίζεται στην επιφάνεια με διάφορους κυματισμούς που είναι θρησκείες, ιδέες, ιδεολογίες, αξίες, εμμονές, κόμματα, επιστημονικά σωστό ή λάθος κτλ. Όποιος ελέγχει το κυρίαρχο ρεύμα φυσικά επικρατεί.

Ο Σύριζα έχασε γιατί επι 4 χρόνια 2016-2019 με θρησκευτική ευλάβεια εκτέλεσε τις μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας, επιτυγχάνοντας διαρκή περισσεύματα, πράγμα που καμία άλλη Κυβέρνηση στα χρόνια των Μνημονίων δεν πέτυχε. Ό,τι ήταν το ζητούμενο απο την Τρόικα το πέτυχε.

Ενώ ο Σύριζα ασκούσε για μια τετραετία αυτή τη βάρβαρη  νεοφιλελεύθερη πολιτική, παίρνοντας εύσημα από τους πολιτικούς της ευρωζώνης και φυσικά από τους τραπεζίτες, ταυτόχρονα τραυμάτιζε ανεπανόρθωτα την μεσαία τάξη. Την  υπερχρέωσε. Εδώ είχαμε έλλειψη οικονομικής γνώσης, ανεπίτρεπτο για αριστερό κόμμα. Άρα όταν έπραττε, ή το πίστευε ή δεν είχε ιδέα τι έκανε ή ήταν κόμμα ασχέτων. Αυτό πληρώθηκε. Όπως ήταν φυσικό ο Σύριζα έχασε τις εκλογές του 2019 αλλά και τις πρόσφατες. Τις τελευταίες τις έχασε γιατί ακόμα δεν είχε καταλάβει τι είχε κάνει όταν κυβερνούσε.

Ας πάμε όμως από την αρχή.

Τι προηγήθηκε;

Το 2010 επιβλήθηκε και εφαρμόστηκε στη χώρα μας το πρώτο Μνημόνιο, λόγω πτώχευσης της χώρας. Στόχος του ήταν η αντιμετώπιση του ‘διπλού ελλείμματος’, το οποίο όμως είχε δημιουργηθεί σε χρόνο ντετέ, με την είσοδο της χώρας στο ευρώ στο πρώτο δευτερόλεπτο της 1ης Ιανουαρίου του 2002, με την συντριπτική αφελή συναίνεση του Ελληνικού Λαού. Το ‘διπλό έλλειμμα’ όμως, ωρίμασε και κατέστη πρόβλημα το 2010 και μας έπεσε στο κεφάλι και είμαστε ακόμα σε αφασία.

‘Διπλό έλλειμμα’ σημαίνει ότι ο δημόσιος τομέας αλλά και ο εξωτερικός τομέας (εισαγωγές/εξαγωγές) έχουν ελλείμματα. Ο δημόσιος τομέας έχει ελλείμματα, όταν οι δαπάνες του είναι μεγαλύτερες από τα ποικίλα φορολογικά και μη έσοδα του. Άρα δανειζόταν για να χρηματοδοτήσει τα ελλείμματα και συνεπώς χρωστούσε. Ο εξωτερικός τομέας έχει ελλείμματα, όταν οι εισαγωγές  είναι μεγαλύτερες από τις εξαγωγές. Άρα δανειζότανε για να χρηματοδοτήσει τις εισαγωγές και συνεπώς χρωστούσε.

Θα μπορούσε κάποιος ευλόγως να ισχυριστεί, ότι η Ελλάδα από το 1945 έως το 2002, αναπτύχθηκε έχοντας ‘διπλό έλλειμμα’, δηλαδή και έλλειμμα στο δημόσιο τομέα και στον εξωτερικό τομέα. Κατά συνέπεια, κάτι που δεν δημιούργησε πρόβλημα στην ελληνική οικονομία για 65 ολόκληρα χρόνια (1945-2010), πως έγινε πρόβλημα το 2010;

Ακριβώς για τον ίδιο λόγο που έγινε πρόβλημα το 1828, 1843, 1893 και 1932. Τι κοινό έχουν όλα αυτά τα χρόνια με το 2010; Σε όλα αυτές τις περιόδους είχαμε ξένο νόμισμα. Το 1828, 1843, 1893 και 1932 είχαμε ως νόμισμα τον χρυσό και το 2010 το ευρώ, με τις ίδιες ιδιότητες που έχει ο χρυσός και ίσως πιο αυστηρές. Τι σημαίνουν τα παραπάνω; Σημαίνουν ότι η  χώρα ούτε χρυσό παρήγαγε τότε, και με βάση αυτόν να εξέδιδε το νόμισμά της, αλλά ούτε ευρώ μπορούσε να εκδώσει το 2010, αφού αυτό το εξέδιδε και εκδίδει η ΕΚΤ.

Αμφότερα τα βρίσκεις ή από δανεισμό ή από εξαγωγές. Αν οι εξαγωγές δεν είναι αρκετές να καλύπτουν τις εισαγωγές και τα ελλείμματα του δημόσιου τομέα, τότε το ‘διπλό ελλειμμα’ οδηγεί την χώρα σε πτώχευση.  Ακριβώς αυτό συνέβη στη χώρα το 2010. Οι ‘σοφές αγορές’ έκριναν ότι η Ελλάδα ήταν ανίκανη να τιμήσει τα χρέη της και την πτώχευσαν. Σωστά!

Αλλά πως αυτό δεν ήταν πρόβλημα για 65 ολόκληρα χρόνια, και μάλιστα με αυτό το πρόβλημα από το 1945 συνεχώς, η Ελλάδα αναπτυσσόταν με ρυθμούς έως και 7% ετησίως;

Ας αρχίσουμε από το τέλος. Όταν η χώρα, με την θέληση της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαού, ασχέτου πολιτικής προελεύσεως, συνειδητής ή εκ καταγωγής ή έτσι μου αρέσει, αποφάσισε να υιοθετήσει ως νόμισμά του, ένα ξένο νόμισμα, το ευρώ, το συνολικό χρέος της χώρας ήταν 100% περίπου του ΑΕΠ αλλά με μία σημαντική διαφορά.

Από αυτό, μόνο το 25% του ΑΕΠ ήταν σε ξένο νόμισμα (σε δολάρια ΗΠΑ) ενώ το 75% σε ελληνικές δραχμές. Με άλλα λόγια, η χώρα δεν είχε κανένα πρόβλημα διπλού ελλείμματος, αφού με άνεση μπορούσε να αποπληρώνει τους τόκους σε δολάρια, ενώ το υπόλοιπο χρέος ήταν σε νόμισμα που η χώρα εξέδιδε, την δραχμή,  και συνεπώς ήταν αδιανόητο να μην τιμηθεί. Επι της ουσίας, το χρέος σε ημεδαπό νόμισμα συνιστά εθνική αποταμίευση και κακώς λέγεται χρέος.

Νόμος: Χώρα που εκδίδει χρέη στο νόμισμα της ποτέ δεν πτωχεύει και πάντα τα τιμά.

Η χώρα, από το 1945 ακολουθούσε μια πάγια πολιτική οικονομικής ανάπτυξης. Ελλειμματική πολιτική δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, κατά περιόδους, που κάλυπταν με άνεση τα περισσεύματα των ξένων εμπορικών εταίρων μας του ισοζυγίου πληρωμών. Η περίοδος από το 1945 έως το 2002 ήταν, από την άποψη της οικονομικής ανάπτυξης,  η καλύτερη από της συστάσεως του Ελληνικού Κράτους. Η χώρα όριζε τα επιτόκια της και δεν ήταν υποχείριο στις ορέξεις κάποιου άπληστου τραπεζίτη. Η χώρα ήταν κυρίαρχη.

Θα μπορούσε να είχε καλύτερα τα αποτελέσματα; Βεβαίως ναι, αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία.

Όταν η χώρα λοιπόν μπήκε στο ευρώ, με κανένα αποδεκτό οικονομικό επιχείρημα, αλλά με την ευχή ‘παμε κι όπου μας βγάλει’ (όπως προσφάτως το τρένο της Λάρισας), πήγε πίσω στο 1932, την εποχή Βενιζέλου, και ακόμα πιο πίσω στον 19ο αιώνα του Τρικούπη, του Όθωνα, του Καποδίστρια.

Δεν πέρασε από το μυαλό κανενός, ότι μπροστά μας θα έχουμε πρόβλημα  χρηματοδότησης της Οικονομίας όπως οι προαναφερθέντες που δεν είχαν όμως τότε και άλλη επιλογή, πλην Βενιζέλου (μια άλλη ωραία ιστορία προσεχώς).

Αλλά το πιο σοβαρό λάθος ήταν, ότι ενώ μπήκαμε στο ευρώ, ακολουθήσαμε την ίδια πολιτική ελλειμμάτων, λες και το ευρώ ήταν δραχμή. Βέβαια μας δάνειζαν με πολύ χαμηλά επιτόκια λόγω ευρώ, αλλά η Ελλάδα δεν είχε γίνει Γερμανία,  για να έχει την ίδια πιστοληπτική δυνατότητα της Γερμανίας. Αυτή ήταν μια άλλη αθλιότητα του Ευρωπαϊκού Τραπεζικού Συστήματος.

Το να πτωχεύσουμε  λοιπόν, ήταν θέμα χρόνου πια, ασχέτως αν η κρίση του 2008 επιτάχυνε τα πράγματα και πτωχεύσαμε το 2010.

Πτωχεύσαμε λοιπόν και ήρθε η θεραπεία ερήμην μας, αλλά την αποδεχτήκαμε. Η καθεστηκυία τάξη της χώρας απεδείχθη ανεπαρκής, αγράμματη, ανεύθυνη, και ό,τι άλλο θέλετε.

Το πρόβλημα θεραπεύεται/εξαφανίζεται, σύμφωνα με την ‘συναίνεση’ των νεοφιλελεύθερων κέντρων Βρυξελλών,  Φρανκφούρτης  (ΕΚΤ) και  Ουάσιγκτον (ΔΝΤ), με μια μίξη οικονομικής πολιτικής, αυστηρής λιτότητας, δηλαδή ιδιωτικοποίηση του κράτους, και εσωτερικής υποτίμησης, δηλαδή μείωση του μοναδιαίου εργατικού κόστους.

Με την πολιτική αυτή υποτίθετο ότι το χρέος του κράτους θα καθίστατο βιώσιμο, δηλαδή τα χρέη θα πληρώνονταν κανονικά και  θα μειώνονταν σταθερά ως ποσοστό του ΑΕΠ. Ταυτόχρονα ο παραγωγικός τομέας της χώρας θα γινότανε ανταγωνιστικός, που σημαίνει ότι η χώρα θα αναπτυσσότανε μέσω των εξαγωγών, όπως ας πούμε η Γερμανία.

Συνοπτικά, η επίμονη προσπάθεια εφαρμογής αυτών των μέτρων υποτίθετο ότι δεν θα περιόριζε την οικονομική δραστηριότητα της χώρας ή θα μείωνε την απασχόληση, αλλά αντίθετα θα είχε θετική επίδραση στην ιδιωτική κατανάλωση, στις επενδύσεις και στην ανάπτυξη της χώρας, που θα σηματοδοτούσε την μείωση των φορολογικών βαρών και το κόστος δανεισμού του κράτους μελλοντικά.

Τέλος πάντων, όταν αναγγέλθηκε το πρόγραμμα και άρχισε η εφαρμογή του, μας διαβεβαίωναν ότι το 2012 η χώρα θα έβγαινε στις αγορές, και το μνημόνιο θα ήσαν μια κακή ανάμνηση.

Αλλά το 2015, μετά από πέντε χρόνια εφαρμογής της λιτότητας, κανένας στόχος των μνημονίων, γιατί ενδιαμέσως ήλθε και δεύτερο, δεν είχε επιτευχθεί. Η χώρα βρέθηκε υπό καθεστώς παρατεταμένου αποπληθωρισμού, υψηλής ανεργίας, με μειωμένο ΑΕΠ και σε οικονομική και κοινωνική αστάθεια και με αυξημένο το ιδιωτικό και δημόσιο χρέος και με έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών. Τα μνημόνια ως σύλληψη και ως εφαρμογή απέτυχαν.

Ο ΣΥΡΙΖΑ στην Εξουσία

Στις εκλογές του 2015 ο λαός αποφάσισε να δώσει την εξουσία στο ΣΥΡΙΖΑ, που ευαγγελίστηκε μια άλλη πολιτική, που συμπυκνώθηκε στο Μανιφέστο της Θεσσαλονίκης που εξέφραζε τον τελική πολιτική μορφή του ΣΥΡΙΖΑ μετά από πολλά χρόνια διεργασιών, και ένα σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα προς άμεση εφαρμογή.

Αλλά το Μανιφέστο της Θεσσαλονίκης έπασχε εν τη γενέσει του. Ήταν εκτός του μακροοικονομικού περιβάλλοντος της ευρωζώνης. Διέφυγε από τους συντάκτες του κειμένου ότι η χώρα δεν μπορούσε να ασκήσει ανεξάρτητη δημοσιονομική και νομισματική (και άλλες ακόμα πολιτικές) και  υποσχόταν πράγματα που ήταν  αδύνατον να γίνουν εντός της ευρωζώνης. Δεν είχε καμία οικονομική βάση.

Οι οικονομολόγοι του ΣΥΡΙΖΑ, έβαλαν τον Α. Τσίπρα να υποσχεθεί πράγματα που ποτέ δεν θα μπορούσε να υλοποιήσει. Το κείμενο ήταν μια επιστημονική ντροπή.

Αλλά όταν πήρε την εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ, και αντελήφθη ότι τα πράγματα στην ευρωζώνη δεν ήταν όπως τα νόμιζε, πρώτα ξεκαθάρισε ότι το χρέος είναι νόμιμο και ότι θα αποπληρωθεί κανονικά, και μετά εφάρμοσε τα μνημόνια με θρησκευτική ευλάβεια, αφού έφερε και ένα δικό του 3ο Μνημόνιο, που ψηφίστηκε πανηγυρικά από τα κόμματα του αποκαλούμενου ‘Δημοκρατικού Τόξου’, που μας δέσμευσε έως το 2060 σε πρωτογενή πλεονάσματα. Αυτό που λέγεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μας έβγαλε από τα Μνημόνια είναι ψευδές, μας έχωσε πιο βαθιά.

Η Θεωρία  της Τρόικας που υιοθέτησε ο ΣΥΡΙΖΑ

Η  μακροοικονομική εξίσωση ΑΕΠ Υ= C+Ι+G+(X-M), μας δίνει τις ex post δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν μέσα σε ένα χρόνο για την αγορά παραχθέντων προϊόντων και υπηρεσιών και απεικονίζεται ΑΕΠ Υ. Με άλλα λόγια η εξίσωση αυτή αποτυπώνει την συνολική ζήτηση (δαπάνη) της οικονομίας.

Όπου C είναι η καταναλωτική δαπάνη  των νοικοκυριών για αγαθά (αναλώσιμα ή διαρκή) και υπηρεσίες, ασχέτως αν παρήχθησαν στην αλλοδαπή ή στην ημεδαπή.

Όπου Ι είναι οι συνολικές ακαθάριστες επενδυτικές δαπάνες του ιδιωτικού τομέα που περιλαμβάνουν: α) τις δαπάνες για νέα εργοστάσια, κτίρια γραφείων και άλλων υπηρεσιών, δαπάνες για μηχανήματα και εργαλεία για την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών β) τις δαπάνες νοικοκυριών και εταιρειών για την κατασκευή σπιτιών, και γ) τις μεταβολές των αποθεμάτων των εμπορευμάτων των εταιρειών, που παρήχθησαν μεν, αλλά δεν πουλήθηκαν ακόμα.

Όπου G είναι οι συνολικές δαπάνες του δημόσιου τομέα σε όλα τα επίπεδα (δήμοι, νομαρχίες, νοσοκομεία κτλ) για την αγορά νέων παραχθέντων εμπορευμάτων και υπηρεσιών καταναλωτικών και επενδυτικών.

Τέλος όπου (X-M) είναι η διαφορά μεταξύ των εξαγωγών της χώρας (Χ) και των εισαγωγών της χώρας (Μ), συμπεριλαμβανομένης και της ροής κεφαλαίων.

Το  ΑΕΠ Υ μπορούμε να τo εκλάβουμε και ως το συνολικό εισόδημα των παραγόντων της παραγωγής, που δηλώνει ότι το εισόδημα χρησιμοποιήθηκε για κατανάλωση C, για αποταμίευση S και για την πληρωμή των φόρων Τ προς το κράτος.

Κατά συνέπεια C+S+Τ= ΑΕΠ Υ= C+I+G+ (X-M) και αναδιατάσσοντας τους όρους της παράστασης θα έχουμε Ι+G+X=S+T+M που είναι μια από τις πλέον θεμελιώδης εξισώσεις της Μακροοικονομίας.

Το αριστερό μέρος της εξίσωσης (I+G+X) είναι αυτό που εισάγει νέα ζήτηση στην οικονομία ή νέα δαπάνη, ενώ το δεξιό μέρος αποτελεί διαρροή της ζήτησης από την οικονομία. Το αριστερό μέρος της εξίσωσης, μέσω των διακυμάνσεων της δαπάνης, που δημιουργεί το ΑΕΠ, είναι η αιτία που επανακαθορίζει τα μεγέθη του δεξιού μέρους της εξίσωσης και αποκαθιστά την ισότητα των δύο μερών.

Με άλλα λόγια, αν υποθέσουμε ότι οι επενδυτικές δαπάνες (Ι) του ιδιωτικού τομέα αυξηθούν, ενώ οι δαπάνες (G) του δημοσίου τομέα μείνουν σταθερές, όπως και οι εξαγωγές (Χ), τότε η συνολική ζήτηση θα αυξηθεί και κατά συνέπεια το ΑΕΠ, ενώ θα μειωθεί η ανεργία. Αλλά αυξανομένου του ΑΕΠ θα αυξηθούν η κατανάλωση, οι φόροι του κράτους, οι αποταμιεύσεις και οι εισαγωγές. Η αύξηση του ΑΕΠ θα σταματήσει, από αυτή την αυτόνομη αύξηση της επενδυτικής δαπάνης, όταν οι πολλαπλασιαστικές επιδράσεις της  εξισωθούν με τις συνολικές  προσαρμογές της αποταμίευσης, των φόρων και των εισαγωγών στο νέο αυξημένο ΑΕΠ. Το ίδιο θα συμβεί αν αυξηθούν οι δαπάνες του κράτους ή οι εξαγωγές.

Κατά συνέπεια η εξίσωση Ι+G+X=S+Τ+Μ διαβάζεται από αριστερά προς τα δεξιά, με την έννοια ότι το δεξιό μέρος της εξίσωσης για να μεταβληθεί θα πρέπει πρώτα να ενεργοποιηθούν οι διαδικασίες δαπανών της αριστερής πλευράς της εξίσωσης. Με άλλα λόγια, αν η αριστερή πλευρά αυξηθεί θα αυξηθεί και η δεξιά πλευρά και αντιστρόφως. Η αιτιότητα είναι από αριστερά προς τα δεξιά. Η αριστερά πλευρά είναι το αίτιο και η δεξιά πλευρά το αιτιατό (το αποτέλεσμα).

Αναδιατάσσοντας τους όρους της παραπάνω εξίσωσης έχουμε  την παράσταση (T-G)+(S-I)+(M-X)=0 που ονομάζεται διακλαδικό ισοζύγιο της οικονομίας, το οποίο είναι εξ ορισμού ίσο με το μηδέν. Αυτό ισχύει εξ ορισμού. Απεικονίζει τις ροές του χρήματος μεταξύ των κλάδων της οικονομίας στην διάρκεια μιας περιόδου,  που είναι ο δημόσιος τομέας (T-G), o ιδιωτικός τομέας (S-I) και ο εξωτερικός τομέας, δηλαδή απεικονίζει τις εμπορικές σχέσεις με τους  εταίρους μας στο εξωτερικό (M-X).

  1. Ο όρος (Φόροι Τ- Δαπάνες G) μας δίνει το ισοζύγιο του δημόσιου τομέα. Aν Τ>G ο δημόσιος τομέας έχει πλεόνασμα και αν G>T τότε ο δημόσιος τομέας έχει ελλειμμα.
  2. O όρος (Αποταμιεύσεις S-Επενδύσεις I) μας δίνει το ισοζύγιο του ιδιωτικού τομέα. Αν S>I τότε ο ιδιωτικός τομέας έχει περίσσευμα, δηλαδή αποταμιεύει πιο πολλά από όσα δαπανά, και αν S<I τότε ο ιδιωτικός τομέας έχει έλλειμμα, δηλαδή δαπανά περισσότερα από όσα εισπράττει.
  3. Και τέλος ο όρος (Εισαγωγές Μ-Εξαγωγές Χ) μας δίνει το ισοζύγιο των συναλλαγών μας με τους ξένους εμπορικούς εταίρους μας. Αν Χ>Μ τότε οι ξένοι έχουν ελλειμμα και αν Χ<Μ τότε εμεις έχουμε έλλειμμα και οι ξένοι περίσσευμα.

Εφ’ όσον όμως η εξίσωση ισούται εξ ορισμού με το μηδέν, {(T-G)+(S-I)+(M-X)}=0, αποκλείεται και οι τρεις τομείς της οικονομίας να έχουν ταυτοχρόνως έλλειμμα ή περίσσευμα.

Αν ένας τομέας έχει περίσσευμα τότε κατ’ ανάγκη οι άλλοι δύο τομείς ή ο ένας θα έχει έλλειμμα. Παραδείγματα: αν (Χ-Μ)=0 και (S-I)=10 τότε κατ΄ ανάγκη ο δημόσιος τομέας θα έχει ελλειμμα (T-G)=-10. Αν (M-X)=20 και (T-G)=10 τότε ο ιδιωτικός τομέας κατ’ ανάγκη θα έχει έλλειμμα (S-I)=-30, δηλαδή θα χρωστάει στις τράπεζες 30 ν.μ.(ευρώ, δολάρια…).

Για να κατανοήσουμε τι σπασμένα πλήρωσε ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να κατανοήσουμε τι ακριβώς επέβαλαν τα μνημόνια να κάνουμε. Τα μνημόνια επέβαλαν να υλοποίηση η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ την εξίσωση (Χ-Μ)=(Τ-G)+(S-I) ή Χ=(Τ-G)+(S-I)+Μ

Με άλλα λόγια επέβαλαν, ο δημόσιος τομέας και ο ιδιωτικός τομέας να έχει πλεονάσματα τα οποία θα χρηματοδοτούντο από τα ελλείμματα των εμπορικών μας εταίρων αφού οι εξαγωγές μας θα ήσαν μεγαλύτερες από τις εισαγωγές μας. Με άλλα λόγια η Ελλάδα θα γινόταν Γερμανία, Κίνα, Νορβηγία ‘προσεχώς’. Αλλά ας δούμε όλα τα παραπάνω θεωρητικά αν επαληθεύονται στην πράξη.

Από την θεωρία στην πράξη.

Ο πίνακας 1 μας δίνει τα έσοδα και τις δαπάνες του δημόσιου τομέα στα χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ 2015-2019. Αν εξαιρέσουμε το 2015 όπου το έλλειμμα ήταν -10,3 δις ευρώ, όλα τα άλλα χρόνια 2016-2019, τα έσοδα του δημοσίου (φόροι), ήσαν μεγαλύτερα από τις δαπάνες του συμπεριλαμβανομένης της δαπάνης για την πληρωμή των τόκων. Όπως βλέπουμε από τον πίνακα 1, τελευταία γραμμή, το δημόσιο είχε διαρκή πλεονάσματα με αποτέλεσμα ένας σημαντικός παράγων της ζήτησης, οι κρατικές δαπάνες, να μειωθεί. Με άλλα λόγια την τετραετία 2015-2019 ο ελληνικός λαός φορολογήθηκε άγρια.

Ο πίνακας 2 μας δίνει την ροή των αποταμιεύσεων (S) και των δαπανών (I) του ιδιωτικού τομέα. Αν εξαιρέσουμε το 2015, όπου τα νοικοκυριά αποταμίευσαν 8,5 δις, τα χρόνια 2016-2019 οι αποταμιευτικές ροές των νοικοκυριών  μειώνονταν με αποτέλεσμα οι δαπάνες του ιδιωτικού τομέα να αυξηθούν και ο ιδιωτικός τομέας εξ ολοκλήρου να βρεθεί με ελλείμματα ή με νέα χρέη.

Ο πίνακας 3 μας δείχνει ότι ο στόχος των μνημονίων για να γίνει η χώρα εξαγωγική, απέτυχε παταγωδώς, παρά τον εξευτελισμό των μισθών και ημερομισθίων, και φυσικά και αυτό το χρεώθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ. Όλα τα χρόνια από το 2015-2019 το ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών ήταν ελλειμματικό για εμάς και πλεονασματικό για τους ξένους (βλέπε 3η σειρά) και γι’ αυτό έχει θετικό πρόσημο.

Ας τα δούμε τώρα όλα μαζί στον πίνακα 4.

Τι παρατηρούμε εδώ. Ας αρχίσουμε από το 2016. Το περίσσευμα του δημόσιου τομέα (Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης, έτσι επίσημα αποκαλείται) που ήταν 0,3 δις ευρώ, καθώς επίσης και το περίσσευμα του  εξωτερικού τομέα (για τους ξένους) που ήταν 2,2 δις ευρώ, καλύφθηκε, έως το τελευταίο ευρώ, από τα ελλείμματα του ιδιωτικού τομέα, που ανήλθαν σε 2,2 ευρώ. Δηλαδή (S-I=2,5)= (T-G=0,3)+(X-M=2,2). Το ιδιο παρατηρούμε και στα υπόλοιπα χρόνια έως το 2019.

Με άλλα λόγια, παρά την θρησκευτική ευλάβεια εφαρμογής των μνημονίων  που επέδειξε ο ΣΥΡΙΖΑ,  η προσπάθεια απέτυχε παταγωδώς. Ενώ η πολιτική που θα έπρεπε κανονικά να εκτελεστεί και επιτευχθεί ήταν Χ=(Τ-G)+(S-I)+Μ, στην πράξη εφαρμόστηκε η πολιτική Ι=(Τ-G)+S+(Μ-Χ) που κατακρεούργησε την μεσαία τάξη. Εγκληματική πολιτική και θνησιγενής εν τη γενέσει της. Ο ιδιωτικός τομέας πάντα επιθυμεί οι αποταμιεύσεις του να είναι μεγαλύτερες από τις δαπάνες του. Άλλη πολιτική δεν μπορεί να σταθεί ούτε βραχυχρονίως.

Με άλλα λόγια, ενώ η λιτότητα υποσχόταν ότι η χώρα θα γινόταν εξαγωγική και άρα οι εξαγωγές θα χρηματοδοτούσαν τα περισσεύματα και τις αποταμιεύσεις του Λαού, βρέθηκε ο ιδιωτικός τομέας να χρηματοδοτεί τους ξένους και τον δημόσιο τομέα, που με την σειρά του κατέβαλε τους τόκους στους ξένους.

Οι θυσίες του Ελληνικού Λαού, μειωμένες συντάξεις, μειωμένες αμοιβές εργασίας, μικρότερες δαπάνες του δημοσίου, τα κόκκινα δάνεια, η μετανάστευση, ανεργία, η πτώση της ποιότητας ζωής του λαού, έφεραν το λαό και τις επιχειρήσεις σε δεινή θέση.

Στην 5ετια του ΣΥΡΙΖΑ τσακίστηκε η μεσαία τάξη που το 2019 τον πλήρωσε με το ίδιο νόμισμα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε τόσο πολύ μεθύσει με την εξουσία, που η έπαρση του είχε φθάσει σε τέτοιο σημείο που τυφλώθηκε και περιφρόνησε τον Λαό. Στου Μαξίμου κατά τα άλλα τραγουδούσαν αντάρτικα.

Γιατί κέρδισε η ΝΔ

Τώρα, αν ο Κυριάκος έμεινε στην εξουσία πανηγυρικά, έμεινε, πέραν της ηλίθιας αντιπολίτευσης του ΣΥΡΙΖΑ και των άλλων, γιατί ο Κυριάκος δεν άσκησε πολιτική πλεονασμάτων, όπως καμιά κυβέρνηση στην ευρωζώνη, όχι γιατί δεν θέλανε, αλλά λόγω του κορωνοϊού.

Όλες οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης δημιούργησαν  ελλείμματα, δανείζονταν ελεύθερα λόγω της κατάστασης με την άδεια της ΕΚΤ.  Ήρθαν τα ζόρικα και κατάλαβαν στην ευρωζώνη ότι με ελεύθερη αγορά και πλεονάσματα θα έρθει καταστροφή. Επέτρεψαν ελλειμματικές πολιτικές και έτσι λίγο πολύ ο λαός ανακουφίστηκε και τον ξαναψήφισε. Στο γεγονός ότι το χρέος έφθασε τα 400 δις κανείς δεν έδωσε σημασία, πράγμα που δείχνει ότι ο λαός κινείται σε βραχυχρόνια όρια, πράγμα πολύ επικίνδυνο για το μέλλον μας.

Αλλά τώρα αρχίζουν τα δύσκολα. Ο Κυριάκος κατ’ ανάγκην θα πρέπει να ασκήσει πλεονασματική πολιτική, αφού η ευρωζώνη από το τέλος του 2023 κόβει τον εύκολο δανεισμό. Θα αρχίσουν τα όργανα να παίζουν πάλι γιατί, όπως είπαμε, το πλεόνασμα του δημόσιου τομέα είναι πάντα έλλειμμα του ιδιωτικού τομέα (χρέος), της οικογένειας, της μικρής επιχείρησης κτλ.

Κυριάκο προσοχή. Το πάθημα του Αλέξη να σου γίνει μάθημα.

Το παράδοξο

Και κάτι τελευταίο. Είχε δίκιο ο Κωνσταντίνος Καραμανλής που χαρακτήρισε την χώρα απέραντο φρενοκομείο. Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων θέλει το ευρώ, αγνοώντας την οικονομική ιστορία, αυτό που δεκατρία χρόνια ζει και χωρίς να μπορεί να αποδείξει την ορθότητα της επιθυμίας του.

Αλλά το ευρώ εκ κατασκευής είναι χυδαίο πολιτιστικά νόμισμα, αφού είναι συνδεδεμένο με το χρέος και την λιτότητα.

Η τρέλα λοιπόν εκδηλώνεται με την αντίφαση, ότι ναι μεν θέλουν το ευρώ αλλά όχι τις πολιτικές που εξασφαλίζουν το ευρώ. Μόλις ο ΣΥΡΙΖΑ εξασφάλισε το ευρώ, μέσω της πολιτικής της βάρβαρης λιτότητας, ο Λαός τον έδιωξε από την εξουσία, αλλά εξέλεξε κάποιον άλλον που θα ασκήσει πάλι την ίδια πολιτική.

Κάποιος είπε ότι η πολιτική σκέψη ανακαλύφθηκε στην Ελλάδα.

Μέγα λάθος!

spyridonstalias@hotmail.com