Συνέντευξη με τον Σεργκέι Ριαμπκόφ, Αναπληρωτή Υπουργό Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας,

στις 15 Μαΐου 2023,

στη «Παρλαμεντάρσκαγια Γκαζέτα» (Εφημερίδα του Κοινοβουλίου)

Ερώτηση: Η Ρωσία διέκοψε τη συμμετοχή της στη Συνθήκη των Συμβατικών Ενόπλων Δυνάμεων στην Ευρώπη (CFE) και στις συναφείς διεθνείς συνθήκες το 2007. Το 2015. η Ρωσία ανακοίνωσε την αναστολή της συμμετοχής της στις συνεδριάσεις της Κοινής Συμβουλευτικής Ομάδας για τη Συνθήκη. Γιατί όμως η Μόσχα αποφάσισε να την καταγγείλει μόλις τώρα;

Απάντηση: Η κατάσταση σχετικά με τη Συνθήκη CFE είναι παράδοξη. Η παλαιά Συνθήκη, που συνήφθη το 1990, έχει πάψει προ πολλού να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Εξακολουθεί να περιλαμβάνει, για παράδειγμα, τη Στρατιωτική Περιφέρεια της Βαλτικής της ΕΣΣΔ. Ταυτόχρονα, η Συμφωνία για την προσαρμογή της που υπογράφηκε το 1999 ουδέποτε τέθηκε σε ισχύ λόγω της στάσης των ΗΠΑ και των λοιπών χωρών του ΝΑΤΟ, οι οποίες απαιτούσαν από εμάς κάποιες παραχωρήσεις, ως αντάλλαγμα. Παράλληλα, η Συμμαχία του ΝΑΤΟ επεκτεινόταν προς ανατολάς, παρακάμπτοντας τους περιορισμούς της Συνθήκης. Αναστέλλοντας συμμετοχή μας από τη Συνθήκη CFE το 2007, αντί να αποσυρθούμε από αυτήν, αφήσαμε ανοιχτή την πόρτα για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του καθεστώτος ελέγχου των συμβατικών όπλων. Οι δυτικές χώρες είχαν περισσότερο από αρκετό χρόνο για να επιδείξουν κοινή λογική. Αλλά εκείνες όμως επέλεξαν να ακολουθήσουν τον δρόμο της περαιτέρω διεύρυνσης του ΝΑΤΟ και της αντιπαράθεσης με τη Ρωσία.

Τα γεγονότα των τελευταίων μηνών – η αλλαγή της στάσης του Ελσίνκι και της Στοκχόλμης με να περάσουν από το καθεστώς της μη ένταξης σε καθεστώς ένταξης σε στρατιωτικές συμμαχίες, η προσχώρηση της Φινλανδίας στη συμμαχία και η πραγματική προοπτική της παρουσίας αμερικανικών στρατευμάτων στο έδαφός, της, δηλαδή στα σύνορά μας, και έξω από τους περιορισμούς της Συνθήκης CFE, που ενσωματώνονται στην αντίστοιχη συμφωνία – μας στέρησαν τη δυνατότητα να εξακολουθούμε να παραμείνουμε περαιτέρω στην εν λόγω Συνθήκη.

Ερώτηση: Πώς θα επηρεάσει η καταγγελία της Συνθήκης την ασφάλεια στην Ευρώπη;

Απάντηση: Έχει ήδη επηρεαστεί καταστροφικά από τις εχθρικές ενέργειες των χωρών του ΝΑΤΟ και των εντολέων τους απέναντί μας. Η Συνθήκη CFE δεν έχει λειτουργήσει πραγματικά εδώ και πολλά χρόνια, οπότε η αποχώρησή μας από αυτήν δεν μπορεί να επιδεινώσει περαιτέρω την κατάσταση. Ταυτόχρονα, οι ψευδαισθήσεις όσων ήλπιζαν ακόμη ότι η Ρωσία θα μπορούσε να επανέλθει στη Συνθήκη έχουν εξαφανιστεί. Η Συνθήκη CFE, λόγω της αλλαγής της κατάστασης, έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντα της εθνικής μας ασφάλειας. Αυτό το προφανές γεγονός θα πρέπει τώρα να γίνει αντιληπτό και στη Δύση.

Ερώτηση: Το 1999, στη σύνοδο κορυφής του ΟΑΣΕ στην Κωνσταντινούπολη υπογράφηκε μια επικαιροποιημένη έκδοση της συμφωνίας που ανταποκρίνεται στις νέες πραγματικότητες, αλλά καμία από τις χώρες του ΝΑΤΟ δεν την επικύρωσε. Γιατί ήταν απρόθυμες να το πράξουν; Ποιο ήταν το σκεπτικό τους;

Απάντηση: Οι Αμερικανοί δεν τους άφησαν να το κάνουν. Το επίσημο πρόσχημα ήταν η απαίτηση να εκπληρώσει πρώτα η Ρωσία τις «δεσμεύσεις της Κωνσταντινούπολης». Εμείς εκπληρώσαμε εκείνες τις διατάξεις που αναφέρονταν στις συμβατικές δυνάμεις, αλλά οι Αμερικανοί συνέχισαν να «σπρώχνουν το γκολπόστ» του γηπέδου, όλο και πιο μακριά. Κάποια στιγμή συνειδητοποιήσαμε ότι αυτή η ροή απαιτήσεων ήταν ατελείωτη, διότι η Ουάσιγκτον απλώς δεν χρειαζόταν τη Συμφωνία Προσαρμογής. Θα ανάγκαζε, για παράδειγμα, τις ΗΠΑ να δείξουν ότι μετακινούσαν τα στρατεύματά τους από την Ευρώπη στη ζώνη του Περσικού Κόλπου, ενώ εκείνη την εποχή μόλις προετοίμαζαν την επίθεση εναντίον του Ιράκ. Και, φυσικά, το κυριότερο γι’ αυτούς ήταν να συμπιέσουν τη Ρωσία μακριά από τα σύνορα της με το«εγγύς εξωτερικό». Όταν συνειδητοποίησαν ότι δεν θα μπορούσαν να επιτύχουν αυτούς τους στόχους, αναίρεσαν στην πραγματικότητα την προσαρμοσμένη Συνθήκη CFE.

Ερώτηση: Προτείνει τώρα κάποιο από τις πλευρές, μια νέα εκδοχή μιας παρόμοιας συμφωνίας; Έχει μήπως η Ρωσία κάποια πρόταση;

Απάντηση: Όχι, δεν έχουμε δεχθεί καμία επίσημη πρόταση. Και τα τελευταία χρόνια, ακόμη και οι καθαρά άτυπες συζητήσεις με τη συμμετοχή του ακαδημαϊκού κόσμου κατέληξαν σταδιακά στο κενό. Η Ρωσία είχε συγκεκριμένες προτάσεις το 2007. Στη συνέχεια, βλέποντας την έλλειψη ενδιαφέροντος από τους δυτικούς συμμετέχοντες, περιοριστήκαμε σε παρατηρήσεις επί του εννοιολογικού περιεχομένου. Η σημερινή κατάσταση δεν ευνοεί την εισήγηση νέων ιδεών. Αυτό, κατά την άποψή μου, μπορεί να γίνει εφικτό μόνο στο πλαίσιο της δημιουργίας ενός νέου συστήματος περιφερειακής ασφάλειας στο τέλος της τρέχουσας θυελλώδους περιόδου της ευρωπαϊκής ιστορίας. Σίγουρα ο κόσμος που θα έρθει θα είναι αρκετά διαφορετικός από αυτόν που ζήσαμε το 1990 ή το 1999, και αυτό θα απαιτήσει θεμελιωδώς νέες προσεγγίσεις, συμπεριλαμβανομένου του θέματος του ελέγχου των εξοπλισμών.

Πηγή: Σεισάχθεια